Türk sinemasında kültür sorunlarına yaklaşım biçimleri (1960-1970 dönemi)
Forms of approaching to cultural issues in the Turkish cinema (period 1960-1970)
- Tez No: 274253
- Danışmanlar: PROF. DR. KURTULUŞ KAYALI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Sahne ve Görüntü Sanatları, Anthropology, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Antropoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sosyal Antropoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 227
Özet
Sinema toplumun kendisini nasıl tanımladığını anlatan kültür öğelerinden biridir ve filmlerde ait oldukları dönemin kültürel yansımalarını bulmak olanaklıdır. Bu nedenle dönemine ait kültürel yapılanmayı anlamak adına sosyal antropoloji açısından önemli bir kaynak oluşturmaktadır. Buradan hareketle bu çalışmada 1960-1970 döneminin Türk sinemasında dönemin kentleşme yapısı, aile yapısı ve kadının toplumsal konumu sınırlılığında kültür sorunlarına yaklaşım biçimleri incelenmiştir.Öncelikli olarak 1960?1970 döneminin sosyo-kültürel çerçevesini kapsamlı şekilde belirleyebilmek için literatür taraması yapılmıştır. Araştırmanın sınırlılıkları kapsamında 1960?1970 döneminde Türkiye'nin sosyo-kültürel yapısı, dönemin kentleşme yapısı, aile yapısı ve kadının toplumsal konumu başlıklarında incelenmiştir; yanı sıra 1960?1970 dönemi Türk sinemasının genel durumu aktarılmıştır. Ardından araştırma için döneme ait şekilde belirlenen ve gerçekçi tarzda çekilmiş olan 22 filmden, ?mekansal yapı ve ilişkiler?, ?ekonomik yapı ve sınıfsal ilişkiler? ve ?kültürel yönelimler? başlığında edinilen bulgular, kentleşme olgusu, aile yapısı ve kadının toplumsal konumu başlıklarında değerlendirilmiştir.Filmlerde kentleşme süreciyle birlikte, kent yaşamına uyumun zorlukları ve ortaya çıkan yabancılaşmanın derinlemesine işlendiği görülmüştür. Ayrıca, baskın yaşam alanlarının kişisel mekanlar şeklinde öne çıktığı, aynı zamanda apartmanlaşmanın da başladığı gözlenmiştir. Filmlerin genelinde aile kurumunun kutsallığı ön plana çıkarılmakta ve bunun yanında, bu belirsizlik ve hızlı değişim karşısında bir destek ve koruma mekanizması olarak ailenin işlevi ön plana çıkmaktadır. İzlenen filmler çerçevesinde kadına ilişkin geleneksel rol ve tanımların varlığını sürdürmeye devam ettiği görülmüştür ancak hızlı değişim sürecinin kadının konumuna yansıması kentlerdeki geleneksel yapının dışındaki kadınlar üzerinde başlamıştır. Ancak burada da henüz bir ayrışmışlık yoktur sadece kadının yeni kimliği diğerleriyle birlikte tanımlanmıştır, onlara eklemlenmiştir.Kısacası, 1960?1970 döneminde Türkiye'de yaşanan hızlı değişim süreci içinde Türk sineması da doğası gereği yaşanan değişimlere tepkisiz kalmamış; kimi zaman eleştirerek kimi zaman da onaylayarak izleyicisine geri yansıtmış, seyirci üzerinde bir farkındalık oluşmasına çalışmış ve bu süreç içindeki yerini almıştır. Dolayısıyla bir yandan kendi içinde izleyicisine ayna tutmuş olması, bir yandan da kültürel yapı içinde toplumsal dinamiklerle etkileşim halinde olması ile sinema, kendi ve ötekini anlamak adına sosyal antropoloji açısından önemli bir kaynaktır.
Özet (Çeviri)
Among the cultural aspects expressing how a society defines itself is the cinema and it is possible to find in the films the cultural reflections of the period they belong to. Consequently, cinema constitutes a significant source in terms of social anthropology for understanding cultural structuring of its period. Based on this point, forms of approaching to cultural issues are examined in this study within the limitations of urbanization structure, family structure and social status of woman in the Turkish cinema of the period 1960-1970.First of all, a literature search was carried out in order to extensively determine the socio-cultural framework of the period 1960?1970. Socio-cultural structure of Turkey is examined, within the limitations of the study, under urbanization structure, family structure and social status of woman in the period 1960?1970; besides, general status of the 1960-1970 Turkish cinema is explained. Following this, findings under the headings ?spatial structure and relations?, ?economic structure and interclass relations?, and ?cultural tendencies? obtained for the study from 22 movies, determined to belong to this period and shot in a realistic manner, are evaluated in terms of urbanization phenomenon, family structure and social status of woman.It is observed in the movies that along with urbanization process, hardships of adapting to urban life and the emerging alienation were handled profoundly. Furthermore, dominant living spaces standing out as personal spaces as well as the start of apartment life are also observed. Throughout the movies, sacredness of the family institution is emphasized together with the function of family as a mechanism for support and protection against such ambiguity and rapid change. It is found that traditional role and definitions regarding woman survive in the studied movies; however, reflection of this process of rapid change on the status of woman starts for urban women out of traditional structure. Nevertheless, it is not possible to find dissociation at this point yet; only the new identity of woman is defined together with, or articulated to, others.Briefly, Turkish cinema, due to its essence, was not indifferent to the changes experienced during the process of rapid change in Turkey in the period of 1960?1970; sometimes criticizing, sometimes approving, reflected these issues back to its spectators, tried to create an awareness on the spectators and thus, claimed its place in the course of this process. Hence, due to acting like a mirror for the spectators within itself on one hand, to interacting with social dynamics in the cultural structure on the other, the cinema is a significant source for social anthropology for understanding self and the other.
Benzer Tezler
- SSCB dönemi ve bağımsızlık sonrası Orta Asya Türk Devletleri'nde sinemanın ideolojik söylemi: Kazakistan örneği
Cinematic ideological discourse of the Central Asian Turkish States after the USSR and the end of the independence: The Kazakhstan sample
LOKMAN ZOR
Doktora
Türkçe
2017
Sahne ve Görüntü SanatlarıErciyes ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEKİN CAN
- Sinema tarih ilişkileri ve Türk sinemasında tarihe bakış
Cinema history relations and the way Turkish cinema looks at the Turkish history
SENEM AYŞE DURUEL
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2002
Sahne ve Görüntü SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF. SAMİ ŞEKEROĞLU
- Bağımsız Türk sinemasında dağıtım sorunu
Distribution problem in independent Turkish cinema
MERT CAN ARIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDAN ÖZSOY
- Sinemada kültürel mirasın korunması ve devletlerin tutumu
Başlık çevirisi yok
MELİS TURHAN
Sanatta Yeterlik
İngilizce
2004
ArşivMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF. SAMİ ŞEKEROĞLU
- Sinema kültür mirasının korunması ve dijital teknolojik gelişmelerin film arşivciliğine etkileri
Preserving the cultural heritage of cinema and the effects of digital technological improvements on film archiving
ESRA EREN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2012
Sahne ve Görüntü SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Sanat Dalı
PROF. ASİYE KORKMAZ