Kadı Abdulcebbar'ın ahlak felsefesi
The ethics of Qadı Abd al Jabbar
- Tez No: 279342
- Danışmanlar: PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 238
Özet
Bu çalışma ile özelde Kadı Abdulcebbar'ın genelde Mutezili düşüncenin ahlak konusuna ilişkin düşüncelerinin temel belirleyenleri, parametreleri irdelenmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde Mutezile'de ahlaki eylemin teolojik iki temeli olan tevhit ile adalet ilkeleri ve adalet ilkesi kapsamında ?el-va'd ve'l-vâ'îd?, ?el-menziletu beyne'l-menzileteyn?, ?emri bi'l-ma'ruf nehyi anî'l-munker? ilkeleri ile salah ve aslah anlayışı değerlendirilmiştir.Yükümlüğünün insanın teklife muhatap olmasının bilgisel ve ahlaki temelini teşkil eden bilgi, güç ve irade unsurları ikinci bölümde detaylı bir şekilde incelenmiştir. Bu sayılan üç unsurun eylemle ilişkisi, eylemin belirlenmesindeki etkisi konularında Kadı Abdulcebbar'ın düşüncelerine açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Kadı Abdulcebbar'a göre, teklife ilişkin bütün eylemleri aslah olan Allah'ın, bilgi, irade ve güç donanımlarına sahip olmayan bir mükellefi, yükümlü tutması düşünülemez. Kadı, bu donanıma sahip olmadan insan eylemlerinin övgü ve yergi hak etmesi, ahlaki bir içerik kazanması mümkün görmemektedir. Ayrıca ahlaki bilginin kaynağı, akıl ve naklin değer ile ilişkisi ve iradenin ahlaki eylemle ilişkisi, iradenin halleri gibi konular detaylandırılmıştır.Üçüncü bölümde ise Kadı Abdulcebbar'ın eylem ve değer hükümleri ahlaki bağlamda değerlendirilmiştir. Kadı Abdulcebbar'a eylem aldığı artı niteliğe göre ahlaki bir içerik kazanmaktadır. Ahlaki bir içeriğe sahip olan eylemde iyi ve kötü olmaktadır. Eylemin sahip olduğu değer içeriği, başka bir ifade ile eyleme değer kazandıran yönler eylemdeki değere nesnellik kazandırmaktadır.
Özet (Çeviri)
In this study, in particular, Qadi Abd al-Jabbar?s, in general, Mutezili school? basic determiners and parameters of thoughts regarding ethic are dealt. In the first chapter Tawhid and Justice Principles, the theological-two main base of ethical act of Mu?tezilu thougt is dealt and in the framework of justice principle, ?al-Tawhid wa al-'Adl (Divine Unity and Justice)? ?al-wa?d wa?l-wâ?îd (the promise and the treat)?, ?al-manzilatu bayna?l-manzilatayn (the intermediate position)?, ?amri bi?l-ma?ruf nahyi anî?l-munker (advocating the good and forbidding the evil)? as well as the conceptions of ?salah (beneficial)? and ?aslah? (the most beneficial) are analyzed.In the second chapter, knowledge, power and will of the responsibility, as a base of moral and epistemological are discussed. These above mentioned three-factors? relation with the ?act? and effect of those on the determination of ?act? are demonstrated. According to Qadi Abdulcebbar, Allah who is the most beneficial and merciful in his acts does not necessarily hold a human deprived of knowledge, power and will responsible. Qadi thinks that the human?s acts does not gain moral value and does not deserve praise and criticism unless he is not equipped with these competences. Besides, the issues such as the source of ethical knowledge, the relationship of the ?reason and divine knowledge? with the ?value? and the status of ?will? are dealt in detail.In the third chapter, Qadi Abdulcebbar?s acts and value judgments are discussed in ethical context. Qadi Abdulcebbar thinks that the act gains a moral value in that it is good or evil. A moral value includes both good and evil. The ?good? and ?evil? aspects of the act gain the act ?objectivity? in that the ?value?.
Benzer Tezler
- İslam felsefesinde insanın özgürlüğü problemi (Farabi ve Kadı Abdulcebbar'a göre)
The problem of human freedom in islamic philosophy (According to Farabi and Kadı Abdulcebbar)
HASAN OCAK
- Kadı Abdülcebbar'da lütuf teorisi
The theory of lutf in Qadi 'Abd al-Jabbar
MAHSUM AYTEPE
Doktora
Türkçe
2014
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Ahlaki bilgi ve eylem sorunu: Gerçekçilik karşıtı tutumlar açısından bir inceleme
The problem of moral knowledge and action: An examination in regard to anti-realist attitudes
RUMEYSA TOKLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Felsefeİstanbul Medeniyet ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM HALİL ÜÇER
- Mu'tezile'de Allah-insan ilişkisi: Kâdî Abdülcebbâr örneği
The Allah-human relationship in Mu'tazilah: Example of Qadi Abd al-Jabbar
ADEM ERTUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FETHİ KERİM KAZANÇ
- Mu'tezile kelam sisteminde ahlakın teolojik temelleri kadı Abdulcebbar örneği
The foundation of the teolojical morals according to mutezila scholl of kelam systems, a sample of just Al-Qadı Abd Al-Jabbar
İSMAİL KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT AY