Mechanisms and strategies in the processing and acquisition of relative clauses in Turkish monolingual and Turkish-English bilingual children
Ana dili olarak Türkçe ve Türkçe-İngilizce öğrenen çocukların ilgi tümleçlerini anlama ve işleme mekanizma ve stratejileri
- Tez No: 277688
- Danışmanlar: DOÇ. DR. THEO MARİNİS, PROF. DR. DENİZ ZEYREK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İngiliz Dili Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 280
Özet
Bu tez çalışması, Türkçe ilgi tümleçlerinin işlenmesi (processing) ve edinimi hakkında kapsamlı bir deneysel analiz sunmaktadır. Çalışmada anadili olarak Türkçe öğrenen 5-8 yaş arası tek dilli çocuklarla klasik deneysel yöntemlerin yanı sıra ilk kez sözlü cümlelerde reaksiyon süresini ölçen eş-zamanlı yöntemler kullanılmış ve bu çocukların sözlü dil anlama ve çözümleme (parsing) davranışları yetişkinlerle karşılaştırılmıştır.Çalışmada ayrıca Londra'da yaşayan ve anadili olarak Türkçe ve İngilizce öğrenen 5-8 yaş arası iki-dilli çocukların ilgi tümleçlerini anlama ve bu yapıları sözlü dilde kullanma yetileri Türkçe konuşan tek-dilli yaşıtları ile eş-zamanlı olmayan yöntemler kullanılarak karşılaştırılmıştır.Yapılan bir dizi deney sonucunda bazı diğer dillerde de gözlemlenen özne-nesne bakışımsızlığı (subject-object asymmetry) anadili olarak Türkçe öğrenen tek-dilli ve iki-dilli çocukların Türkçe ilgi tümleçlerini anlama ve kullanma davranışlarında da bulgulanmıştır. Çocuklar, bütün deneylerde özne niteleyen ilgi tümleçlerinde, nesne niteleyen ilgi tümleçleriyle karşılaştırıldığında, anlamlı bir şekilde daha iyi performans sergilemişlerdir. Ayrıca, tek-dilli çocukların eş-zamanlı deneylerde gösterdikleri bazı davranışların yetişkinlerinkiyle aynı örüntüde olduğu bulgulanmış ve bu örüntülerin özne-nesne bakışımsızlığının morfo-sentaks, eyleme kolay bağlanma, sözcük dizilişindeki düzenlilik, sözcüklerdeki çok-anlamlılık ya da çok-işlevlilikten kaynaklanan muğlaklık ve yapıların ve sözcüklerin birlikte kullanılma frekansı gibi bir çok faktörün birleşmesi ile ortaya çıktığına işaret ettiği iddia edilmiştir.Bu araştırmada, Türkçe ilgi tümleçlerinde özne-nesne bakışımsızlığınınsebepleri araştırılır-ken, alanyazında insanın dil işleme ve çözümleme mekanizma ve stratejileri hakkında İngilizce gibi çok çalışılan diller için önerilen `Dolgu-Boşluk Varsayımları' (Filler-Gap Hypotheses) (Maratsos, 1974; Wanner ve Maratsos, 1974; Fodor, 1978; Clifton ve Frazier, 1989; Frazier, Flores d'Arcais ve Giovanni, 1989), `Koşut İşlev Varsayımı' (Parallel Function Hypothesis) (Sheldon, 1974) ve `Standart Sözcük Sırası Taktiği' (Canonical Word Order Strategy) (Bever, 1970) gibi belli başlı hipotezler de test edilmiş ve bu hipotezlerin bu çalışmada sunulan deneylerin bulgularını açıklamakta yetersiz kaldıkları gösterilmiştir.Çalışmadaki bulgular Steedman (1989) ve (2000)'de önerildiği gibi sözcüksel (lexicalist) gramer, aşağıdan-yukarı algoritma (bottom-up algoritm) ve bir çeşit çoklu kısıt değerlendirme mekanizması (multiple constraint satisfaction mechanism) varsayan bir dil işleme modeli ve Vasishth ve Kruijff (2001)'de önerildiği gibi sözcüksel gramer, yukarıdan-aşağı (top-down) ve aşağıdan-yukarı algoritmayı birleştiren sol-köşe algoritması (left-corner algorithm) ve Gibson (1998) ve Hale (2001)'den esinlenen yeni bir complexity metric varsayan bir diğer dil işleme modeli kullanılarak açıklanmıştır.Ayrıca iki-dilli çocuklardan elde edilen veriler bu çocukların yaşıtları olan tek-dilli çocuklarla benzer bir örüntü sergilediklerini (özne-nesne bakışımsızlığı) ve çoğunlukla benzer stratejiler kullandıklarını göstermiştir.
Özet (Çeviri)
The thesis aims to provide a comprehensive experimental analysis of the processing andacquisition of Turkish relative clauses in Turkish monolingual and Turkish-English bilingualchildren at the ages of 5-8. The study combines of ? ine techniques with online reaction-timeexperiments, for the ? rst time in testing monolingual Turkish children, in order to comparethe mechanisms and strategies employed by adults and children of a head- ? nal language with rich in ? ection and variable word order.In addition, the study presents two off-line experiments investigating the comprehensionand production strategies employed by Turkish-English bilingual children and Turkish monolingual children at the ages of 5-8.A series of experiments in this study con ? rmed that the subject-object asymmetry thathas been reported in several other languages, as well as in Turkish, has also been observedin Turkish speaking monolingual and bilingual children in terms of their comprehension andproduction of Turkish relative clauses. In all of the experiments, both monolingual and bilingual children showed a better performance in subject RCs compared to object RCs. Moreover, the monolingual children presented a very similar pattern to adults in some of the experiments, which was taken to indicate that the subject-object asymmetry cannot be caused by a single factor but rather it arises as a combination of multiple factors such as ambiguity concerning the function of a lexical or morphological item, ease of local attachment to a verb (a la Gibson, 1998), deviation from the canonical word order, frequency, and perceptual factors, among others.While investigating the underlying causes of this asymmetry, the study also focused onsome of the hypotheses offered to account for the strategies used in sentence processing,such as the Filler-Gap Hypotheses (Maratsos, 1974; Wanner & Maratsos, 1974; Fodor, 1978; Clifton & Frazier, 1989; Frazier, Flores d?Arcais & Giovanni, 1989; O?Grady, 1997; among others), the Parallel Function Hypothesis (Sheldon, 1974), and the Canonical Word Order Strategy (Bever, 1970), and showed that none of these hypotheses can fully account for the processing facts from Turkish relative clauses.The study argues that the present ? ndings could be best accounted for in a constrained-based, lexicalist, and incremental framework. Two such accounts were discussed in the thesis.One is Steedman?s (1989, 2000) model of a processor with a highly lexicalized grammar, abottom-up parsing algorithm, a mechanism that evaluates multiple sources of informationin line with the parsing model of a speci ? c language. The other is a processing model byVasishth and Kruijff (2001) that uses a highly lexicalized grammar, a combination of a top-down and a bottom-up algorithm, and a complexity metric inspired by Gibson (1998) and Hale (2001).
Benzer Tezler
- Resolution of structural ambiguities during real-time l2 sentence processing: Evidence from online and offline measures
İkinci dilin gerçek zamanlı olarak işlemlenmesi sırasında yapısal belirsizliklerin çözümlenmesi: Çevrimiçi ve çevrimdışı yöntemlerden edinilen bulgular
ONUR ULUDAĞ
Doktora
İngilizce
2018
Eğitim ve ÖğretimÇukurova Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE SOFU
- İmalat sistemlerinin tasarlanması ve öncelik kurallarının belirlenmesinde yapay sinir ağlarının kullanılması
Başlık çevirisi yok
TARIK ÇAKAR
Doktora
Türkçe
1997
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN TORAMAN
- Mimari tasarımda düzlemsel geometrik örüntü kullanımının ihtiyaç programının alansal değeri ile ilişkisi
Using the dimensional patterns in architectural design process as auxiliary desing tools with geometrical properties in relation with area requirements of building programs
M.SİNAN ŞENER
- Kalite güvence sistemindeki bazı öğelerin denetim sürecine ilişkin bilgi tabanlı bir uzman sistem yaklaşımı
Başlık çevirisi yok
DEMET BAYRAKTAR
- Assessing the impact of super-resolution on enhancing the spatial quality of historical aerial photographs
Tarihi hava fotoğraflarının mekansal kalitesini artırmada süper-çözünürlüğün etkisinin irdelenmesi
ABDULLAH HARUN İNCEKARA
Doktora
İngilizce
2024
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN ZAFER ŞEKER