CR-39 dedektörleri ile mağaralarda radon konsantrasyonu ölçümleri
Radon concentration measurements in caves by using CR-39 detectors
- Tez No: 283758
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MEHMET ERTAN KÜRKÇÜOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Fizik ve Fizik Mühendisliği, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Mağaralar, Radon, Hormesis, CR-39, Etkin Doz, Caves, Radon, Hormesis, CR-39, Effective Dose
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Kaçınılmaz biçimde maruz kaldığımız doğal radyasyonun yarısı radon ve radonun bozunma ürünlerinden kaynaklanmaktadır. Kanserojen olarak sınıflandırılmış olan radon gazının ve bozunma ürünlerinin solunması akciğer kanseri oluşumuyla ilişkilendirilmektedir. Bu nedenle yaşadığımız yerdeki radon seviyesinin bilinmesi önemlidir. Bu çalışmada, Akdeniz Bölgesi'nde bulunan Dim, Damlataş, İnsuyu, Zindan, Ayıini ve Kapıkaya mağaralarındaki ilk atmosferik radon seviyesi ölçümleri pasif nükleer iz dedektörleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Ölçümler 2010 yılı bahar ve yaz mevsimlerinde 6 ile 8 hafta arasında değişen sürelerde 86 adet CR-39 dedektörünün bu mağaralara yerleştirilmesi ve radona maruz bırakılmasıyla yapılmıştır. Dedektörlerin analizlerinin değerlendirilmesi sonucunda, Dim, Damlataş, İnsuyu, Zindan, Ayıini ve Kapıkaya mağaralarındaki ortalama radon konsantrasyonlarının sırasıyla, 141 Bq/m3, 252 Bq/m3, 3048 Bq/m3, 772 Bq/m3, 543 Bq/m3 ve 298 Bq/m3 olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca mağara görevlileri ve ziyaretçilerin bu mağaralarda alacakları eşdeğer doz miktarları hesaplanmıştır. Turistlerin alacağı yıllık dozun bu mağaralar için 11.9 ?Sv değerini aşmadığı bulunmuştur. Bununla birlikte mağara çalışanlarının alacağı yıllık etkin dozlar Dim, Damlataş, İnsuyu, Zindan mağaraları için sırasıyla 0.40 mSv, 0.72mSv, 8.72 mSv ve 2.20 mSv olarak hesaplanmıştır. Bildirilen bu yıllık etkin doz eşdeğeri değerleri her ne kadar ICRP'nin (Uluslar arası Radyasyondan Korunma Komitesi'nin) 10 mSv/yıl'lık üst limit değerinden daha düşük olsa da, özellikle İnsuyu ve Zindan mağaralarında muhtemel radyolojik risk hala söz konusudur.Bunlara ek olarak, radon ölçüm sonuçları kullanılarak bu altı mağara için ilk radyolojik risk haritaları oluşturulmuştur. Mağaralardaki atmosferik radon düzeyleri, radonun hormesis etkisi bakımından ele alındığında hiçbir mağaranın radon terapisi için kullanıma uygun olmadığı söylenebilir.
Özet (Çeviri)
The half of the natural radiation, that we are inevitably exposed, is originated from radon and radon daughters. Radon gas is classified as a human carcinogen and inhalation of radon and radon progenies are related to lung cancer. Therefore, it is important to be aware of the radon levels in our surroundings.In this study, the first atmospheric radon level measurements of Dim, Damlataş, İnsuyu, Zindan, Ayıini and Kapıkaya caves, which are located in Mediterranean region, were performed by using passive nuclear track detectors. Measurements were made by placing and exposing 86 CR-39 detectors to radon in those caves for varying periods between 6 and 8 weeks in spring and summer seasons of 2010. The evaluation of the detector analyses revealed that the average radon concentrations of Dim, Damlataş, İnsuyu, Zindan, Ayıini and Kapıkaya caves were 141 Bq/m3, 252 Bq/m3, 3048 Bq/m3, 772 Bq/m3, 543 Bq/m3 and 298 Bq/m3 respectively. Furthermore, the equivalent dose levels that would be taken by cave guides and visitors were calculated. It was found that the annual doses received by tourists do not exceed 11.9 ?Sv for those caves. Annual effective doses taken by the staff were calculated for Dim, Damlataş, İnsuyu and Zindan caves as 0.40 mSv, 0.72mSv, 8.72 mSv and 2.20 mSv respectively. Although the reported annual effective dose equivalent values are lower than 10 mSv/year, the upper limit value of ICRP (International Commission on Radiological Protection), there still possible radiological risk exist especially in İnsuyu and Zindan caves.Additionally, first radiological risk maps were produced for those six caves by using the radon measurement results. When the atmospheric radon levels of the caves considered in terms of the hormesis effects of radon, it can be stated that not any cave can be used for radon therapy.
Benzer Tezler
- Kahramanmaraş il merkezindeki bazı ilköğretim ve anaokullarında radon gazı ölçümü
Measurement of radon in some primary schools and kindergartens in the city of Kahramanmaraş
YEŞİM AVŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Fizik ve Fizik MühendisliğiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER SÖĞÜT
- Cr-39 nükleer iz kazıma dedektörleri ile Iğdır ilinde kapalı ortamlarda 222Rn aktivite konsantrasyonu tayini ve ölçümlerin istatistiksel değerlendirmesi
Determination of 222Rn activitiy concentration of indoor enviroments in Iğdir province with Cr-39 nuclear trace detectors and statistical evaluation of measurements
BEKİR DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Fizik ve Fizik MühendisliğiAtatürk ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESLİHAN EKİNCİ
- CR-39 nükleer iz kazıma dedektörleri ile bazı bitki örneklerinde alfa radyoaktivitesinin belirlenmesi
Determination of alpha radioactivity in some plant samples with CR-39 nuclear track etching dedectors
DAMLA BIÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Fizik ve Fizik MühendisliğiCelal Bayar ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. F. SERAP EREEŞ
- Süleyman Demirel Üniversitesi'nde bina içi radon konsantrasyonlarının nükleer iz dedektörleri kullanılarak belirlenmesi
Determination of indoor radon concentrations at Süleyman Demirel University by using nuclear track detectors
GÖKHAN BAYRAKTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Fizik ve Fizik MühendisliğiSüleyman Demirel ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEHMET ERTAN KÜRKÇÜOĞLU
- İzmir-Balçova'da termal su kullanılan binalarda radon konsantrasyonu ve sudaki rodonla korelasyonu
Radon concentration in the buildings thermal water is used and correlation with radon in water
ÖZGÜL ÖZBAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Nükleer MühendislikEge ÜniversitesiNükleer Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNGÖR YENER