Trimetil borat ile sodyum borhidrür üretimi
Sodium borohydride production with trimethyl borate
- Tez No: 301853
- Danışmanlar: PROF. DR. BEKİR ZÜHTÜ UYSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kimya Mühendisliği, Chemical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 268
Özet
Alternatif enerji kaynaklarından hidrojenin depolanmasında avantaj sağlayan sodyum borhidrürün üretimi için yapılan bu çalışma, iki aşamada yürütülmüştür. İlk aşamada trimetil borat üretimi; ikinci aşamada ise üretilen trimetil borat ile sodyum borhidrür üretimi gerçekleştirilmiştir.İlk aşamada yürütülen trimetil borat üretiminde, borik asit ve kalsiyum klorür miktarı sabit tutulmuş, metanol ise farklı miktarlarda (160-360 ml) kullanılmıştır. Çalışılan sıcaklık aralığı dört kısımda ele alınmış (44-53,5ºC, 53,5-56ºC, 56-62ºC ve 62-65ºC), her bir sıcaklık aralığında elde edilen numunenin trimetil borat içeriği hidroklorik asit kullanılarak B2O3 analiz yöntemiyle (yaş analiz yöntemi), içerdiği fonksiyonel gruplar ise FTIR spektrofotometresiyle belirlenmiştir. Ayrıca, üretilen trimetil borat-metanol azeotropu kalsiyum klorür kullanılarak saflaştırılmış, saflaştırılan numunenin % 98,8 saf olduğu gaz kromotogramından, kütlece % 99,99 trimetil borat içerdiği UV-GB spektrumundan, büyük miktarda trialkil borat ya da bor-oksijen grubu içerdiği ise FTIR spektrumundan belirlenmiştir. Son aşamada ise, farklı metanol miktarlarıyla çalışılan deneylerden geriye kalan ve su tutmak için kullanılmış olan kalsiyum klorürün geri kazanımı incelenmiş ve kütlece % 23,77'sinin geri dönüşümü sağlanmıştır.İkinci aşamada ise, sodyum hidrür ve trimetil boratın otoklav sisteminde değişik sıcaklıklarda (206-274ºC) ve argon basıncı altında (330-690 psi), parafinik yağ ortamında reaksiyona girmesi sağlanarak sodyum borhidrür üretimi gerçekleştirilmiştir. Elde edilen ürünün sodyum borhidrür içeriği hidroklorik asit ile B2O3 analiz yöntemi (katı analizi) ve elektrokimyasal analiz yöntemiyle tayin edilmiş ve sodyum borhidrür üretim veriminin % 49,9-83,5 aralığında değiştiği görülmüştür. Bu çalışmalar gözönünde bulundurularak sodyum borhidrür üretimi için belirlenen optimum çalışma koşulları şunlardır; reaksiyon sıcaklığı 240°C, reaksiyon basıncı 483 psi, reaksiyon süresi 120 dk ve süspansiyon ortamı içindeki sodyum hidrür miktarı % 20. Son olarak, saf trimetil borat yerine trimetil borat-metanol azeotropu kullanıldığında reaksiyon basıncının tehlikeli şekilde arttığı ve sodyum borhidrür üretim veriminin % 57 olduğu belirlenmiş; dolayısıyla saf trimetil borat yerine trimetil borat-metanol azeotropunun kullanımının avantajlı olmadığı gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The aim of this study is to produce sodium borohydride which is an advantageous alkali metal borohydride for storage of hydrogen. The study was carried out in two parts: The first part includes trimethyl borate production and the second part includes sodium borohydride production with trimethyl borate produced in the first part.In the first part, trimethyl borate was produced by using constant amounts of boric acid and calcium chloride in all experiments, but methanol amount was changed between 160-360 ml. The operation temperatures were investigated in four ranges (44-53,5ºC, 53,5-56ºC, 56-62ºC and 62-65ºC) and the samples produced at the different temperature ranges were analyzed to determine trimethyl borate contents by using the method of B2O3 analysis with hydrochloric acid (wet analysis). The same samples were analyzed to determine the functional groups by using FTIR spectrophotometer. Furthermore, the trimethyl borate-methanol azeotrope was purified using calcium chloride and the purified trimethyl borate was obtained. This sample was analyzed by using a gas chromatograph, UV spectrophotometer and FTIR spectrophotometer. According to these methods, trimethyl borate purity was determined as 99,8 % by gas chromatography and 99,99 wt % by UV spectrophotometer. In the last step of trimethyl borate production, recycling of calcium chloride used in the trimethyl borate production experiments for removal of water was investigated. According to this experiment, 23,77 wt % of calcium chloride could be recycled.In the second section, the sodium borohydride was produced by sodium hydride and trimethyl borate in paraffinic oil at different temperatures (206-274°C) and at high argon pressures (330-690 psi). The samples produced at different operating conditions were analyzed to determine the sodium borohydride contents by using the methods of B2O3 analysis with hydrochloric acid (solid analysis) and electrochemical analysis. According to these methods, the efficiency of the sodium borohydride production changed between 49,9-83,5 %. The optimum sodium borohydride production conditions were determined as 240°C, 483 psi, 120 minute and 20 % sodium hydride concentration. Finally, trimethyl borate-methanol azeotrope was used instead of purified trimethyl borate and it is observed that the pressure of the reaction increased in dangerous way with great difficulty to control. Besides, the efficiency of sodium borohydride production was 57 % with trimethyl borate-methanol azeotrope. According to these results, it was concluded that there was no advantage of using trimethyl borate-methanol azeotrope instead of pure sodium borohydride.
Benzer Tezler
- Amonyak boran sentezi, dehidrojenasyonu ve kinetik parametrelerin belirlenmesi
Synthesis and dehydrogenation of ammonia borane and determination of kinetic parameters
DERYA ÖZGÜR
Doktora
Türkçe
2014
Kimya MühendisliğiGazi ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖKSEL ÖZKAN
- Üleksit cevherinden trimetil borat üretim prosesinin geliştirlmesi
Developing trimethyl borate production process from ulexite ore
MEHTAP ÖZEKMEKCİ
Doktora
Türkçe
2021
Kimya MühendisliğiBursa Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÇOPUR
- Bor minerallerinden PEM yakıt pili uygulamaları için sodyum borhidrür sentezi ve karakterizasyonu
Synthesis and characterization of sodium borohydride from boron minerals for use in PEM fuel cell applications
JIBRIL ERKISSO FEYISO
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kimya MühendisliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BERKER FIÇICILAR
- The synthesis and characterization of modified resin
Modifiye reçinelerin sentezi ve karakterizasyonu
PELİN DİNÇER
Yüksek Lisans
İngilizce
2012
Polimer Bilim ve Teknolojisiİstanbul Teknik ÜniversitesiPolimer Bilim ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİLGÜN KIZILCAN