İstanbul camilerinde süslemeleriyle hünkâr mahfilleri (1808?1909)
Sultan?s areas with their ornaments in İstanbul mosques (1808-190)
- Tez No: 274318
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURŞEN ÖZKUL FINDIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Bilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sanat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 373
Özet
Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemine damgasını vuran batılılaşma etkisi günümüzde dahi hissedilir bir durumdur. Yüzyıllar boyu dünya tarihinin en önemli figürlerinden olmuş imparatorluk belki de en çalkantılı, en zor yıllarını bu dönemde geçirmiş, örnek alınırken bu dönemde batıyı kendine örnek alır olmuştur. Her ne kadar bu batlılaşma askeri açıdan başlamış olsa da, aslında Osmanlı hayatının tümüne girmiştir. Bu açıdan balkıdığında batılılaşmanın en tepeden, devletin yönetiminden başlar şekilde olması gayet doğaldır. Dönemin şartlarına bakıldığında birkaç dil bilen sanat eğitimi almış ve batılı hocalardan ders almış padişahlar görürüz. Bu padişahlarda yöneticilerin bir anda yok edilebildiği, otoritelerinin çok da sağlam olmadığı sistemlerden daha ileri sitemlere geçme düşüncesi vardı. Bu sebeple, bu değişim önce yönetimde, sarayda ve orduda görülmeye başladı.Mimari açıdan bakıldığında Topkapı Sarayı'ndan sonra yapılan birçok saray batılı tarzı üslupla inşaa edilmiştir. Bu doğrultuda tabi ki değişim saraylardan sonra Padişah Camileri'nde net olarak görülmeye başlar. Bu değişimin en net görüldüğü kısım da tabi ki bu camilerin direkt olarak Hünkâr için yapılan yapıları yani Hünkâr Kasırları ve Mahfilleri bölümleridir. Bu yapılar dini yapılarla bütünleşerek sivil mimari unsurları ve saray atmosferini camilere taşımış oldular.Çoğu camii incelendiğinde bu bölümlerin politik ve bürokratik toplantılara, sefir kabullerine ev sahipliği yaptığı da görüldü. Bu kadar ehemmiyeti olan alanların tabi ki sıradan mekânlar gibi dekore edilmesi beklenemez. Dönemin yapılarındaki işte bu özel mekânlar, özellikle 1808?1909 arası yapılarında yoğun olarak görülmektedir. Biz de bu dönemin yapılarındaki Hünkâr Mahfillerini tezimize konu ettik. Daha önce Hünkâr Mahfilleri ile ilgili yapılan çalışmalarda süslemelerden bahseden kapsamlı bir çalışma bulunmamaktadır.1808 ve 1909 arasında hüküm sürmüş olan padişahlar; II. Mahmut (1808?1839), I. Abdülmecit (1839?11861), Abdülaziz (1861?1876) ve Abdülhamit'tir (1876?1909). Bu süre batılılaşma döneminin en yoğun yaşandığı dönem olarak dikkat çeker. Bu dönemde yapılmış olan Beylerbeyi Camisi, Nusretiye Camisi, Tevkifiye Camisi, Beşiktaş Asariye Camisi, Küçük Mecidiye Camisi, Hırkayı Şerif Camisi, Ortaköy Camisi, Çorlulu Ali Paşa Camisi, Teşvikiye Camisi, Yıldız (Hamidiye) Camileri bizzat hükümdarca yapılan ve kendileri için Hünkâr yapıları eklettikleri camilerdir. Bu camilerde nakışlı boyama, duvar resmi teknikleri ve ahşap, alçı, taş, çini, metal gibi malzemeler yine çeşitli teknikler ile meydana getirilmiş süslemeler görülür. Bu süslemeler yapıların hemen hemen tüm yüzeylerinde bir arada ya da tek olarak karşımıza çıkabilir. Bunlar için genel itibariyle ortak bir tarzdan söz emek güçtür. Süsleme üslupları da dönemin sosyoekonomik durumu gibi karmaşıklık sergiler. Nusretiye Camii alçı ve duvar Resimleri, Beylerbeyi Camii Hünkâr Mahfilindeki tablo ile, Hırkayı Şerif Camii alçı ve duvar resimleri ile, Küçük Mecidiye Camii alçı işçiliği ile, Ortaköy Camii özellikle duvar resimleri ile, Yıldız Camii ahşap işçiliği ve nakışlı boyamaları ile öne çıkan camilerdir.Yapılan çalışmada bu özellikler tespit edilmiş ve yapıların şu anki durumları, üslup benzerlikleri ortaya konmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Westernization effect that left its mark on the final stage of the Ottoman Empire is still sensible today. Probably, the Empire that had been one of the most important figures of the world history for hundreds of years had its most unsteady, most difficult years during this period and it began to take west as an example while it was a figure that was being taken as an example. Although this westernization started militarily, it is spread to every aspect of the Ottoman life. When looked from this view, it is quite normal for westernization to start form the very top, from the administration of the state. When the conditions of the era are examined, we see Sultans that knew several languages and that received art education and trained by westerner tutors. These Sultans had thoughts about proceeding to advanced systems from the systems in which the rulers could be destroyed in seconds, and their authorities were not strong. That is why, this change started primarily from administration, court, and army.When observed from architectural point of view, it is seen that many palaces after Topkapı Palace were constructed with a western style. Accordingly, after the palaces, this change is observed in Mosques of the Sultans. The place where this change is observed clearly is Sultan?s Area, the sections that are constructed directly for the Sultans in the mosque. These structures became integrated with the religious structures and brought civil architecture and palace atmosphere to the mosques.When most of the mosques are examined, it is seen that these parts were used for political and bureaucratic meetings, ambassador receptions. Such important places could not be decorated like ordinary places. These special places in the structures of the era are seen in the constructions of 1808 - 1909 period. The Sultan's Area in the mosques of this period is the subject of our thesis. In the studies made about the Sultan?s Areas in the mosques, there is no thesis talking about the ornaments in these places.The Sultans that reigned during the period 1808 and 1909 are Mahmut II (1808?1839), Abdülmecit I (1839?11861), Abdülaziz (1861?1876), Abdülhamit (1876?1909). This period stands out as the period that westernization was experienced intensively. The mosques of the era Beylerbeyi Mosque, Nusretiye Mosque, Tevkifiye Mosque, Beşiktaş Asariye Mosque, Küçük Mecidiye Mosque, Hırkayı Şerif Mosque, Ortaköy Mosque, Çorlulu Ali Paşa Mosque, Teşvikiye Mosque, Yıldız (Hamidiye) Mosque are the mosques that were constructed personally by the Sultans and they had Sultan's Areas added for themselves. In these mosques, Hand-Carves, Wall Painting techniques, and materials like Wood, Plaster, Stone, Ceramics, Metal and ornaments made by using different techniques are seen. These ornaments can be observed together or individually almost on the surface of the whole structure. It is hard to talk about a common style used in these ornaments. The ornamentation styles exhibit a complexity as the socioeconomic state of the era. Nusretiye Mosque is renowned for its plaster and wall painting, Beylerbeyi Mosque is renowned for its painting in Sultan's Area, Hırkayı Şerif Mosque is renowned for its plaster and wall painting, Küçük Mecidiye Mosque is renowned for its plaster works, Ortaköy Mosque is renowned especially for its wall painting, and Yıldız Mosque is renowned for its wood works and hand-carves.In this study, these features are ascertained, and the current states and style similarities tried to be presented.
Benzer Tezler
- Ampir üsluplu bazı İstanbul yapıları
Başlık çevirisi yok
OSMAN ATASARAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZEKİ SÖNMEZ
- XVIII.yüzyıl ve XIX yüzyıl İstanbul camilerinde antik öğeler
Antique elements of 18 th and 19 th century in İstanbul mosques
M.ECE IŞIK(ÇALDIRAN)
- Erken Osmanlı Dönemi camilerinde altıgen çiniler (1299- 1453)
Hexagonal tiles in the Early Ottoman Period tiles mosques (1299-1453)
RASİME AKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LATİFE AKTAN ÖZEL
- Ramazan Efendi ve Takkeci camilerinin mimari süslemelerinde üslup birliği
Başlık çevirisi yok
ZUHAL VARDAR
- İstanbul'daki çağdaş camilerin iç mekân dekorasyonunun geleneksel türk islam süsleme sanatları açısından incelenmesi
Examination of the interior decorations of modern mosques in İstanbul in terms of traditional turkish islamic decorative arts
ABDULLAH SAİD TAŞDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALEV ERARSLAN GÖÇER