Sosyal dışlanma ve kentsel haklar bağlamında Türkiye'de kentsel dönüşüm: İzmir - Narlıdere kentsel yenileme uygulaması (Narkent projesi) örneği
Urban regeneration in Turkey in the context of social exclusion and urban rights: The case of İzmir - Narlidere urban regeneration project
- Tez No: 304779
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HÜRRİYET GÜLSÜN ÖĞDÜL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Şehircilik ve Bölge Planlama, Sociology, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Kentsel Yenileme/Dönüşüm, Sosyal Dışlanma, Kentsel Haklar
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehircilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Şehircilik Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 257
Özet
Türkiye'nin büyük kentlerinin yaşadığı kentsel gelişim süreçlerinin temel belirleyicisi iç göç ve buna bağlı olarak ortaya çıkan gecekondulaşmadır. Gecekondulaşma günümüzde eski hızını kaybetmiş görünse de gecekondular, kentsel gelişim açısından belirleyicilik işlevini önemli ölçüde sürdürmektedir. Çünkü kentsel yenileme/dönüşüm süreçlerinin odaklandığı asıl alan, özellikle Türkiye'de, gecekondu yerleşimleridir.Bu tez, Türkiye'nin en büyük kentleri arasında yer alan İzmir'in, son zamanlarda konut alanı özelliğiyle öne çıkan ve hızla değerlenen Narlıdere ilçesinde yer alan İkinci İnönü Mahallesine odaklanmaktadır. İkinci İnönü Mahallesi değişmekte olan bir gecekondu mahallesi olup, 1990'ların ortalarından itibaren Narlıdere Kentsel Yenileme Projesi (NARKENT Projesi) adıyla bir kentsel yenileme süreci yaşamıştır. Bu sürecin sonunda 342 gecekondulu aile, kendileri için yapılmış NARKENT bloklarına taşınmıştır. Bu çalışma, söz konusu kentsel yenileme sürecini ve kentsel yenileme/dönüşüm projeleri ile sosyal dışlanma olgusu arasındaki ilişkiyi anlamayı, bu süreçlerin sosyal dışlanmayla mücadelede kullanılabilmesinin koşullarını tartışmayı ve incelediği kentsel alanın gelişimi üzerine öngörülerde bulunmayı amaçlamıştır.Konunun ele alınışında ana çerçevenin belirlenmesini sağlayan kavramlar kentsel yenileme/dönüşüm, sosyal dışlanma ve kentsel haklar olmuştur. Çok boyutlu bir olgu olan sosyal dışlanmanın araştırma alanındaki izleri sürülmüş ve bölgede uygulanan kentsel yenileme projesinin sosyal dışlanma süreçleri üzerindeki olumlu/olumsuz etkilerine odaklanılmıştır.Alandaki araştırmanın sonucunda katılım süreçlerinin diyalog ve uzlaşma temelinde organize edilememesinin memnuniyetsizliği körüklediği; kentsel yenilemenin, mekâna fiziksel müdahale anlamını aşmadığı, sosyal, kültürel, ekonomik boyutlarının göz ardı edildiği ve süreçten etkilenenlerin kente çok yönlü entegrasyonuna ilişkin çaba gösterilmediği zaman sorunları büyüten bir araç olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun yanı sıra kentsel yenileme/dönüşüm uygulamalarının, kentin bütünü içerisindeki yerinin ve kentin bütününe yapacağı olumlu/olumsuz etkinin ince bir şekilde düşünülmeden; ayrıca bölgede yaşayan halkın gereksinimlerini anlamak amacıyla gerçekleştirilecek sosyolojik analizlerden yoksun olarak projelendirilmesi, işin teknik yönünün öne çıkarılması da olumsuz sonuçlara yol açmaktadır.Bu tezin temel önerisi, kentsel yenileme/dönüşüm de dâhil olmak üzere tüm kentsel süreçlerde ?kentsel haklar?ın, kente müdahalenin sınırlarını ve şeklini belirleyen temel kaynak olarak kabul edilmesi, hukuksal düzlemde temellendirilmesi ve bu hakların somutlaşması konusunda bir aşama olan Avrupa Kentsel Şartının belediyelerce imzalanması için gerekli hukuksal ortamın oluşturulması gerekliliğidir.
Özet (Çeviri)
The migration and gecekondu heve been the basic dynamics of urban development in metropolitan areas of Turkey. Althought gecekondu production lost its high rate, gecekondu areas are still in the urban agenda because urban transformation projects are developed mainly on these areas.The thesis has focused on II. Inönü neighbourhood, an everchanging area in Narlıdere District in İzmir Metropolitan Area. The neighbourhood, has undergone an urban transformation process called NARKENT (Narlıdere Urban Transformation Project) since the mid-1990s. By this transformation process 342 families from gecekondus were moved into the NARKENT housing estate in the same area, to blocks which was built for gecekondu residents.The thesis aimed at understanding urban transformation process, the relation between social exclusion and urban transformation projects, at generating a discussion on how to struggle with social exclusion by using this process and finally making a discussion about development of urban area in question.The basic concepts framing the theoretical background of the thesis are urban regeneration/transformation, social exclusion and urban rights. Social exclusion as a multi-dimensional fact is searched in the area. The positive and negative effects of urban transformation project on social exclusion process is scrutinizedThe results of the case study show that the failure in participation process based on dialog and negotiation rushed up dissatisfaction of the residents; urban transformation did not go beyond intervention to physical environment; social, cultural and economical dimensions have been ignored; there were not sufficient effort for adaptation of the residents of transformation area to the city life. The case study revealed that all these conditions magnified the problems. Besides, if positive and negative effects of transformation projects on whole urban area are not sufficiently considered, if sociological anlysis is not made in order to understand the demands of the residents and the technical aspects of projects are highlighted the project fails in many respects.The main suggestion of the thesis is that ?urban rights? should be taken as a reference at all interventions including urban regeneration/transformation. Urban rights should be accepted as a fundamental source and be grounded at the legal level, European Urban Chart should be signed by municipalities in order to make them concrete.Key words; Urban Regeneration/Transformation, Social Exclusion, Urban Rights.
Benzer Tezler
- Hak temelli sosyal hizmet ekseninde evsizlerin psiko-sosyal problemleri ve çözüm stratejileri
Psycho-social problems and solution strategies of the homeless people in the context of rights-based social work
CENGİZHAN AYNACI
- Potentialities for and limits to inclusion by education: The case of Syrian children's education in Turkey and child labour
Eğitim tarafından içermede potansiyeller ve limitler: Türkiye'deki Suriyeli çocukların eğitimi ve çocuk işçiliği
YASEMİN KIZILOĞLU
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Sosyal HizmetOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyal Politika Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET OKYAYUZ
- Assessment of urbanization history of Addis Ababa city, Ethiopia
Addıs Ababa cıty, Ethıopıa'nın kentleşme tarihinin değerlendirilmesi
ABDURAHMAN HUSSEN YIMER
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMersin ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENAP YOLOĞLU
- German-Turkish women's transnational practices and belonging at intersecting social divisions
Alman-Türk kadınların toplumsal bölmelerindeki çok uluslu işleri ve aidiyet
MELANIE WEIßENBERG
Doktora
İngilizce
2021
Sosyolojiİstanbul Bilgi ÜniversitesiSiyaset Bilimi Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN KAYA
- Yoksulları edebiyatla görünür kılmak: Sait Faik Abasıyanık öykülerinde (1936 - 1954) yoksulluk ve kentsel yoksulluk temsilleri
Making the poor visible through literature: representations of poverty and urban poverty in Sait Faik Abasıyanık's stories (1936 - 1954)
RASİM ERDEM AVŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Hukukİstanbul Bilgi ÜniversitesiHukuk Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖKÇE ÇATALOLUK