Geri Dön

Tudeh Partisi'nin 1979 İran Devrimindeki rolü

The role of Tudeh Party in 1979 Iranian Revolution

  1. Tez No: 280321
  2. Yazar: HATİCE DOĞAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET ŞAHİN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Siyasal Bilimler, Uluslararası İlişkiler, Political Science, International Relations
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2011
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Gazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 175

Özet

Bu tezin amacı, İran toplumunun farklı nedenlere ve farklı siyasi hedeflere sahip birçok kesiminin katıldığı geniş bir toplumsal koalisyonun gerçekleştirdiği popüler bir devrim olan 1979 İran Devrimi'nin, nasıl bu toplumsal koalisyonun unsurlarından yalnız biri olan fundamentalist İslamcıların etkisi altında İslam Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlandığı sorusu çerçevesinde, yine bu toplumsal koalisyonun unsurlarından ve İslamcıların rakiplerinden biri olan Marksist hareket içinde yer alan Tudeh Partisi'nin, devrim sürecinde ve devrim sonrasındaki faaliyet ve politikalarıyla devrimin sonucunu şekillendirmekte oynadığı rolü ortaya koymaktır.Bu çerçevede, öncelikle Tudeh Partisinin devrim sürecindeki konumunu belirleyen içsel ve dışsal etkenlerin tespitine çalışılmıştır. Bu maksatla, aynı zamanda bu konumun dışsal belirleyicileri olan, devrime yol açan toplumsal hoşnutsuzluğun nedenleri ve bu süreçte Tudeh'in rakipleri olan siyasi hareket ve gruplar, temel ideoloji, politika ve faaliyetleri ile devrimin İslam Cumhuriyeti ile sonuçlanmasında oynadıkları rolü kapsayacak şekilde ele alınmıştır. Tudeh'in devrim sürecindeki konumunun içsel belirleyicileri ise yaklaşık yarım asırlık tarihinde yatmaktadır. Bu nedenle Tudeh'in kuruluşundan devrime kadar olan süreç, partinin geçirdiği ideolojik ve örgütsel değişim ve/veya süreklilik dâhil olmak üzere incelenmiş, devrim sırasında ve sonrasında Ayetullah Humeyni'ye verdikleri koşulsuz destekle İslamcıların iktidarını sağlamlaştıran ve böylece kendi sonunu hazırlayan politikalarının ardında yatan ideolojik ve yapısal özellikler ele alınmıştır.Tezin vardığı sonuç, Tudeh'in devrimin İslam Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmasında iki farklı düzlemde rol oynadığıdır. Birinci düzlem, Tudeh'in devrim sırasında sahip olduğu sınırlı kaynak ve destekle, devrimin liderliğini veya iktidarı ele geçirmekteki başarısızlığına ilişkindir. İkinci düzlem ise Tudeh'in, iktidar bloğunda yer alan Ayetullah Humeyni liderliğindeki fundamentalist İslamcılara anti-emperyalizm saplantısıyla verdiği destek muhalefetin bölünmüşlüğünü ve böylece İslam Cumhuriyetini güçlendirdiği için, muhalefetin İslam Cumhuriyeti tarafından adım adım yok edilmesinde oynadığı role ilişkindir. Devrimin liderliğini veya iktidarı ele geçirmekteki başarısızlığın nedenleri, Şah rejiminin baskısı, İslamcıların örgütsel avantajları, İran toplumunun yapısı ve bu yapı içinde özellikle işçi sınıfının niteliği, Marksist rakiplerin varlığı, Tudeh'in 1953 darbesindeki tutumunun ve SSCB'yle ilişkilerinin olumsuz etkileri ve halka hitap etmekten uzak siyasi dili gibi etkenlerden kaynaklanan örgütsel güçsüzlüklere bağlıdır. Tudeh'in daha ölümcül olan ikinci düzlemde oynadığı sadık muhalefet rolünün altında ise Tudeh'in Stalinist düşünce yapısı ve tüm İranlı Marksistleri esir almış olan anti-emperyalist paradigma gibi ideolojik ve yapısal özellik ve zayıflıklar yatmaktadır.

Özet (Çeviri)

Within the frame of the question of how 1979 Iranian revolution, which was a popular revolution realized by a wide social coalition with the participation of almost all parts of Iranian society having different causes and political aims to revolt, resulted in the establishment of Islamic Republic under the influence of fundamentalist Islamists which were just one part of this coalition; the purpose of this thesis is to put forth the role of Tudeh Party of Iran, as a part of the social coalition and one of the rivals to the Islamists within the Marxist movement, in shaping the output of the revolution with its activities and policies during and after the revolution.In this context, the thesis aimed primarily at determining the internal and external factors designating the position of Tudeh Party in the revolutionary process. To this end, as the external determinants of this position concurrently, the causes of the wide social unrest and the political movements and groups that were the rivals of Tudeh were looked over extensively including their ideologies, policies and activities important for understanding their role in the Islamic Republic output of the revolution. The internal determinants of Tudeh?s position in the revolutionary process lie in its history of almost half a century. Therefore, the period from its establishment to the revolution were examined extensively to include the ideological and organizational change and/or continuity and the ideological and structural characteristics underlying its policies which strengthened the power of Islamists by unconditionally supporting Ayatollah Khomeini during and after the revolution and thus laying the ground for its own end were analyzed.The thesis concluded that Tudeh played a role at two different platforms in the establishment of Islamic Republic as output of the revolution. The first platform relates to the failure of Tudeh in seizing the leadership of the revolution or the power after the revolution with its limited resources and social base. The second relates to the role played by Tudeh in the crush of the opposition step by step by Islamic Republic as its support for fundamentalists in the ruling bloc under Khomeini?s leadership as a result of its anti-imperialist obsession strengthened the disunity of the opposition and thus the Islamic Republic. The causes of the failure in seizing the leadership or the power relates to the organizational incapabilities depending on factors such as the pressure of the Shah regime, organizational advantages of the Islamists, social structure ? especially the characteristics of workers class, Marxist rivals, the negative impacts of Tudeh?s stance in 1953 coup and relations with USSR and the political discourse far from reaching public. Tudeh?s ideological and structural characteristics and weaknesses such as Stalinist way of thinking and anti-imperialist paradigm that enslaved all Iranian Marxists underlies Tudeh?s role of loyal opposition at the more lethal second platform.

Benzer Tezler

  1. İran'da yirminci yüzyılda siyasal partiler

    Başlık çevirisi yok

    GOFFAR MOCTEHİDİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1990

    Siyasal Bilimlerİstanbul Üniversitesi

    PROF.DR. TOKTAMIŞ ATEŞ

  2. Türkiye'de milliyetçilik ve Töre dergisi incelemesi (1971-1980)

    Nationaslism in Turkey and a study on Töre journal (1971-1980)

    KADRİYE GÖZÜBÜYÜK ÇAVDI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    SosyolojiNecmettin Erbakan Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MAHMUT HAKKI AKIN

  3. İran'da siyasi ve ekonomik çıkar çatışmaları

    Political and economic conflicts of Iran (1921-1950)

    SAMİRA MİRZAZAD BARİJOUGH

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    TarihBitlis Eren Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MEHMET SALİH MERCAN

  4. İkinci Dünya Savaşı'nda ve sonrasında İran (1938-1953)

    During and after World War II, Iran (1938-1953)

    MUSTAFA ŞEHİTOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    TarihFırat Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. RAHMİ DOĞANAY

  5. TUDEM Edebiyat Ödüllü çocuk romanlarının duyarlık eğitimi açısından incelenmesi

    Examination of TUDEM Literature Award-Winning children's novels in terms of sensitivity education

    MERVE ARAS

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BEYTULLAH KARAGÖZ