Geri Dön

Osmanlı Devletinde porselen ve çini fabrikaları

Porcelain and tile factories in the Ottoman Empire

  1. Tez No: 280815
  2. Yazar: FATİH DAMLIBAĞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AHMET KALA
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Ekonomi, Sanat Tarihi, Economics, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2011
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 280

Özet

Bu çalışma Osmanlı Devleti'ndeki porselen ve çini üretiminin, fabrikasyon yönünü ele almak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada öncelikle Osmanlı Devleti'nin sanayi ve fabrika kavramlarına genel bir bakışı verilmiştir. Daha sonra çalışma porselen ve çininin tarihsel gelişimi ile devam etmiştir. Bu ikilinin üretimi ile ilgili bazı teknik detaylardan sonra, sektörün fabrikasyon üretimi anlatılmaya başlanmıştır. Sektördeki fabrikalar devlet ve özel sektör olmak üzere iki ayrı başlıkta incelenmiştir. Bu bölümde ilk incelenen kısım, sektörün tek devlet fabrikası olan Yıldız Porselen ve Çini Fabrikası'dır. Fabrikanın kuruluş nedeni, binası, teknik donanımı, üretim amaçları ve işgücü öncelikli ele alınan konular olmuştur. İşgücünün mesleki gelişimi, sektörde kaydettiği aşama ve sektörde yerli uzman yetiştirilmesi konuları ele alınan diğer hususlardır. Ayrıca bu fabrikanın tarihsel gelişim süreci de, detaylı bir şekilde anlatılmıştır. 1892 yılında kurulan fabrika, 1908'e kadar faaliyetine devam etmiştir. Fabrika 2. Meşrutiyet sonrası Maarif Nezareti tarafından yeniden açılmıştır. Fakat süregelen savaşlar fabrikanın önemli bir faaliyette bulunmasını engellemiştir. Birinci Dünya Savaşı içerisinde Fenerbahçe'de yeni bir fabrika kurulmak istenmişse de, bu teşebbüs netice vermemiştir.Çalışmanın takip eden bölümünde, özel sektör faaliyetlerinden bahsedilmiştir. Bu bölümde özellikle vurgulanan husus, sektör bazında incelenen imtiyazlı özel fabrika sistemidir. Bu sistemde devlet kendisi sanayi yatırımı yapmak yerine, bunu yapması için özel girişimcilere imtiyaz tanımıştır. Bu imtiyazla fabrika kurmak isteyen girişimciye, sınırları ve süresi net bir şekilde belirlenmiş bir tekel tanınmaktaydı. İmtiyaz sisteminde konuyla ilgili ikinci bir fabrikanın kurulması yasaklanırdı. Yalnız dükkân ve atölye ölçeğindeki esnaf faaliyetlerinde serbestti. Bu sistemle devlet bütçeden kaynak ayırmadan sanayi yatırımı yaparken, girişimci kendisine tanınan sınırlı tekel hakkıyla piyasa rekabetinde güç kazanırdı.

Özet (Çeviri)

This thesis is written for the factory production of porcelain and tile in the Ottoman Empire. In this thesis first of all, there is a general look to the concept of industry and factory in Ottoman Empire. Later on, thesis continues with the historical progress of porcelain and tile. After some technical details about the production of porcelain and tile, factory production of the sector was begun to explain. Factories in this sector was researched under two headlines, as state and privately owned. In the second part of the thesis, we researched Yıldız Porcelain and Tile Factory which was the only state owned one. Foundation reason, building, technical equipment, production motives and labor force of the factory were the main talking points in this part. Professional progress of labor force, learning capacity in the occupation and training native specialist were the other researched subjects. In addition, process of historical progress of factory was also thoroughly explained. The factory was founded in 1892 and continued to work up to 1908. After 2nd Meşrutiyet, Ministry of Education reopened the factory. But because of continuous wars, factory could not operate very well like before. During the 1st World War, a new factory wanted to open in Fenerbahçe. But this attempt didn?t succeed.In the following part of the thesis, private sector activities were described. In this part, we emphasized mainly privileged private factory system with the base of this sector. In this system, instead of making industrial investment by him; state gave private entrepreneurs some privileges. With these privileges, entrepreneur who wanted to found a factory, received a monopoly which was strictly determined its duration and geography. In the privileged system, founding a second factory in the same sector was prohibited. But artisans? activities were totally free. In this system state make industrial investment, without spending money from the state budget. On the other hand, private entrepreneurs with their restricted monopoly attained some power for market competition.

Benzer Tezler

  1. Osmanlı porselen sanatı

    Başlık çevirisi yok

    BUKET BAYKAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    Güzel Sanatlarİstanbul Teknik Üniversitesi

    Güzel Sanatlar Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FİLİZ ÖZER

  2. Yıldız Porselen Fabrikası ressamlarının dönemin sanat ortamındaki yerleri

    Places of Yildiz Porcelain Factory painters in the art envireonmnet of the period

    MİRAY İNCE KOÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Sanat TarihiHacettepe Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞE PELİN ŞAHİN TEKİNALP

  3. Çin porselen sanatı: Toprağın ateşle dansı

    The art of Chinese porcelain: The dance of soil with fire

    ADİLE BİRBEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    El SanatlarıAnkara Üniversitesi

    Sineloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BÜLENT OKAY

  4. Smyrna/İzmir Agorası buluntuları ışığında Osmanlı Devleti ile Avrupa devletleri arasındaki seramik ticareti (16-19.yüzyıl)

    Pottery trade between Ottoman and European states in the light of findings of Smyrna/Izmir Agora (16th-19th centuries)

    ZEYNEP ADİLE MERİÇ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    ArkeolojiEge Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEVİNÇ GÖK İPEKÇİOĞLU

  5. Osmanlı Devletinde vezir-i azamlık kurumu

    The Institution of the grand vizierata in the Ottoman State

    ENVER KAPLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1998

    TarihAnadolu Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. HALİME DOĞRU