Karpuzlarda erkenciliğin kalıtsal yapısı ile minimum gelişme sıcaklığı ve etkili sıcaklık toplamı isteği üzerinde araştırmalar
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 28055
- Danışmanlar: Belirtilmemiş.
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1993
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 416
Özet
254- 6. ÖZET Araştırmada karpuzlarda er kene i ligin kalıtsal yapısı ve fizyolojisi ele alınmıştır. Bu konuda iki temel amaç hedeflenmiştir. Birinci amaç; erkencilik açısından fenotip içinde genotipin etki payını ortaya çıkarmak ve bu özelliğe etki yapan gen etki biçimlerini incelemektir İkinci amaç; farklı örtü tiplerinin (sera, yüksek tünel, alçak tünel) ve açık arazinin, karpuzların morfolojik ve fenolojik özellikleri, erkencilik, toplam verim ve kalite özellikleri ile bitki gelişme aşamalarının (ekim-çıkış, çıkış-anthesis, anthesis-olgunluk ve ekim-ilk hasat) süreleri üzerine etkileri ve bu aşamalarda gereksinim duyulan Günlük Büyüme Sıcaklık Dereceleri Toplamı (GBSDT)' nın değişik formüllerle hesaplamaya çalışılmasıdır. Ayrıca erkencilik ile bazı morfolojik ve pomolojik özellikler arası fenotipik ilişkiler de çalışmada incelenmiştir. Araştırma 1988-1991 yılları arasında Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümüne ait araştırma ve uygulama arazileri, sera ve tüneller ile laboratuvarlarında gerçekleştirilmiştir. Erkenoiliğin kalıtsal yapısını araştırmak için göreceli olarak erkenci (Sugar Baby), orta erkenci (Crimson Sweet) ve geçoi (Halep Karası) olan üç açık tozlanan karpuz çeşidi kendi aralarında melezlenerek üç kombinasyon oluşturulmuştur. Her üç melez kombinasyonunda ebeveynler, F]_, F2 ve her iki yöndeki geriye melez generasyonlarına ilişkin ortalama varyanslarından yararlanılarak erkencilik-255- ögelerinden“ek im- çık iş süresi”,“çıkış-anthesis süresi”,“anthesis-olgunluk süresi”ve“ekim-ilk hasat süresinin”gen etki biçimleri ve kalıtım dereceleri incelenmiştir, öte yandan sera, yüksek tünel, alçak tünel ve açık arazide yetiştirilen altısı F^ hibrit (Red Cutie, Early Star, Summer Chaser, Rubin, Panonia ve Fabiola) dördü açık tozlanan (Blaok Sweet, Halep Karası, Crimson Sweet ve Sugar Baby) toplam on karpuz çeşidinin fenolojik, morfolojik ve pomolojik özellikleri ile erkencilikleri araştırılmıştır. Ayrıca farklı mekanlarda yetiştirilen çeşitlerin bazı gelişme aşamalarının (ekim-çıkış, çıkış-anthesis, anthesis-olgunluk ve ekim-ilk hasat) süreleri incelenmiş ve bu aşamalarda gereksinim duydukları Günlük Büyüme Sıcaklık Dereceleri Toplamı (GBSDT) aşağıda belirtilen üç formülde 30°, 32°, 35“ ve 35”C den büyük maksimum ve 10°, 13°, 15° ve 180C günlük taban sıcaklıkların değişik kombinasyonları kullanılarak oluşturulan 9 eşitlik ile hesaplanmıştır. GBSDT » 2 (Td-Tb), Td > Tb [1] GBSDT = 2 (Tmax+Tmin)/2 - Tb, (Tmax+Tmin) / 2 > Tb [2] GBSDT = 2 (Tmax-Tb), Tmax > Tb [3] öte yandan erkenoilik öğelerinde ekim-ilk hasat süresi ve anthesis-olgunluk süresi ile bazı morfolojik ve pomolojik özellikler arası fenotipik ilişkilerin matriks tablosu çıkarılmış ve ikili ilişkileri önemli olan özelliklerin korelasyon katsayısı ve regresyon eşitlikleri incelenmiştir. Denemelerden elde edilen sonuçlar, aşağıda özetlenmiştir.-256- 1. Erkenciligi belirleyen öğelerden“ekim-çıkış süresinin”kalıtımında genetik etkilerin varlığı saptanmış: ancak bunun yanında dış koşulların modifiye edici etkisinin de önemli olduğu belirlenmiştir.“SBxHK”ve“SBxCS”melez kombinasyonlarında görülen negatif yöndeki heterosis ve buna bağlı olarak negatif [h] değerleri erken çıkışın dominant olduğunu ortaya koymuştur. Buna karşılık“CSxHK”melez kombinasyonunda ise erkencilik resesif bir özellik gibi görünmüş ve heterosis oranı diğer iki meleze göre daha yüksek ve pozitif çıkmıştır. 2. Dişi çiçek açma süresinin kısalığı açısından“SBxCS”ve“CSxHK”melezlerinde dominant lık ve eklemeli gen etkileri, SBxHK melezinde ise dominant lık ve eklemeli gen etkilerinin yanında eklemeli x dominant lık tipi epistasinin mevcut olduğu saptanmıştır. Ayrıca bu özelliğin genotip x çevre interaksiyonlarından da etkilendiği belirlenmiştir. 3. Erkencilik öğelerinden bir diğerini oluşturan“anthesis-olgunluk süresinin”beliriminde en büyük paya eklemeli gen etkilerinin sahip olduğu saptanmış; istatistiksel olarak önemli olmakla birlikte, dominantlık etkileri her üç melez kombinasyonlarında da eklemeli gen etkilerinden daha küçük çıkmıştır. Ayrıca istatistiksel olarak önemli olmamakla birlikte anılan özelliğin beliriminde dominantlık x dominantlık, eklemeli x eklemeli ve eklemeli x dominant lık epistatik gen etkilerinin bulunduğu belirlenmiştir. 4. Erkencilik öğelerinin en önemlisini oluşturan“ekim-ilk hasat sür es ininin”kalıtsal yapısında her üç melezde de eklemeli gen ve dominant lık etkilerinin.-257- özelliğin beliriminde önemli düzeyde etkili oldukları ancak eklemeli gen etkilerinin payının dominant lığa göre daha büyük olduğu görülmüştür. Her üç melezde de farklı kombinasyonlarda ikili ve üçlü gen interaks iyonlarının“ekim-ilk hasat süresinin”beliriminde etkili olduğu anlaşılmıştır. Yine her üç» melez populasyonunda önemli düzeyde heterosis değerleri saptanmıştır. Ayrıaa S.BxH.K melezinde kalıtım derecesi istatistiksel anlamda önemli bulunmuştur. 5. Araştırmada elde edilen bulgular, farklı örtülerin erkenciligi değişen oranlarda ve önemli ölçüde etkilediğini göstermiştir. Yüksek tünelden elde edilen verim ile bazı kalite değerlerinin alçak tünele göre daha yüksek olduğu bulunmuş, sera verim yönünden bunların arasında yer almıştır. En düşük verim açık araziden alınmıştır. Çeşitler yönünden her iki yıl içinde de en düşük değeri erkenci bir çeşit olan Red Cutie Fj^ vermiş, en yüksek değer yıllara göre değişmekle birlikte genelde sırasıyla Halep Karası, Fabiola Fİ ve Crimson Sweet çeşitlerinden alınmıştır. 6. örtü tipleri karpuzda erkencilik üzerine belirgin bir etki yapmıştır. Erkencilik bakımından açıkta yetiştirmeye göre elde edilen kazanç, alçak tünellerde ortalama 28 gün, yüksek tünellerde 39 gün, serada ise 51 gün olmuştur. 7. örtü tiplerinin erkencilik öğelerinden özellikle“çıkış-anthesis”süresine belirgin etki yaptığı anlaşılmıştır.“Ekim-çıkış”ve“anthesis-olgunluk”dönemlerinde de örtülerin etkileri olmakla birlikte bu etkiler daha düşük düzeylerde kalmıştır.-258- 8. Çalışmada elde edilen veriler ışığında“ekim-çıkış süresi”,“çıkış-anthesis süresi”ve“ekim-ilk hasat süresi”için GBSDT değerlerinin hesaplanmasında belirtilen formüllerden [1] ve [2] nolu formüllerinin maksimum 30" ve 32° C sıcaklık ile 15° ve 18°C taban sıcaklıkları kullanılan eşitliklerin daha uygun olduğu belirlenmiştir. 9. Erkencilik ile ilk dişi ve erkek çiçeğin oluştuğu boğum, ilk dişi çiçek açma süresi, verim, meyve kabuk kalınlığı, ana kol uzunluğu, kol atma süresi, kotiledon boyu ve eni, hipokotil boyu, gövde uzunluğu, kök yaş ve kuru ağırlığı, kök boğazı kalınlığı ve meyve olgunlaşma süresi arasında değişen oranlarda ve önemli düzeyde pozitif; çekirdek iriliği arasında ise negatif bir ilişki olduğu saptanmıştır. 10. Erkencilik ile meyve ağırlığı, meyve boyu, meyve çapı, çekirdek sayısı, bitki başına meyve sayısı, çıkış süresi, ilk erkek çiçek açma süresi, yaprak alanı, kök uzunluğu arasında ise güvenilir düzeyde ilişki bulunmamıştır. 11. Bu sonuçlar ılıman bir tür olan fakat gelişme döneminde yüksek sıcaklık isteği ile dikkati çeken karpuzda genotip, örtü teknikleri ve GBSDT 'nin değerlendirilmesiyle hasat döneminin zamanlanmasının mümkün olabildiğini göstermiştir.
Özet (Çeviri)
- 259 - 6. SUMMARY In this study, inheritance and physiology of earliness were investigated in watermelons. In this subject, two main objectives were ohoosen: As the first objective the effect of genotype on phenotype, on earliness genes that influenced this subject was investigated. Second objective was to find out the effects of different protected cultivation methods on morphological and phonological characters, earliness, total yield and quality during period of plant developmental period (sowing-emergence, emergence-ant hes is, anthesis-maturation and sowing to first harvest) in watermelon were investigated required. Required Sum Degrees Days (SDD) for indicated stages were calculated according to different formulas. In addition, phenotypio correlation between earliness and morphologic and pomologio characters were investigated. This research was carried out at the experimental plots, greenhouses, tunnels and laboratories of the Department of Horticulture, Faculty of Agriculture, University of Çukurova, Adana. In the inheritance study, 3 combinations were obtained from the crosses of Sugar Baby (early season variety) x Halep Karası (late season variety), Sugar Baby x Crimson Sweet (medium season variety) and Crimson Sweet x Halep Karasa. In each combination, gene effects and heredity degrees were investigated for the periods of“sowing-emergence”,“emergence-anthesis”,“anthesis-maturation”, and“sowing to first harvest”by using means and variance of parents, Fj_, F2 and biparental back cross generation.- 260 - On the other hand, phonological, morphological and pomo logical characteristics and earliness of total 10 watermelon varieties (six of them were F^ hybrids and four of them were open pollinated) were investigated in greenhouse, high and low tunnels and open field. In addition, some developmental periods (sowing- emergence, emergence-ant hes is, anthesis-maturation and sowing to first harvest) of varieties that grown in different places were observed, and in these stages required Sum Degrees Days (SDD) were calculated by the following 3 formulas by using different combinations of daily upper limit (30°, 32°, 35°, 35'C >) and base (10°, 13“, 15°, 18°C) temperatures. SDD = Z(Td-Tb), Td > Tb [1] SDD = 2(Tmax+Tmin)/2-Tb, (Tmax+Tmin)/2 > Tb [2] SDD = Z(Tmax-Tb), Tmax > Tb [3] On the other hand, matrix tables of phenotypic correlation between periods of from sowing to first harvest, and from anthesis to maturation were made up and correlation coefficient and reaction equality of characters that had important bilateral relationships were investigated. Results obtained from this research can be summarised as follows: 1. Existence of genetic effects was determined in heredity of period, from sowing to emergence that was one of the determining factors of earliness. On the other hand, modified effects of environment were also found to be important.- 261 - Negative heterosis at ”SBxCS“ and ”SBxCS“ hybrid combinations and this negative [h] values showed that early emergence was dominant. In ”CSxHK“ hybrid combination, earliness appeared as reoessive character, and promotion of heterosis was higher and more positive than the other two hybrids. 2. Existence of dominant and additive gene effects in ”SBxCS“ and ”CSxHK“ hybrids and epistatic effects of additive x dominant type between dominant and additive gene effects were determined about shortness of female flowering period. In addition, it was determined that genotype x environment interaction also effected this characteristic. 3. It was determined that additive gene effects had a big portion on the period of anthesis to maturation which was factor of earliness; dominanoy effect was statistically important but it was lower than additive gene effect in each theree hybrid combinations. In addition to the determination of this character epistatic effect of dominant x dominant, additive x additive and additive x dominant, but there were no significant differences. 4. Inheritance structure of ”sowing-first harvest period '“ that was the most important earliness factor. Effects of additive and dominant genes in each 3 hybrids were important to determine of earliness. But, portion of additive gene was higher than dominant gene. Bilateral and consistence three genes interaction in each three hybrid combinations were effect on determination of ”sowing-first harvest period“. Important heterosis values were observed also in each three hybrid combination. In addition, heredity degree in SBxHK hybrid was found statistioaly significant.- 262 5. Results shoved that different covering types effected earliness by varying degrees. Yields and some quality measurements obtained from the high tunnel were found higher than the low tunnel. Yield of greenhouse was between low and high tunnel. The lowest yield was obtained from open field treatment. Red Cutie F^ that was an early variety, gave the lowest yield in both years. The highest yield was obtained from Halep Karası, Fabiola and Crimson Sweet, respectively. 6. Covering type effected earliness of watermelon significantly. Low and high tunnel and greenhouse was 28, 39 and 51 days earlier than open field, respectively. 7. Protected cultivation effected earliness factor especially ”from sowing-anthesis“. Protected cultivation effected on ”sowing-emergenoe“ and ”anthesis-maturing“, but this effect was less significant. 8. According to obtained data, in calculation of SDD values for ”sowing-emergence period“, ”emergenoe-anthesis period“ and ”sowing-first harvest period“, equalities by maximum 30s and 32”C, and minimum 15° and 18° C temperature in formula [1] and [2] were more suitable. 9. There was an important positive correlation between earliness and internode that first female and male flower has formed, first female flowering period, yield, rind thickness, main branch length, shooting period, length and diameter of cotiledons, length of hypoootyl, stem length, weight of dry and fresh root, thickness of stem and root and fruit maturity period, and there was negative relationship between earliness and seed weight.- 263 - 10. There were no reliable correlations between earliness and weight, height and diameter of fruit per each plant, period of emergence, appearanoe of the fruit male flower, leaf area, length of root. 11. This result showed that harvest periods can be arranged by observation of genotype, covering type and SDD in watermelon that has high temperature requirments.
Benzer Tezler
- Değişik tünel tipleri ve toprak örtülerinin karpuzlarda erkencilik, verim ve kalite üzerine etkileri
Başlık çevirisi yok
A.YILDIZ PAKYÜREK
- Karpuzlarda anter ve ovül kültüründe soğuk uygulaması,thidiazuron (TDZ) ve 2,4-D uygulamalarının haploid embriyo uyartımına etkileri
Effects of cold pretreatment, thidiazuron (TDZ) and 2,4-D application on haploid embriyo induction via anther and ovule culture in watermelon
KEZİBAN SİNEM TULUKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
BiyoteknolojiÇukurova ÜniversitesiBahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBAHAT SARI
- Karpuzlarda solgunluk hastalığı etmeni fusarium oxysporum f-5p niveum un yaygınlık ve hastalık oluşum oranının saptanması
Investigation of the rate of the widespread and incidence of wilt disease on watermelon plants caused by fusarium oxysporum f-5p niveum in Çukurova region
CELİLE MAYAOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
ZiraatÇukurova ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BİÇİCİ
- Rootstock effects on seed yield and quality in watermelon
Karpuzlarda tohum verim ve kalitesi üzerine farklı anaçların etkileri
MOHAMED DHAMIR KOMBO
