Akdeniz bölgesi boncuk oyalarından yapılan ürünlerin incelenmesi
A study into the products made up of bead oyas in the Mediterranean region
- Tez No: 290516
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YÜCEL GELİŞLİ, PROF. DR. MEDİHA GÜLER
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: El Sanatları, oya, boncuk oyası, Handicraft, oyas, bead oyas
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: El Sanatları Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 377
Özet
Bu araştırmanın genel amacı, Akdeniz Bölgesinde yapılmakta olan boncuk oyalarının yapım özellikleri ve kullanım alanlarını belirlemektir Bu genel amaç doğrultusunda, yapılan boncuk oyalarının çeşitleri, boncuk oyalarında kullanılan malzemeler, uygulanan teknikler, kullanılan motiflerin genel özellikleri, boncuk oyalarının yapılış amaçları, kullanım yerleri, boncuk oyası yapan bireyler ve oya yapımında etkili olan faktörler incelenmiştir.Bu çalışmada, Burdur, Antalya, Mersin, Adana ve Kahramanmaraş illerinde yapılan boncuk oyaları, araç, gereç, teknik, renk, desen, kompozisyon özellikleriyle incelenmiştir. Evreni oluşturan 970 adet boncuk oyaları örneğinden kullanılan araç gereç, yapım teknikleri, renk, model özelliğine göre, 110 adet örneklem seçilerek, bunların fotoğraflarıyla birlikte bilgi formları düzenlenmiştir.Araştırmanın alt amaçlara ilişkin verileri toplamak amacıyla 34 adet çoktan seçmeli ve 5 adet açık uçlu olmak üzere, toplam 39 soruluk anket hazırlanmış, hazırlanan anket, örneklem olarak seçilen illerin her birinde boncuk oyası yapan 50 kişiye olmak üzere toplam 250 kişiye uygulanmıştır.Boncuk oyalarına ilişkin hazırlanan anket yoluyla elde edilen verilerin frekans, yüzde dağılım tabloları çıkarılarak yorumlanmıştır. Ayrıca örneklem olarak seçilen ürünlerin yapım özelliklerine ilişkin her verinin frekans ve yüzde tabloları hazırlanarak ürünlerin değerlendirmeleri yapılmıştır.Akdeniz Bölgesinde boncuk oyalarının iki ve üç boyutlu olarak yapıldığı, en çok tülbent kenarlarına dikildiği ve başörtüsü olarak kullanıldığı görülmektedir. Boncukla yapılan oyalarda en çok % 57.6 ile tığ ve % 25.2 ile iğne oyası teknikleri uygulanırken farklı oranlarda mekik, firkete ve şişle yapılan temel tekniklerde kullanılmaktadır. Boncuk oyalarında en çok % 89 işlem görmüş sentetik iplik kullanılırken ipek iplikle yapılan oya tespit edilmemiştir. Yapılmış boncuk oyası örnekleri model alınarak yapılan örneklerde en çok, % 100 geometrik, % 60.9 bitkisel, % 19 sembolik, % 10.9 figürlü, % 2.7 nesneli, bezemelerin farklı oranlarda, yer aldığı görülmektedir. Yapılan örneklerde kişilerin zevklerine göre her renk boncuklarla birlikte, tülbentlerde çoğunlukla % 85.4 ile beyaz iplik, yazmalarda ise renkli iplikler kullanılmıştır.Boncuk oyasını eğitim düzeyleri düşük, evli, genç yaş da kadınlar, çeyiz, kullanım, hediye ve gelir amacıyla yapmaktadır. Ayrıca Akdeniz Bölgesinde yapılan boncuk oyaları özel olarak yapılmış tülbent sandıklarında özenle muhafaza edilmektedir. Çeyiz amacıyla yapılan ve satın alınan boncuk oyaların da yoğun olarak yuvarlak cam renkli kum boncukların kullanıldığı görülmektedir. Boncuk oyalarının yapım teknikleri ve kullanımına ait verilerin değerlendirmeleri çalışmada yer almaktadır.Kullanımından kaynaklanan olumsuzluklar nedeniyle, boncuk oyalarının yapımında ve kullanımında azalma olduğu, renkli ipliklerle yapılan tığ oyalarının süslediği yazmaların tercih edilmeye başlandığı tespit edilmiştir. Oya olarak tülbentlerdeki kullanımı azalırken, yavaş yavaş farklı kullanım alanlarına yönelik tespitlerde bulunulmuştur. Bu sonuçlara bağlı olarak boncuk oyacılığının geliştirilmesi ve farklı alanlarda kullanımına yönelik önerilerde bulunulmuş yeni tasarım ve uygulamalar yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The purpose of this study was to determine the place and importance of bead oyas within handicraft arts of Mediterranean Region. In line with this general purpose, the questions of ?what are the types of bead oyas, the materials used at bead oyas the techniques applied, the general features of the motives used, the aims of production of bead oyas, the places of usage, people producing them and the views concerning the factors effective on them?? were tried to answer.The current study was a descriptive on and the bead oyas produced in the cities of Burdur, Antalya, Mersin, Adana and Kahramanmaraş were examined in terms of their features of tools, materials, techniques, colour, design and model. One hundred and ten sampling out of 970 bead oyas comprising the population of the study were chosen and information forms of them were made with their photos.In order to gather the data concerning sub-problems, a questionnaire made up of 34 multiple choice and 5 open-ended questions, 39 in total, was prepared and applied to 250 people in total, 50 of whom were dealing with bead oyas, in the each city chosen as a sample.Frequency and percentage dispersions of the data obtained through the questionnaire concerning bead oyas were tabulated and analyzed. In addition, the data regarding the data over the production characteristics of the products chosen as sampling were tabulated in terms of frequency and percentage and analyzed.It is clear that bead oyas in the region of Mediterranean are produced as two and three dimension and mostly stitched along the edges of muslin and used as headscarves. Mostly the techniques made through crochet, needle, hairpin, shuttle and knitting needle are used in the bead oyas It was found in the laces examined that geometrical, plant, symbolic, figural, object decorations were taken place in various rates. Together with every kind of bead colours depending on the pleasure of people, it was found in the samples produced that white thread was used in the muslins and colourful threads in yazmas.Bead oyas were produced by married, young women with a low level of education for the purpose of trousseau, usage, gift and income. Some data concerning production, usage and preservation conditions of the bead oyas produced in the Mediterranean Region were also given.It was found that due to its negative sides appearing in their usage, there became a decrease in the production and usage of bead oyas and the yazmas decorated with crochet laces made out of colourful threads were started to be preferred. It was also found that the usage of laces at muslins was getting decreased while new and different fields of usage were getting introduced. Depending on these results, some recommendations were proposed concerning the development of bead oyas and usage of them in different fields.
Benzer Tezler
- Elmalı (Antalya) bölgesi mermer ocaklarının jeolojisi, teknolojik özellikler ve rehabilitasyon
Technological properties and geology of marble quarries of Elmali (Antalya) region and its rehabilitation
BURCU AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Jeoloji MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA GÜRHAN YALÇIN
- Boncuk koyundaki (Gökova körfezi) kum köpekbalıkları (Carcharhinus Plumbeus (Nardo, 1827)) üzerine koruma çalışması ve gözlem önerileri
A conservation study on sandbar sharks (Carcharhinus Plumbeus (Nardo, 1827)) and suggestion for observation in Boncuk cove (gulf of Gökova)
MERT ARDAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Deniz BilimleriEge ÜniversitesiSu Ürünleri Temel Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN ÖZAYDIN
- Patara Ante-Korinth tapınağı
Patara Ante-Korinthishe tempel
LEYLA GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiKlasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEVZAT ÇEVİK
- Boncuk dağlarının (Burdur) flora ve vejetasyonu
The Flora and vegetation of Boncuk mountains (Burdur)
ESAT ÇETİN
- M.Ö.II.binde Orta Anadolu madenciliği ve Orta Anadolu ticaretinde madenin konumu
Central Anatolian mining in B.C. 2000 and the position of mining in central Anatolian trade
SONGÜL KISIKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
ArkeolojiAdnan Menderes ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ENGİN AKDENİZ