Abdul-cemil bin Muhammed Ria' e'n-Nasiri e't-Tusi Kitab-ı Türki (1b-16a ve 167a-173b)
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 265581
- Danışmanlar: PROF. DR. F. SEMA BARUTCU ÖZÖNDER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Dilleri ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
Şah Süleyman Safevî'nin münşisi Muóammed Ri?À' e'n-Naãìrì e'ù-Ù?sì'nin yarım kalmış eserinin oğlu èAbdu'l-cemìl tarafından tamamlanmış biçimi olan KitÀb-ı Türkì, 17. yüzyılın ikinci yarısında yazılmış Türkçe-Farsça bir sözlüktür. Dört Türk lehçesiyle Moğolcanın dillik malzemesini içermekte olan bu eserin Türklük bilimi için sahip olduğu önemi ortadadır.KitÀb-ı Türkì'nin birinci bölümünde Doğu ve Batı Türkçelerinin karşılaştırmalı kısa dil bilgisi ve dördüncü bölümünde ise ÚızılbÀşì Türkçesinin sözcükleri yer almaktadır. Bu iki bölümü konu alan tez çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölüm'de eser ve yazarları hakkında bilgi verilip eserin yazldığı dönemin genel tarihî ve o dönemde Türk dilinin konumu ve önemi üzerinde durulmuştur. İran sahasında Türk sözlükçülüğü geleneğinin kısa bir kronolojisinin verilmesine çalışılmıştır. Yazmanın genel özellikleri, ÚızılbÀşì bölümünün sözcüksel özellikleri ile yazım özellikleri de Birinci Bölüm'de yer almaktadır. Eserin özellikle birinci kısmında yer almakta olan dil bilgisel malzeme, ?ses bilgisi? ve ?şekil bilgisi? olmak üzere iki başlık altında verilmiştir.İkinci Bölüm'de, hazırlanan metin verilmiştir. Bu bölüm Türkçe malzemenin yazı çevirisi ve Farsça metnin Türkiye Türkçesine çevirisini içine almaktadır. Çalışmamızın Üçüncü Bölümü'nde Notlar yer almaktadır. Notlar özellikle ÚızılbÀşì bölümünde açıklanması gerekli görünen sözcükler için yapılmıştır. Notlar ayrıca metinde bulunan yanlışlıkların düzeltilmesini de amaçlamaktadır. Sözcükler için yapılmış notlarda tarihsel ve karşılaştırmalı yöntem izlenmiştir. Sözcüklerin özellikle tarihsel ve modern Oğuz Türkçesinin içindeki yeri aranmıştır.Çalışmamızın son kısmını oluşturan Dördüncü Bölüm'de eserin işlenmiş bölümlerinde ortaya çıkan genellikle Arapçadan alınma dil bilgisi terimlerin Farsça-Türkçe ve Türkçe-Farsça dizini yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
KitÀb-ı Türkì is the finished form of an unfinished work by Muóammed Ri?À? e?n-Naãìrì e?ù-Ù?sì the munshì of Safavid king Shah Sulayman. The work is finished later by his son èAbdu?l-cemìl. KT is a Turkish-Persian grammar and dictionary written in the second part of seventeenth century. The importance of the work is evident in that it includes lexical materials of four Turkish dialects and Mongolian.In the first part of the KT, a rather concise comparative grammar of East Turkish and West Turkish is given. The fourth part is a glossary of ÚızılbÀşì Turkish. Our thesis which is based on these two parts consists of four sections. In the First Section of our study the information about writers is delivered and the general view of the era and the position of Turkish in this period are discussed briefly. Here, it is attempted to give a short chronology of the tradion of Turkish lexicography in the geography of Iran. The general features of the manuscript, the lexical and orthographical features of the ÚızılbÀşì part is also studied in the First Section. The material related to the grammatical view of the author is given under two different headings of ?phonology? and ?morphology?.The Second Section is allocated for the traslation of the text. In this section, the transcriptions of Turkish material and a translaton of the Persian text into Turkish of Turkey is given. The Third Section of our study is devoted to our prepared notes for the text. Notes are especially for explaining the words in the ÚızılbÀşì part which required explanation. Notes are also meant to correct the mistakes made in the manuscript. In prepairing notes, the approach has been the historical and comparative method. Here, we tried to delineate the situation of the words in Turkish lexicon especially regarding their place in historical and modern Oğuz Turkish.
Benzer Tezler
- İmâmiyye'nin Muhammed b. el-Hanefiyye'ye ve Keysâniyye'ye bakışı
The Imamiyyah's view on Muhammad b. al-Hanafiyya and Kaysaniyyah
ERDOĞAN ASLAN
- تحقيق كتاب إعانة المجدين بتصحيح الدين بشرح أم البراهين المؤلف : عبد الجليل بن محمد القيرواني المالكي
Abdülcelil b. Muhammed el-Kayrevâni'nin İ'ânetü'l-Müciddin fi Tashihi'd-Din Şerhu Ümmi'l-Berâhîn adlı eserinin tahkik ve değerlendirilmesi
MAWAS ELHASAN
Yüksek Lisans
Arapça
2022
DilbilimMardin Artuklu ÜniversitesiArap Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VEYSİ ÜNVERDİ
- Abdürrezzak bin Hemmam ve Musannaf'ı
Başlık çevirisi yok
MİRZA TOKPINAR
Doktora
Türkçe
1998
DinDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. CEMAL SOFUOĞLU
- Abdülcelîl bin Yûsuf el-Akhisarî'nin (ö. 1618'den sonra) Şerh-i Seb'atu Ebhur adlı Arapça-Türkçe manzum sözlük şerhi (İnceleme-tenkitli metin)
Abdülcelîl bin Yûsuf al-Akhisarî's (d. after 1618) commentary of Arabic-Turkish versified dictionary named Şerh-i Seb'atu Ebhur (Examination-criticized text)
ZEHRA FİDAN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OZAN YILMAZ
- Resimli bir Osmanlı gazânâmesi: Gelibolulu Mustafa Ali (1541-1600) ve Nusretnâme'si (İstanbul Topkapı sarayı müzesi h. 1365)
An ıllustrated Ottoman Gazânâme: Mustafa Ali of Gallipoli, (1541-1600) and his Nusretnâme (İstanbul Topkapıi palace museum, h. 1365)
PINAR KOÇYİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEMİHA ALTIER