Bilişsel yetenek, kişilik ve cinsiyet özelliklerinin liderin ortaya çıkışı üzerindeki etkisinin incelenmesi
The effects of cognitive ability, personality and sex on leader emergence: An empirical study
- Tez No: 303726
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. İLKNUR ÖZALP TÜRETGEN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
Bu araştırmanın amacı bilişsel yetenek, kişilik ve cinsiyet özelliklerinin liderin ortaya çıkışı üzerindeki etkisini, önceki araştırmaların yapıldığı Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada gibi ülkelerden farklı kültürel özelliklere sahip olan Türkiye'de incelemektir. Araştırma kapsamında, değişken ve model yönelimli yaklaşımların benimsendiği iki ayrı laboratuvar çalışması yürütülmüştür. Model yönelimli yaklaşımın benimsendiği birinci çalışmada, katılımcılar cinsiyetlerine ve kişilik özelliklerine ilişkin ölçümlerin medyanlarına göre kategorilere ayrılmış ve 4 kişiden oluşan gruplara random olarak atanmışlardır. Her grup yapıyı harekete geçirme türünde bir görev üzerinde lidersiz grup tartışmalarına katılmıştır. Görevin tamamlanmasının ardından katılımcılar diğer grup üyelerini liderlik açısından değerlendirmişlerdir. Birinci çalışmanın sonuçları, yapıyı harekete geçirme türündeki görevde öz etkinliğin liderin ortaya çıkışını yordadığını, kendini ayarlama, dominantlık ve cinsiyetin yordayıcı etkisinin olmadığını göstermiştir. Değişken yaklaşımının benimsendiği ikinci çalışmada bilişsel yetenek, beş faktör kişilik özellikleri, kendini ayarlama, öz etkinlik, dominantlık ve cinsiyetin liderin ortaya çıkışı üzerindeki etkisi yapıyı harekete geçirme ve ilgi gösterme türündeki görevlerde araştırılmıştır. Sonuçlar yapıyı harekete geçirme türündeki görevde kendini ayarlama, dışadönüklük, sorumluluk ve öz etkinliğin, ilgi gösterme türündeki görevde kendini ayarlama ve bilişsel yeteneğin liderin ortaya çıkışını yordadığını göstermiştir. Sonuçlar dominantlık, gelişime açıklık, duygusal denge ve cinsiyet gibi farklı kültürlerde liderin ortaya çıkışını yordayan özelliklerin, Türk örnekleminde liderin ortaya çıkışını yordamadığını ortaya koymuştur. Bu araştırma liderin özelliklerinin liderin ortaya çıkışında önemli miktarda varyansı açıklayan yararlı bir model oluşturduğunu ortaya koymuş ve özelliklerin liderin ortaya çıkışının önemli bileşenleri olduğu görüşünü desteklemiştir.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to study the effects of cognitive ability, personality and sex on leader emergence in Turkey which has different cultural characteristics from countries in which early researches have been conducted, such as U.S. and Canada. Two separate laboratory studies that followed pattern-oriented approach and variable-approach, were performed in this research. In the first study, which followed the pattern oriented-approach, participants were classified by their sex and median-split of their personality scores and appointed to the groups randomly. Each group participated in a leaderless group discussion on an initiating-structure task. After completing the task, each participant was asked to evaluate his/her group members? leadership. Results showed that in initiating structure task, only self-efficacy predicted leader-emergence, whereas self-monitoring, dominance and sex didn?t. In the second study, which followed the variable-approach, the effects of cognitive ability, big-five personality traits, self-monitoring, self-efficacy, dominance and sex were studied on leader emergence in an initiating-structure and a consideration tasks. Results indicated that, self-monitoring, extroversion, conscientiousness and self-efficacy and also self-monitoring and g were predictors of leader-emergence for initiating-structure and consideration tasks, respectively. Results indicated that some of the traits, like dominance, openness to experience, emotional stability and sex, which predicted leader-emergence in different cultures, weren?t valid predictors of leader-emergence in Turkish sample. This research indicated that leader traits formed a useful model to explain considerable amount of variance in leader-emergence and supported the idea that traits are important components of leader-emergence.
Benzer Tezler
- Sınıf öğretmenlerinin üstün yetenekli öğrenciler ve özellikleri hakkında bilgi düzeylerini artırmaya yönelik bir eğitim programının etkililiği
The effectiveness of training programme for elemantary teachers in order to enhance knowledge level about talented students and characteristics of talented students
FEYZULLAH ŞAHİN
- İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin farklılıklara saygı kavramına yönelik algılarının yaşa bağlı olarak incelenmesi
An analysis of primary and secondary school students' perceptions of regarding the concept of respect for diversity based on age
MEHMET ŞİRİN AKÇA
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimÇukurova ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERAL ATICI
- Essays on preferences, incentives and gender
Tercihler, teşvikler ve cinsiyet üzerine makaleler
MERT GÜMREN
- Dijital oyunların öznel iyi oluşa etkisi: Y kuşağına yönelik bir araştırma
The effect of digital games on subjective well-being: A research on Y generation
MURAT SAĞLAM
Doktora
Türkçe
2019
İletişim BilimleriEge ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FÜSUN TOPSÜMER
- Okul öncesi dönemdeki çocukların annelerinin çalışma durumlarıyla öz yeterlik ve başa çıkma tutumları ilişkisi
The relationship between working status and self-efficacy and coping attitudes of mothers with preschool children
IRMAK EMÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DEVRAN TAN
