Musul vilayetinde İngiltere'nin (Kürt devleti kurma) projesi 1918-1919
England?s project of establishing a Kurdish country at Mosul city 1918?1919
- Tez No: 278852
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AHMET ENDER GÖKDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 198
Özet
Musul Vilayeti, Osmanlı Devleti'nin önemli vilayetlerinden biriydi. Bu vilayette hem olumlu hem de olumsuz olaylar meydana gelmiştir. Musul halkının siyasi, ekonomik ve kültürel sektörlerde kendilerini geliştirmesinin Osmanlı Devleti'ne karşı tutumlarında büyük etkisi olmuştur. Bazen Osmanlı'ya karşı, bazen de Osmanlı'nın yanında yer alan bir tutum sergilemişlerdir. Ayrıca Musul Vilayeti halkının bir parçası olarak Kürtlerin de kendilerine göre milliyetçi faaliyetleri vardır.Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na katılması sonucunda Arap, Kürt, Süryani ve Yezidi gibi bazı gruplar, bu durumu Osmanlıdan ayrılma fırsatı olarak görmüşlerdir. İngilizler aracılığıyla müttefik güçler ile işbirliği yapmayı ön görmüşlerdir. Lakin müttefik güçler, Musul'un kaderini Osmanlı'nın kaderine bağlamışlardır.Kürt meselesine karşı müttefiklerin tutumu ise değişiyordu. Kürt meselesini bölgede kendi çıkarlarına hizmet etmek amacıyla ele aldılar. İlk başta İngiltere ile Fransa Kürtleri desteklediler. İngilizler, Kürt özerkliğinin oluşturulmasını bölgedeki çıkarlarına hizmet edeceğinden, ayrıca hem Musul ile Türkiye arasında bir bariyer olarak hem de Arap ve Türk ulusal hareketleri karşısında kullanabileceğini düşündüğünden istiyordu. Sovyetler ise Kürtlerin İngilizler tarafından kolayca kullanılabileceklerini düşündükleri için bölgede herhangi bir Kürt Devleti'nin kurulmasına karşıydılar. Ayrıca bölgede herhangi bir Kürt oluşumunun güçlenmesinin İngilizlerin nüfuzunu da güçlendireceğini tahmin ediyorlardı. Fakat daha sonra Orta Doğu'da İngiliz Nüfuzunu bitirmek için Rusya Kürtleri Kullanmıştır. Musul, o dönemde Kemalizm'in Musul'u geri alma propagandalarına sahne olmaktaydı. Fakat bölgede kendi çıkarlarını korumak amacıyla İngilizler, Kemalizm propagandaları karşısında boş durmamışlardır. Kemalizm ile yerel ve diplomatik çatışma içinde bulunmuşlardır. Bu çatışmalar sonucunda İngilizler Musul'u Irak Devleti'ne bağlamayı başarmıştır.Türk İstiklal Harbi'ne karşı Kürtlerin tutumu ise genel olarak kararsız ve sürekli değişken bir seyir izlemekteydi. Ayrıca Kürtler, müttefik güçlerden destek alamadıklarında, ulusal haklarını elde etmek ve destek almak için müttefiklere karşı çatışmalarında doğrudan Türklere yöneliyorlardı.Ne olursa olsun Türklerle Rusların karşılıklı işbirlikleri ve Kemalizm harekâtının Anadolu'daki zaferleri sonucunda müttefik güçler, Kürt meselesini yeniden ele almak durumunda kalmışlardır. İngilizler, Kürtlere verdikleri bütün vaatlerden vazgeçmişlerdir.
Özet (Çeviri)
Mosul City was one of the important cities of Ottoman Republic. Both negative and positive happenings have happened at this city. People of Mosul to develop themselves on the political, economical and cultural sectors have been very effective for their attitudes against Ottoman Republic. They have sometimes showed an attitude near Ottoman and sometimes against Ottoman. Besides, as a part of Mosul City People, Kurdish have had nationalist activities according to themselves.As the solution of Ottoman Republic to participate at the 1st World War, some groups like Arabic, Kurdish, Assyrian and Yezidi have seen this as a chance to cast from Ottoman. They have chosen to cooperate with the associate power through English. But the associate powers have tied the fate of Mosul to the fate of Ottoman.However, the attitude of the associates against the Kurdish problem was changing. They have undertaken the Kurdish problem at the area for servicing to their problems. At the beginning English and France have supported to Kurdish. The English have wanted the Kurdish autonomy because they were thinking that both it will be a barrier between Mosul and Turkey and they will be able to use it against Arab and Turkish nationalist movements. Soviets were against a Kurdish Republic to be established at the area because they were thinking that Kurdish People can be used by English easily. Besides, they were guessing that a Kurdish establishment at the area will also will make more powerful to the English population. But later Russian Kurdish have been used for abating the English population at Middle East. In that period Mosul was coming across with propagandas of Kemalism for taking Mosul back. But for guarding their interest at the area the English have not been stand idle against the Kemalism propagandas. They have been in local and diplomatically conflict with Kemalism. At the solution of these conflicts English have been able to tie Mosul to Iraq Government.Attitude of Kurdish people against Turkish War of Liberation has been hesitant and changing in general. Besides, when they have not received a support from the associate power, Kurdish were turning their direction directly to Turks for gaining their national rights and getting support.Whatever, the mutual cooperation of Russian and Turkish and as the solution of the victories of Kemalism at Anatolia, the associate powers had to undertake the Kurdish problem again. The English have been forsaken all the promises that they have given to Kurdish People.
Benzer Tezler
- İngiltere'nin Musul Vilayeti'nde Kürt Devleti Projesi (1918-1919)
Kurdish state project of Great Britain in Mousul province (1918-1919)
YÜCEL YİĞİT
- Nesturi İsyanı ve Musul sorununa etkileri
Nestorian rebellion and effects of problems in Mosul
MURAT ŞENOĞLUGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Tarihİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİM KEMAL ÖKE
- 21.yüzyılda Kerkük'teki gelişmeler, Türkiye'ye yansımaları ve bölgedeki Türkmen halkın durumu
The events in Kirkuk, their affect on Turkey and the condition of Turkmen society in the region in 21th century
İSMAİL HAKKI KAVAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Uluslararası İlişkilerAtılım ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Bölümü
DOÇ. DR. BÜLENT OLCAY
- İngiliz arşiv belgelerinde Mondros Mütarekesi sonrası Güneydoğu Anadolu ve Çukurova'da İngiliz faaliyetleri
British activities in Southeast Anatolia and Çukurova after Mondros Armistice in the British archive documents
AHMET CAN HACIOĞLU
Doktora
Türkçe
2022
TarihAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİGE SÜKAN
- Irak hükûmetlerinin Türkmen politikası ve Musul'dan Türkiye'ye yapılan göçler (1958 - 1993)
The Turcoman policy of Iraq goverments and immigration from Musul to Turkiye (1958 - 1993)
BİLGE YASEMİN ALABAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
TarihErciyes ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ KILIÇ