Ambalajlı besinlerin besin ögeleri örüntüsünün ve toplumun sağlıklı beslenme hedeflerine uygunluğunun belirlenmesi.
Nutrient profiling of labelled foods and evaluation according to population intake goals
- Tez No: 307957
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLDEN PEKCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Nutrition and Dietetics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Beslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
Besin ögesi örüntü profili besinleri besin ögesi içeriğine göre sınıflandıran bir bilim olarak tanımlanmaktadır. Besin ögesi profili besin etiketleme, sağlık beyanları veya beslenme eğitimi; tüketicinin sağlıklı ve amaca uygun besin seçimine yardımcı olma, gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Besin ögesi örüntü profil modellerinin geliştirilmesi ve uygulanması bilimsel ilkeler, skorlar (puanlar) veya eşik değerler temeline dayalıdır. Bu araştırma, Ankara ilinde iki hipermarkette satışa sunulan ambalajlı besinlerin, besin ögesi örüntü profillerinin ve toplumda sağlıklı beslenme hedeflerine uygunluğunun diyette ve menülerde beslenme yeterliliğini sağlaması yönünden değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada beş farklı besin ögesi örüntü profil modeli uygulanmıştır. Bunlar; İngiltere Besin Standartları Acentası FSA-Ofcom WXY Modeli (UK Food Standards Agency, FSA-Ofcom WXY), Besin Ögesinden Yoğun Besin NRF9.3 Modeli (Nutrient Rich Foods, NRF9.3), Hollanda Beslenme Merkezi Tripartite Modeli (Netherlands Nutrient Centre Tripartite Model), Amerika Besin ve İlaç Dairesi Sağlık Beyanları Modeli (Food and Drug Administration, FDA), Uluslararası Sağlıklı Seçimler (International Healthy Choices) Modeli'dir. Çalışmada 38 besin grubu, 500 farklı marka ve toplam 3184 besinin etiket bilgileri değerlendirilmiştir. Ambalajlı besin ve içeceklerin %13'ünün hiç bir etiket verisinin olmadığı, etiketi bulunanlarda ise %13'ünün enerji ve protein, %14'ünün yağ ve %15'inin karbonhidrat değerinin yer almadığı saptanmıştır. İncelenen ve beslenme etiket bilgisi olanların tümünün (%100) ise ambalajın arka yüzünde yer aldığı gözlenmiştir. Besin tüketim kayıtlarının ve menülerin değerlendirilmesinde en uygun modellerin Besin Ögesinden Yoğun Besin NRF9.3 ile Uluslararası Sağlıklı Seçimler Modeli'nin olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak, Türkiye için geliştirilecek bir besin ögesi örüntü profilinin besinlerin 100 kkal içeriğini temel alan, tümünü kapsayan bir model olmasının uygun olacağı düşünülmektedir. Geliştirilen besin ögesi örüntü profilinin, sağlıklı bir diyetin tanımlanmasında, tüketilen yemeğin örüntüsünün belirlenmesinde, menülerin değerlendirmesinde, daha da önemlisi yasal düzenlemelerde, yeni ürün geliştirilmesi ve eski ürünün yeniden formülasyonunda kullanılması yarar sağlayacak bir yaklaşım olacaktır.
Özet (Çeviri)
Nutrient profiling can be defined as ?the science of categorising foods according to their nutritional composition? and used as the scientific basis of nutritional labelling, health claims, or nutritional education by helping the consumers to make healthy and reasoned food choices, etc. Nutrient profiling models are based on sets of scientific rules, scores or thresholds applied to the nutritional composition of foods. The objectives of this study were to evaluate the nutrient profiling of labelled foods, which are marketed in top two hypermarkets, using five international nutrient profiling schemes, and also to evaluate the labelled foods according to the population intake goals for to identify the nutritional adequacy of the diets. In the study five profiling schemes; Food Standards Agency (FSA) FSA-Ofcom WXY, Nutrient Rich Food Index 9.3 (Nutrient Rich Food, NRF 9.3), Netherlands Tripartite Classification Model, Food and Drug Administration (FDA) USA Health Claims Model and International Healthy Choices Models were selected and tested. Totally, 3184 labelled food and beverages from 38 food categories and 500 different brands were audited. It was found that 13% of the products had no nutrition labels on the package. The majority of the ones with a label did not contain information on energy and protein (13%), fat (14%), and carbohydrates (15%). It was observed that all of the audited nutritional labels of the products (100%) were located on the back of pack. Nutrient Rich Food NRF9.3 Index and International Healthy Choices Model were identified as the most appropriate methodology to evaluate nutrient profiles of dietary intakes and daily menus. It was recommended that appropriate nutrient profiling scheme for Turkey could be an across the board scoring model and based on 100 kcal of foods. Finally, developing a nutrient profiling scheme for Turkey would be a useful approach for determining the healthy diet and the meal pattern served in food service systems, further it would be useful for ensuring legal regulations and for the improvement and reformulations of foods in food industry.
Benzer Tezler
- Gaziantep İlinde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan 3-18 yaş grubu çocukların beslenme durumlarının ve e-110 (sunset yellow) katkı maddesi bulunan besinlerin tüketim miktarlarının saptanması
The determination of the nutritional status and the food consumption amounts containing e-110 (sunset yellow) additive among children of 3-18 age group with attention deficit and hyperactivity disorder in Gaziantep Province
SAADET TAYŞİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Beslenme ve DiyetetikHasan Kalyoncu ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUBHİYE MİNE YURTTAGÜL
- Gıda ürünlerinin etiketlerinde enerji, besin öğeleri ve referans alım değerlerinin incelenmesi
Investigation of energy, nutritional and reference intake values in food products labels
HASAN OKUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Gıda MühendisliğiGümüşhane ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMALETTİN BALTACI
- Fenilketonüri tanısı konulmuş hastaların ve ailelerinin beslenmeyle ilişkili etiket okuma farkındalığı
Awareness of patients diagnosed with phenylketonuria and their families on reading nutrition-related labels
HİLAL DER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERAL YILMAZ
- Ambalajlı ithal kırmızı et tüketiminde tüketici tercihleri, tutum ve davranışlarının belirlenmesi üzerine bir araştırma: Kahramanmaraş ili örneği
An investigation on the determination of consumer preferences, attitudes and behaviours in packaged imported red meat consumption: The case of Kahramanmaraş province
MELİKE SALMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE İKİKAT TÜMER
- Ebeveynlerin çocuklarına besin seçerken etiket okuma alışkanlıkları ve besin seçimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi
Label reading habits of parents while choosing food for their child and determining the factors affecting the food selection
CEREN BULAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Beslenme ve Diyetetikİstanbul Okan ÜniversitesiBeslenme ve Diyetetik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DİLEK ÖZÇELİK ERSÜ