Osmanlı modernleşmesinde rüşdiye mektepleri
Rushdiye schools in modernization of the Ottomans
- Tez No: 279458
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA TURAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı, Eğitim, Rüşdiye, Okul, Yenileşme, Ottoman, Education, Rushdiye, School, Modernization
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Bölümü
- Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 514
Özet
Osmanlı Devleti'nde eğitim alanındaki ilk yenileşme çabaları askerî okullarla başlamıştır. Sultan II. Mahmud Döneminde açılmasına karar verilen rüşdiye mektepleri ise sivil alanda eğitimin modernleşmesi için atılmış en önemli adımdır. Erkek rüşdiye mekteplerinin ardından askerî rüşdiyeler ve kız rüşdiyeleri de açılmıştır. Gerek erkek gerekse kız rüşdiyeleri için ortaya çıkan öğretmen ihtiyacı, Dârülmuallimîn ve Darülmuallimat gibi modern eğitim veren öğretmen okullarının açılmasını sağlamıştır. 1869 Maarif-i Umûmiye Nizamnâmesi ile pek çok eğitim kurumunun yanı sıra rüşdiyelerin de eğitim esasları belirlenmiştir.Açılan bu mektepler için nitelikli öğretmen, uygun bina, ders araç ve gereçleri bulma konusunda sıkıntılar yaşanmıştır. Finansal güçlükler sebebiyle her mektebin açılması ile ilgili masrafların vilayetlere bırakılması, ilerlemenin yavaş olmasına sebep olmuştur. Usûl-i cedîde üzere eğitim verilen rüşdiyelerde kız ve erkek rüşdiye mekteplerinin ders programları birbirinden farklıydı. Fransızca ve Hendese gibi bazı dersler sadece erkek rüşdiyelerinde okutulurken El Hünerleri, İdare-i Beytiyye gibi dersler de sadece kız rüşdiyelerinin programlarında yer alıyordu. Askerî rüşdiyelerin ders programı da erkek rüşdiyelerinin programı ile benzerlik göstermesine rağmen farklıydı. Tüm bu mekteplerdeki ders programlarında zaman zaman değişiklilikler yapılmış, bazı dersler eklenmiş veya çıkarılmış ya da haftalık ders saatleri değişmiştir.Bu mekteplerde; ahlaklı olup, çocukların başarısı için emek harcayan öğretmenler çeşitli nişan ve taltiflerle ödüllendirilirken uygunsuz hal ve hareketlerde bulunan öğretmenlere ise çeşitli cezalar verilmiştir. Aynı şekilde öğrenciler de başarılı ve ahlaklı oluşlarına göre ödüllendirilmiş, aksi durumlarda ise belirli şekillerde cezalandırılmış, böylelikle disiplin sağlanmaya çalışılmıştır.Rüşdiye mektepleri, gerek eğitime getirdiği yeni ve modern öğretim yöntemleri sayesinde eğitimin modernleşmesinde gerekse değişen zihniyet yapısının taşraya ulaştırılması ve Meşrutiyet Döneminde önemli görevlere gelecek çoğu kişileri yetiştirmesi bakımından Osmanlı Yenileşme Tarihinde mühim bir rol oynamıştır.
Özet (Çeviri)
In the Ottoman State, the first renovation efforts in the field of the education started at the military schools. The junior high schools (rüşdiye) that were decided to be opened during the period of Sultan Mahmud II are the most important step taken to modernize education in the civil area. Following the rüşdiye schools, military junior high schools and girls junior high schools were opened. The need for teachers arising for both male and female junior high schools opened the way to open teacher schools providing modern education like Dârülmuallimîn and Darülmuallimat. With the General Education Regulation of 1869, education principles of the junior high schools and many other education institution were determined.There were difficulties in finding qualified teachers, proper buildings, course material and equipment for these schools. Progress was slowed down by the decision to make provinces responsible for opening each school due to financial difficulties. In junior high schools providing education with the new method, the course programmes of the girls and boys junior high schools were different. Some courses like French and Geometry were given only in boys junior high schools and some courses like Hand Skills and House Management were given only in girls junior high schools. Despite some similarities, the course programme of the military junior highs schools was different than that of the boys junior high schools. Some changes were made in course programmes of these schools, adding or removing some courses or changing the weekly course hours.At these schools well behaved teachers trying their best for the success of the children were rewarded by various medals and awards while teachers with unbecoming behaviour were punished. Similarly students were rewarded and punished by success and morality thus it was attempted to establish discipline.Ottoman junior high schools played important roles in the Ottoman History of Renovation for modernizing education by the new and modern teaching methods brought to education and for extending the changing mentality to countryside and raising many people for the important positions during the Constitutional Monarch Period.
Benzer Tezler
- Dersim'de eğitim (1848-1908)
The education in Dersi̇m (1848-1908)
ALİRIZA ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimErzincan Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ABDULKADİR GÜL
- Çanakkale'de eğitim ve eğitim kurumları
Education and training institutions in Çanakkale
NURHAN ACAR AZKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞERİF KORKMAZ
- Modernleşme döneminde Akşehir kazasında eğitim kurumları ve faaliyetleri üzerine bir araştırma (1876-1930)
A research on education i̇nstitutions and activities in Akşehir district during the modernization period (1876-1930)
AYŞE ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ KÖSTÜKLÜ
- Alanya'da modern eğitim kurumları (1876-1930)
Modern education institutions in Alanya (1876-1930)
HALİT KOŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET GÜZEL
- Osmanlı modernleşme döneminde ve cumhuriyetin ilk yıllarında Karaman'da eğitim öğretim (1839-1950)
Education in Karaman in the Ottoman Empire's modernization era and in the early years of Turkish Republic (1839-1950)
KADİR KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET İPÇİOĞLU