Haseki Darüşşifası mimari değerlendirmesi ve koruma sorunları
Architectural evaluation and conservation problems of the Haseki Darüşşifa
- Tez No: 307128
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. AYTEN ERDEM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 310
Özet
Anadolu'da asırlardır ayakta kalmayı başarmış ve Selçuklulardan Osmanlılara kadar varlıklarını devam ettirmiş olan darüşşifalar; temeli vakıf kavramına bağlı, pratiğe ve gözleme dayalı, hastaların tedavi edildiği ve sağlık ile ilgili bilgilerin verildiği hayır kurumlarıdır.Merkezi planda inşa edilmiş darüşşifa yapılarının gelişmiş bir örneğini sunan Haseki Darüşşifası, Haseki Hürrem Sultan adına, Mimar Sinan tarafından 1538 - 1550 (945-957) yılları arasında inşa edilen Haseki Külliyesi'nde yer almaktadır. Bu çalışmada Haseki Darüşşifası'nın mimari ve kültürel değeri ile yüzyıllar içerisindeki gelişim ve değişimi incelenmiş, koruma sorunları ve günümüz uygulamaları değerlendirilmiştir.Çalışmanın başında, yapının bulunduğu Haseki Semti ve çevresinin ?Çorak Tepe? olarak adlandırıldığı Bizans döneminden günümüze kadar olan tarihçesi incelenmiş, ardından vakfiyeler ile bağlantılı olarak Haseki Külliyesi'nin yapım süreci ve darüşşifa dışında külliyeyi oluşturan diğer yapıların geçirdikleri onarımlar ile genel özellikleri üzerinde durulmuştur.Dördüncü bölümde çoğunlukla tıp tarihi kaynaklarından yararlanılarak darüşşifa kavramı ve Osmanlılarda tıp eğitimi incelenmiştir. Bu bölümde ayrıca Osmanlı darüşşifaları plan şemalarına bağlı olarak; klasik medrese planlı, çifte medrese planlı ve merkezi planlı darüşşifalar olmak üzere üç başlık halinde örnekleri ile birlikte ele alınmıştır.Beşinci bölümde Haseki Darüşşifası'nın yapılan rölöve çalışması ve diğer kaynaklar ışığında tarihçesi ve mimari özelikleri ayrıntılı bir şekilde incelenmiş; darüşşifayı oluşturan mekanlar, yapım sistemi ve cephe özellikleri ele alınmıştır. Daha sonra başta strüktür sorunları olmak üzere yapıda mevcut problemler üzerinde durulmuştur. Gerek malzeme, gerekse yapı elemanı bazında olanlar ve kötü onarım veya işlev değişikliklerine bağlı olan bozulmalar olası sebepleri ile birlikte araştırılmaya çalışılmıştır.Haseki Darüşşifası'nın yüzyıllar içerisinde çeşitli doğal afetlere maruz kaldığı ve birçok kez onarılarak değişik işlevler yüklendiği bilinmektedir. Yapının farklı dönemlerinin takip edilebildiği, ulaşılabilen fotoğraflar ve çizimler ise yapının 20.yy'daki durumuna dair bilgi vermektedir. Bu verilere dayanılarak altıncı bölümde Darüşşifa'nın 20.yy'da geçirdiği üç onarım (1910-1913, 1946-1948, 1963-1974) değerlendirilmiş ve restitüsyon önerileri hazırlanmıştır.Haseki Hürrem Sultan Külliyesi günümüzde, İstanbul Avrupa 2010 Kültür Başkenti çalışmaları kapsamında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmektedir. Tez çalışmasının son bölümünde Haseki Darüşşifası'nda mevcut restorasyon projesi kapsamında yapılan çalışmalar yerinde incelenerek anlatılmış ve değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Daruşşifas remained standing through centuries and their existence has been lasted from Seljukian period to Ottoman period. They are benevolent societits that are founded on theory of ?vakıf? (foundation). The main purpose of these foundations is treating patients and providing knowledge about health topics in addition to performing research activities and ensuring practical solutions.Haseki Darüşşifa presents a sophisticated instance of darüşşifas those were built in central plan. It was constructed by Mimar Sinan on behalf of Haseki Hürrem (The Sultan) and situated in Haseki Complex. In this thesis, architectural and cultural value of Haseki Darüşşifa are investigated as well as its development phases and alterations over centuries. Accordingly conservation problems and current applications about these complex is discussed.In the beginning of this research, through Section 2 and 3, the history of Haseki district and its neighborhood where called `Barren Hill? is examined from Byzantine period up to the present. The research is focused on the construction period of Haseki Complex that is related to `waqfiyyahs?, and the fundamental restoration issues of other buildings within the complex.In Section 4, mostly referring to medicine history resources, the concept of darüşşifa and medical education system of Ottomans were discribed. Also in this section, Ottoman darüşşifas were explained and exemplified in three subtitles considering their plans as classic madrasa plan, twin madrasa plan, central plan.In Section 5, past applications to Haseki Darüşşifa, its history and architectural features were investigated in detail by referring to many related resources. Places formed The Darüşşifa, its structure, and facades explained in detail. Later on this section, we mainly focused on current structural problems in the buildings. In addition to material and structural element problems, incorrect applications and distortions due to the functional alterations and their reasons are discussed in this section.It is known that the Haseki Darüşşifa has been exposed to various natural disaster over centuries and various restorations were applied accordingly to provide several functionalities. In parallel with these various periods of the building, realted photos and drawings are given in this research in order to reveal its situation in 20th century. Based on these facts, in Section 6, the three restorations of the darüşşifa in 20th century (1910-1913, 1946-1948, 1963-1974) were analyzed and restitution proposals prepared for each.At the present, The Complex of Haseki Hürrem the Sultan is under restoration within the scope of the ?İstanbul European Capital of Culture Projects? and the restoration is under the authority of The Directorate General of Foundations. In conclusion of this thesis, current restoration project was reviewed based on onsite examinations.
Benzer Tezler
- Sokollu Mehmed Paşa'nın İstanbul'daki imar faaliyetleri
Building activities in Istanbul of Sokollu Mehmed Pasha
FATMA ZEHRA POLATTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA İLKNUR KOLAY
- Sağlık yapılarının İstanbul'un tarihsel topoğrafyası ile ilişkisinin süreklilik bağlamında incelenmesi
An analysis of the relationship between health structures and Istanbul's historical topography regarding the context of continuity
ZİŞAN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEZİH RECEP AYSEL
- Mimar Sinan İstanbul darüşşifalarının bahçe ve mimari özellikleri
Garden and architectural features of architect Sinan İstanbul Darussifa
GİZEM KORKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Peyzaj MimarlığıSüleyman Demirel ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEHRİBAN ERASLAN
- Osmanlı Devleti'nde hayırsever hanım sultanlara bir örnek: Hürrem Sultan
An example of the charitable women sultans of the Ottoman Empire: Hurrem Sultan
ZEHRA YAVUZCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SÜME
- Altmış bir ekstrapulmoner örnekteantitüberküloz ilaç duyarlılık sonuçlarınınmgıt yöntemi ile araştırılması
Investigation of anti-tuberculous drug sensitivity results in sixty-one extrapulmonary samples using the MGIT Method
SEVTAP ŞENOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon HastalıklarıSağlık BakanlığıEnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖNÜL ŞENGÖZ
DOÇ. DR. FİLİZ PEHLİVANOĞLU