Düzenin ve kadının karşısında bir ?Garip? Oğuz Atay
Oğuz Atay, a ?Strange?, against the system and the woman
- Tez No: 288394
- Danışmanlar: PROF. TALÂT HALMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Oğuz Atay, Mikhail Bakhtin, çok seslilik, feminizm, Oğuz Atay, Mikhail Bakhtin, polyphony, feminism
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 119
Özet
20. yüzyıl Modern Türk romanının önemli temsilcilerinden Oğuz Atay'ın (1934-1977) yapıtları, daha önce cinsiyet temelli bir okuma ile bütüncül biçimde değerlendirilmemiştir. Bu çalışmada, Oğuz Atay'ın kurgu dünyasında düzeni karşısına alan erkek karakterlerin kadın sesini bastırarak ataerkil toplum düzeniyle işbirliği yapma çelişkisine değinilecektir. Çalışmaya yazarın Tutunamayanlar, Tehlikeli Oyunlar, Oyunlarla Yaşayanlar yapıtları ile Korkuyu Beklerken'deki ?Unutulan? ve ?Beyaz Mantolu Adam? hikâyeleri dâhil edilmiştir. Yapıtlarda genellikle erkek sesinin egemen oluşu, kadın sesine ulaşmada engel teşkil etmektedir. Bu bağlamda, ilk kez Sovyet edebiyat kuramcısı Mikhail Bakhtin tarafından ortaya konulan ?çok sesli roman? kuramından faydalanılmıştır. Mikhail Bakhtin'e göre ses, sadece tınıyı değil, bilinci de ifade eder. Bir yapıtın ?çok sesli? kabul edilebilmesi için karakterlerin yazardan, üst-anlatıcıdan ve birbirlerinden bağımsız bir bilinci yansıtması gerekir. Bazı feminist teorisyenlerin Bakhtin'in kuramına cinsiyet bakımından yaklaşılabileceğine dair görüşleri dikkate alınarak Oğuz Atay'ın yapıtlarında kadın bilincinin belli konumlandırmalar dolayısıyla dışarıda bırakılmasına temas edilmiştir. Bahsedilen konumlandırma erkek karakterlerin kadın karakterleri ötekileştirmesine dayanmaktadır. Bu doğrultuda Fransız feminizminin öne çıkan kuramcılarından Simone de Beauvoir ve Luce Irigaray'ın ben-öteki diyalektiğine cinsiyet merkezli yaklaşımları, Oğuz Atay'ın yapıtları ile ilişkilendirilmiştir. Yazarın hikâyelerinde ise kadının anlatıcı statüsüne rağmen özerk bir sese sahip olamamasından ve toplumsal cinsiyetin yıkıcılığından söz edilmiştir. Çalışmanın bir diğer bölümünde ise Oğuz Atay'ın yapıtlarındaki evli kadınların burjuva eğilimlerine yönelik iddialar mercek altına alınmıştır. Marksizm ve feminizmin kavramları ile yapıtlardaki evli kadınların sınıfsal konumu belirtilerek çalışma sonlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
One of the most important authors of the 20th Century Modern Turkish novel, Oğuz Atay's (1934-1977) works have not so far been taken into consideration in light of gender-focused literary analysis as a whole. In this thesis, I argue that the male characters in Oğuz Atay's fiction, who stand up against the patriarchal system, are in fact in conformity with the status quo when exhibiting a repressive attitude against women. In the course of the project, analyses on author's Tutunamayanlar, Tehlikeli Oyunlar, Oyunlarla Yaşayanlar and short stories titled ?Unutulan? and ?Beyaz Mantolu Adam? in Korkuyu Beklerken are presented. Dominance of male voice in the subject-matter literary works seem to stand as obstacles in reaching female voice. As a reading strategy for this specific context, the theory of ?polyphonic novel? of Mikhail Bakhtin's is employed. According to Mikhail Bakhtin, voice is a medium that expresses not only ?timber? but also consciousness. For a literary work to count as embedding ?polyphonic?, characters are to have representations of consciousness that are independent of both the author, the ?meta-narrator?, and each other. Given the emphasis by certain feminist theorists that Bakhtin's theory could be employed for gender-focused literary analysis, marginalization of female consciousness in Oğuz Atay's works is discussed. Means of the alleged marginalization is revealed by how male characters otherize female characters in the fictional worlds of Oğuz Atay's. In order to give an account for this analysis, two pioneers of the French school of feminism, Simone de Beauvoir and Luce Irigaray?s stance on the dialectic of the I and the other is associated with Oğuz Atay's literary works. Regarding the short stories, the literary analysis rather focuses on the cases in which female characters, even when situated as the narrator of the fiction, cannot have an independent voice, and on the destructive character of gender roles. In another chapter, the question of how bourgeois tendencies are affiliated with married female characters in Oğuz Atay's literary works is addressed. Final remarks of the thesis are on how the married female characters of Atay's fictional worlds are situated in the hierarchy of social classes within the narrations, when Marxist and feminist approaches are in question.
Benzer Tezler
- Tommaso Campanella ve Thomas More'un ütopyalarının karşılaştırılması
Comparing Thomas More and Tommaso Campanella's utopias
MAHMUT AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
FelsefeAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ELMALI
- L'art performance en Turquie à la lumière des théories post-structuralistes et féministes
Postyapısalcı ve feminist teori ışığında Türkiye'de performans sanatı
NURDAN DURMAZ
Yüksek Lisans
Fransızca
2019
Sanat TarihiGalatasaray ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ ERGUR
- 2010-2019 arası Türk korku filmlerinde kadın temsilleri: Siccin film serisi örneği
Women's representation in Turkish horror movies between 2010-2019: As a sample Siccin movie series
MUSTAFA MEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sahne ve Görüntü SanatlarıEge ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALAHATTİN KANLIOĞLU
- The Triumph of the oppressed women in Alice Walker's Meridian, the Color Purple and Possessing the Secret of Joy
Alice Walker'in Meridian, The Color Puple ve Possessing the Secret of Joy adlı romanlarında ezilen kadının zaferi
ÖZGE NEŞE ÇAKAR
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiAmerikan Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELDAN TANRISAL