Sürgünlük edebiyatı bağlamında Refik Halid Karay'ın yapıtları
The works of Refik Halid Karay in the context of exile literature
- Tez No: 288018
- Danışmanlar: DR. SÜHA OĞUZERTEM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Sürgünlük, Sürgünlük Edebiyatı, Zaman, Mekân, Dil, Exile, Exile Literature, Time, Place, Language
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Bilgi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Karşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 139
Özet
Refik Halid Karay (1888-1965) yaşamış olduğu iki sürgünlük ile Türk edebiyatı açısından sürgünlük edebiyatı bağlamında büyük önem taşıyan bir yazardır. Yazarın ilki 1913'te Anadolu'da başlayarak 1918'de biten, ikincisi 1922'de Beyrut'ta başlayan ve 1938'de sona eren sürgünlüklerinin edebi kimliği üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Karay sürgüne gönderilmeden önce öykü, deneme, fıkra ve köşe yazıları yazmıştır. Gazetelerde yazılar yazmaya devam etmiş olsa da yazarın sürgünlüklerinin ardından çoğunlukla roman türünde eserler yazdığı görülür. 37 eseri bulunan Karay ilk sürgünlüğünden sonra ilk romanını (İstanbul'un Bir Yüzü) yazmıştır; ikinci sürgünlüğünden sonra yazdığı 29 eserden 18'i ise roman türündedir. Yazar, ilk sürgünlük deneyimlerini hikâyelerinde altmetin olarak kullanmıştır. İkinci sürgünlüğünde ise sürgünlük deneyimleri altmetin olmaktan çıkmış ve eserlerin merkezine taşınmıştır. Yazarın sürgünlük deneyimlerinin anlatıldığı Sürgün ve Gurbet Hikâyeleri adlı eserler ise yazarın sürgünlük deneyimini nasıl yansıttığının ve bu yansıtma biçiminde değişiklik olup olmadığının anlaşılmasını sağlar. Bu nedenle tezin odak noktasında bu iki eser bulunmaktadır. İkinci sürgünlüğünün etkilerini yansıtan eserlerinde ?zaman?, ?mekân? ve ?dil?e yaklaşımı ile yazarın sürgünlük edebiyatı tartışmalarındaki sorunsallar açısından değerlendirilebileceği görülür. Bu tezde, sürgünlük edebiyatı tartışmalarında öne çıkan iki yaklaşım üzerinde durulmaktadır. Birincisi, yazarın sürgüne gönderildikten sonra ya nostaljiye kapılacağı ya da yaratıcılığının gelişeceği yönünde ilerleyen tartışmadır. İkincisi ise bu bakış açısını kısıtlayıcı bularak, Sophia McClennen'ın dediği gibi, sürgünlüğün etkisiyle yazılan eserlere diyalektik bir bakış açısıyla, karşıtların birliği yasasına göre yaklaşılması gerektiği görüşüdür. Refik Halid Karay ikinci sürgünlüğü sırasında yazdıklarında ülkesine duyduğu özleme sık sık yer vermiş ve yaratıcılığında bazı değişiklikler gözlemlenmiştir. Diğer yandan ?ulus?, ?ulusalcılık?, ?ırkçılık? ve ?sınır? kavramlarını sorgulayan eserler de yazmış ve karakterlerin karşıtlıklar üzerinden şekillenen çelişkili davranışlarını ele almıştır. Bunlara dayanarak Refik Halid Karay'ın eserlerinin sürgünlük edebiyatı tartışmalarındaki yaklaşımlarla kısmen örtüştüğü, fakat ülkesine karşı takındığı kavgacı olmayan tutum açısından ve yurda döndükten sonra romanlarında ?içsel sürgünlüğe? vurgu yapmasıyla bazı farklılıklar gösterdiği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Refik Halid Karay (1888-1965) is a significant author for Turkish literature due to his experience of exile in two different periods of his life. Karay?s first exile started in 1913 in Anadolu, ending in 1918. His second exile started in 1922 in Beyrut and ended in 1938. Both of these experiences had notable influence on his literary style. Before his first exile Karay used to write stories, essays, articles, and columns. Even if he continued to write in these genres it can be observed that he mainly wrote novels after being exiled. Refik Halid, who is the author of 37 books, wrote his first novel (İstanbul?un Bir Yüzü; A Side of İstanbul) during his first exile, and 18 out of the 29 books that he wrote during his second exile are novels. Karay?s experiences of his first exile are not at the center of his stories and other literary texts. However, exile experiences play a central role in the books that he wrote after his second exile. The novel Sürgün (The Exile) and Gurbet Hikâyeleri (Stories from Away) are directly about the experience of exile, and are resources which reflect the way the author handles his experience and the change he has undergone. Thus, these books are at the center of the analysis in my research. The books that reflect the effects of his second exile can be analyzed in the context of exile literature in terms of ?time?, ?place?, and ?language?. Criticism on exile literature tends to emphasize either the authors? nostalgia or their enhanced creativity. However, this binary approach may be restrictive, and thus, efforts to analyze the literature of exile from either perspective need to be corrected through a dialectical approach that underscores the unity of the opposites, as suggested by Sophia McClennen. Refik Halid Karay?s books can be examined through either approach, as some of his books are nostalgic and there is some change in his creative style over time. Furthermore, the notions of ?nation?, ?nationality?, ?racism?, and ?borders? are questioned in his books, and his characters undergo dramatic tensions and explicit conflicts. Hence it is concluded that the works of Refik Halid Karay embody many features that overlap with the abiding themes of relevant criticism on exile literature. However, his rather peaceful approach towards the politics of his country and his tendency to adopt the stance of an ?inner exile? after returning home are some of the areas that mark his difference.
Benzer Tezler
- Sosyo-kültürel boyutlarıyla Refik Halid Karay'ın romanlarında İstanbul
Socio-cultural dimensions of İstanbul in the novels of Refik Halid Karay
ÇİĞDEM İNANÇ ÖNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SAMSAKÇI
- Refik Halid Karay'ın eserlerinde toplumsal belleğin izleri
The traces of collective memory in Refik Halid Karay's works
HAZAL BOZYER
Doktora
Türkçe
2020
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE EMEL KEFELİ
- Anna Seghers'in Transit adlı romanında sürgün izleği
The theme of exile in Anna Seghers's novel Transit
SEMRA ÖĞRETMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Alman Dili ve EdebiyatıYüzüncü Yıl ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULKERİM UZAĞAN
- Sevgi Soysal'ın romanlarında kent, mekân ve toplumsal cinsiyet
City, space and gender in Sevgi Soysal's novels
İBRAHİM CANDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiManisa Celal Bayar ÜniversitesiKadın Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MAHİNUR AKŞEHİR
- Identified exile literature as a concept
Sürgün edebiyatının bir kavram olarak tanımlanması
ŞEYMA KISAKÜREK SÖNMEZOCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Karşılaştırmalı EdebiyatYeditepe ÜniversitesiKarşılaştırmalı Edebiyat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ BUDAK