Geri Dön

Kentsel mekanın değişim sürecinde transformasyon ve deformasyon

Transformation and deformation through process of change in urban space

  1. Tez No: 305202
  2. Yazar: MELİH BİRİK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. GÜLŞEN ÖZAYDIN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mimarlık, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Urban and Regional Planning
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2011
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 228

Özet

Kentsel mekânı oluşturan doğal, yapısal ve kültürel niteliklerin zaman sürecinde değişimi kaçınılmazdır. Farklı çoğrafyalarda, farklı kentsel dinamiklerin etkisiyle oluşan değişim sürecleri, mekânsal çeşitliliği sağlayarak, yerel kimliğin korunmasında önemli bir denge unsuru olmuşturmuştur. Bu bakış açısı ile değişim, mekânsal kimliğin sürekliliğini sağlayan bir adaptasyon sürecidir. Buna karşın, değişim sürecinde, mekânsal niteliklerin kaybolduğu yada başkalaştığı ve bunun sonucu olarak mekânsal kimliğin sürekliliğinin ortadan kalktığı kırılma noktaları bulunmaktadır. Kentsel dinamiklerin etkisi ile ortaya çıkan ani mekânsal müdahaleler, kimliğin sürekliliğini ortadan kaldırabilmektedir. Özellikle 21.yüzyılda, kentleri tehdit eden yeni küresel dinamiklerin, mekânsal kimliğe ait yerel nitelikleri olumsuz yönde etkilediği ve mekânsal çeşitliliği yok ettiği izlemektedir. Bu dönemde, sadece doğal ekolojik sistemler değil, kentler gibi yapay ekolojik sistemler de hızlı değişim sürecindedir. Günümüzde kullanılan `kentsel dönüşüm' tanımlaması, mekânda yaşanan değişimin kentsel kimliği nasıl etkilediğini ortaya koymakta yetersiz kalmaktadır.Kentsel mekânın okunabilmesi ve değişim süreçlerinin belirlenmesi, mekânı oluşturan niteliklerin incelenmesi ve bu niteliklerin zaman sürecinde bir arada oluşturduğu anlamın değerlendirilmesiyle mümkündür. Değişimle, kentsel mekân, kimliğini koruyup geliştirerek devamlılığını sağlayabilir, ya da kimliğini oluşturan nitelikleri kaybederek başkalaşır. Bu iki farklı süreç, kentsel mekânda transformasyon ve deformasyon süreçleri olarak tanımlanmalıdır.Mekânsal nitelikler üzerinden yapılan okumalarla, çevre anlam kazanmaktadır. Mekânın birincil anlamı ya da işlevi zaman sürecinde kentsel dinamiklerin etkisi ile değişime uğrayabilir. Buna rağmen, yan anlamlar, mekânsal nitelikler tamamen ortadan kalkmadığı sürece, üst üste eklenerek varlıklarını korur, zaman sürecinde aktarılır ve mekân kimliğini oluşturur. Bu saptamadan yola çıkarak, kentsel mekânın, onu meydana getiren doğal, yapısal ve kültürel nitelikler üzerinden, okumalarla tanımlanarak anlamlandırıldığı sonucuna varılmaktadır. Bu yaklaşımla, tezde, kentsel mekânın değişim sürecinde transformasyon ve deformasyonun tanımlanabilmesi için, mekânsal niteliklerin sınıflandırılarak, belirlenen zaman kesitlerinde okumalar ve haritalandırmalar ile görselleştirilmesine dayalı mekânsal analiz yöntemi geliştirilmiştir.Analiz yönteminin test edilmesine yönelik alan çalışması için İstanbul'un tarihsel gelişim sürecine paralel olarak farklı dönemlerde kent çeperini oluşturan, Şişhane Meydanı, Levent Bölgesi ve Küçükçekmece-Bakırköy Havzası'na ait değişim sürecleri incelenmiştir. Alan çalışmasına konu olarak seçilen farklı ölçeklerdeki kentsel mekânlarda 1980 yılına kadar geçen süreçte büyük kentsel operasyonlar olduğu fakat bu müdahalelerin kent bütünü ile entegrasyonun sağlanması ve kimliğin devamlılığı açısından transformasyon süreci olarak değerlendirilmesi gereği belirlenmiştir. Her üç inceleme alanında da tespit edilen ve 1980 ile 1990 yılları arasında başlayarak günümüze kadar devam eden değişim süreçinde ise önemli mekânsal kırılmaların ortaya çıktığı saptanmıştır. Bu saptamadan yola çıkılarak, İstanbul ölçeğinde, son 30 yılda deformasyon sürecinin oluştuğu, mekânsal kimliğin artan hızla erozyona uğradığı, önemli bir bellek kaybı yaşandığı belirlenmiştir.

Özet (Çeviri)

Change of natural, structural and cultural qualifications that shape the urban space through time is inevitable. Processes of change in different locations, shaped by the effect of different urban dynamics, provide an important balance to maintain local identity while securing the spatial diversity. From this point of view, `change? is the adaptation process of continuity of spatial identity. In contrast, during the process of change there are breaking points when spatial qualifications metamorphoses or even vanishes leading to destruction of the continuity of spatial identity. Sudden spatial interventions with the effect of urban dynamics, may eliminate the continuity of the identity. Especially in 21st century, we observe new global dynamics threaten cities, affecting local qualifications of spatial identity that eventually destroy spatial diversity. During this period, not only natural ecological systems but also man-made ecological systems such as cities are in the process of fast change. Current definition of urban renovation is rather inadequate in determining the impact of spatial change on identity of urban space. The understanding of urban space and determination of the processes of change, is possible through the examination of urban space qualifications, as well as the evaluation of the definitions that such qualifications developed together during a certain period of time. With `change?, urban space may maintain its identity and further develop to provide continuity or metamorphoses through the loss of qualifications, which shapes its identity. In urban space, these two different processes should be defined as transformation and deformation.The understanding of environment is essential in reading the spatial qualifications. Primary meaning of space or its function may change with the effect of urban dynamics through a period of time. Nevertheless, as long as urban qualifications survive, secondary meanings perpetuate their existence while building on each other, relayed through time and form the meaning of space. Based on this statement it is derived as the conclusion that urban space can be defined by the understanding of its natural, structural and cultural qualifications. With this approach, this thesis developed a spatial analysis methodology based on classification of spatial qualifications and spatial readings of time intervals, on mappings and visual materials to define the transformation and deformation during the process of change. For to test the use of proposed methodology, the urban periphery of İstanbul in parallel to historical development process were observed. Şişhane Plaza, Levent Region, Küçükçekmece-Bakırköy Basin were selected as field study subjects. The urban spaces which were subject to this field study underwent major urban operations until 1980. However, it was determined that these interventions should be interpreted as a transformation process to assure the integration to the whole city and sustainability of identity. In all 3 study fields, it is determined that starting from 1980-1990 period continuing to this day major spatial break ups appeared. Consequently, within the scale of Istanbul, a deformation process, erosion of spatial identity on an increasing pace and major memory loss during last 30 years were determined.

Benzer Tezler

  1. Kentsel bir patoloji: Kayıp Mekân - Ewsad projeleri üzerinden bir değerlendirme

    An urban pathology: Lost space ? an evaluation over ewsad projects

    ASLI ÖZBEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    MimarlıkGazi Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NUR ÇAĞLAR

  2. Kentsel mekanda kimliğin ve belleğin proje etkisiyle değişimi: Karaköy Kemeraltı bölgesi

    The change of identity and memory on urban space with project impact: Karaköy Kemeralti district

    ÖZLEM TEPELİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET OCAKÇI

  3. Kentsel değişim sürecinde kentsel okuma ve bellek ilişkisi

    Relations beetwen urban reading and memory in the process of urban change

    İNCİ OLGUN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Şehircilik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYKUT KARAMAN

  4. Kentsel mekanda rastlantısallık

    Contingency in urban space

    SEDA SUMAN BURUK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZEYNEP GÜNAY

  5. Kentsel mekanın değişimi ve konut dokusunda katmanlaşma: Feneryolu Mahallesi örneği

    Transformation of the urban space and stratification in the housing stock: The case of Feneryolu Neighborhood

    BURCU ARIKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GÜLÇİN PULAT GÖKMEN