Mali saydamlık ve hesapverebilirlik açısından TBMM'nin kesin hesap denetimi: Türkiye'de parlamento-Sayıştay ilişkisi
In terms of financial transparency and accountability the final account of GNAT: The relationship between parlimant and Court of Accounts in Turkey
- Tez No: 308683
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAKKI HAKAN YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Kamu Yönetimi, Maliye, Public Administration, Finance
- Anahtar Kelimeler: bütçe hakkı, kesinhesap, TBMM, Sayıştay, saydamlık, hesapverebilirlik, temsili demokrasi, budget right, final account, GNAT, Court of Accounts, transparency, representative democracy
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Maliye Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 274
Özet
Çalışmada 5018 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesi ile birlikte TBMM'nin bütçe uygulama sonuçları üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkinliğinin saydamlık ve hesapverebilirlik açısından nasıl bir değişim yaşadığı değerlendirilmiştir. Toplumsal tercihlerin siyasal kararlara, siyasal kararların da kamu politikalarına dönüşmesi bütçe süreci aracılığıyla gerçekleşmektedir. Toplumsal tercihlerin istenilen düzeyde kamu politikalarına dönüşmesini engelleyen temel faktörler bu süreçte yer alan asil-vekil çelişkisi ve bilgi asimetrisi sorunlarıdır. Bütçe sürecinde mali saydamlık ve hesapverebilirlik, hem bilgi asimetrisini hem de asil-vekil çelişkisini en aza indirgemeye yardımcı olmaktadır. Temsili demokrasilerde parlamentolar sahip oldukları bütçe hakkı aracılığıyla toplumsal tercihlerin kamu politikalarına dönüşmesine aracılık etmektedir. Parlamentoların sahip oldukları bütçe hakkı, bütçenin onaylanması aşamasından başlayıp bütçe uygulama sonuçlarının kesinhesap aracılığıyla denetlenmesi ile son bulan bütçe sürecinin tüm aşamalarını kapsamaktadır. Parlamentonun bütçe uygulama sonuçlarını denetlemesi bütçe hakkının ayrılmaz bir parçası olduğu gibi, mali saydamlık ve hesapverebilirliği sağlayarak toplumsal tercihler ile kamu politikaları arasındaki uyumun artırılmasına da katkı sağlar. Türkiye'de 5018 sayılı Kanun ile TBMM'nin bütçe sürecindeki rol ve yetkileri artırılmıştır. TBMM'nin bütçe uygulama sonuçları üzerindeki doğrudan etkinliğini sağlayan kesinhesap kurumu ile dolaylı etkinliği sağlayan TBMM-Sayıştay ilişkileri kapsam ve içerik açısından değişmiştir. Yapılan yasal değişikliklere rağmen çeşitli kurumsal ve yapısal nedenlerle TBMM'nin bütçe uygulama sonuçları üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkinliğinin uygulamada yeterince sağlanmadığı görülmektedir. Seçilmiş bazı ülkelerdeki parlamento-yüksek denetim ilişkileri ile karşılaştırıldığında TBMM-Sayıştay ilişkilerinin istenilen etkinlik düzeyine ulaşamamıştır. Aynı şekilde TBMM, kesinhesap denetimi aracılığıyla bütçe hakkını ve denetim fonksiyonunu etkin ve zamanında kullanamamaktadır. Bu durum mali saydamlık ve hesapverebilirliğin kurumsallaşmasını, temsili demokrasi ve hukuk devletinin güçlendirilmesini zorlaştırmaktadır. TBMM'nin bütçe uygulama sonuçları üzerindeki denetiminin doğrudan ve dolaylı etkinliğini artırmak için başta anayasal düzeyde olmak üzere çeşitli yasal düzenlemelerin yapılması ve kurumsal davranış ve iş süreçlerinin de bu düzenlemelere uygun hale getirilmesi gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
With the putting into force of the act numbered 5018, how it has changed on the results of Grand National Assembly of Turkey (GNAT) Ppactice direct and indirect efficiency in terms of transparency and accountability are mentioned in this thesis.The transformation of social preferences to political decisions and political decisions to public policies became fact with budget process. Basics factors which are blocked by the transformation of social preferences to public policies in desired level are the problems of principal-substitute dilemma and information?s asymmetry which is participate in this process. In budget process, financial transparency and accountability help to minimize principal-substitute dilemma and information?s asymmetry.In representative democracies, parliaments, through the budget powers they have, mediate the transformation of social preferences to public policies. The budget right of the Parliaments comprise all the stages from the beginning the stage of the approval of the budget till the finalization of the budget process by way of monitoring the budget application results through the final accounsts. While the Parliament?scontrol of the budget implementation solutions is an inseparable part of its budget right, it can at the same time ensure financial soundness and accountability and thus contribbute to the harmonization between the social preferences and publicpolicies.In Turkey, by the act numbered 5018, the authority and the role of GNAT on the budget process is enhanced. The relationship, which has an indirect efficiency between GNAT and Court of Accounts and the affairs that activate the direct relations for GNAT on results of budget application has changed in point of content and content and context. It is seen that, despite legal changes because of institutional and structural causes, GNAT?s direct and indirect efficiencies over the outcome of budget application is not ensured sufficiently.Relations between GNAT ? Court of Accounts have not reached to the desired level when compared with the relations between the parliament-high control mechanisms in some elected countries. In the same way, GNAT can not use its budget right and control function effectively and timely through final account audit. This situation makes difficult the strengthenning of the representative democracy and the rule of law and also financial transparency and institutionalization of accountability.It necessary to make various legal regulations, especially in constitutional level, and harmonize instituonal attitude and work process to this regulation for increased direct ant indirect efficiency of GNAT control to results of application of budget.
Benzer Tezler
- The relationship between parliaments and supreme audit institutions within the context of the parliamentary oversight function: A comparative analysis of the United Kingdom, France and Türkiye
Parlamentonun gözetim fonksiyonu bağlamında parlamento ve yüksek denetim kurumları arasındaki ilişkiler: Birleşik Krallık, Fransa ve Türkiye'nin karşılaştırmalı analizi
MEHMET ALİ MEYDANLI
Doktora
İngilizce
2023
Kamu YönetimiAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜHA OĞUZ ALBAYRAK
- Performans esaslı bütçeleme sistemi ve Türkiye'de uygulanabilirliği
Performance-based budgeting system and its practicability in Turkey
FATİH YARDIMCIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Kamu YönetimiSakarya ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. NURULLAH ALTUN
- Uluslararası ilkeler kapsamında 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda mali saydamlık ve hesap verebilirliğin sağlanmasında kullanılan araçlar
Tools used to provide fiscal transparency and accountability at Public Fiscal Management and Control Law numbered 5018 due to international relationships
FARUK GÜNGÖREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MaliyeSüleyman Demirel ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN GÜÇLÜ ÇİÇEK
- Neo Weberyen devlette mali yönetim reformları kapsamında yönetsel kontroller
Managerial controls under the financial management reforms in the Neo Weberian state
NİHAL SALTIK TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kamu YönetimiAnkara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BARIŞ ÖVGÜN
- Etkin bir mali yönetim aracı olarak kamuda hesap verme sorumluluğu ve kültür ilişkisi: Türkiye açısından bir analiz
Accountabilty in public sector as an effective fiscal tool and culture relationship: An analysis of Turkey
HABİP DEMİRHAN