Kâdî Abdulcabbâr'da irâde
Willpower according to al-Qadi Abd al-Jabbar
- Tez No: 308786
- Danışmanlar: PROF. DR. İLHAMİ GÜLER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 224
Özet
İrâde problemi, insanın mutlak özgürlüğünü ilgilendiren bir konudur. Kelâm tarihini oluşturan aktörler, bu konuya hatırı sayılır derecede önem vermişlerdir. Bununla beraber irâde sorunu, birtakım düşünce ekollerinin oluşumunda ya da ayrışmasında etkin olan bir meseledir. Çalışmamız, tarihin yapraklarında aklın egemenliğini savunan bir düşünce adamı olan Kâdî Abdulcabbâr'ın probleme ilişkin yaklaşımını, itirazlarını ve delillerini konu edinmiştir. Onun görüşleri doğrultusunda insanın mutlak özgürlüğü delillendirilmiş, böylece davranışlarındaki yükümlülüğüyle ahlaki sorumluluğu temellendirilmiştir.Çalışmamız giriş dahil olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Kâdî Abdulcabbâr'a göre irâdenin muhtevası, tecellisi, oluşumundaki etkenler, oluşum aşamaları, imkan alanı, fiili gerektirmesi ve zaman açısından irâde-fiil ilişkisi konularını ele aldık. İkinci bölüm, Allah'ın irâdesine ilişkin konuların baştan sona ele alındığı tartışmaları ihtiva etmektedir. Son olarak üçüncü bölüm ise, araştırmamızın çıkış noktasını oluşturan probleme mebni olarak insan irâdesini ele almaktadır. Kâdî Abdulcabbâr, insanın mutlak irâde sahibi bir varlık olarak, onun kaderinin tayin edilmiş bir edilgen varlık olduğu iddiasını reddetmiştir. Zira bu iddia, insanın kendi irâde ve kudretiyle fiil yapma yeteneğine sahip olmadığı, dolayısıyla fiillerinden sorumlu olmadığı sonucunu doğurur. Ayrıca bu yaklaşım, bir amaca matuf olarak var edildiğini bilen, yaptıklarının iyi ya da kötü kendi eseri olduğunu idrak eden insanı ve yeteneklerini inkar etmektedir. Öyleyse, insanın bir madde yığını ya da kontrol edilen bir mekanik varlık olmadığı, bunların ötesinde, hayır ya da şerri gerçekleştirebilecek güce sahip olan ve özgür irâdesiyle ahlakî sorumluluk taşıyan bir canlı olduğu kabul edilmelidir.
Özet (Çeviri)
The problem of willpower is related with the absolute freedom of human. The creators of history of the Kalam remarkably consider this issue. That matter effects the formation or the separation of the several schools of thoughts. This study consists of Abd al-Jabbar`s approach, objections and proofs to this topic, as an assertor of sovereignty of mind. Towards to his thoughts absolute freedom of human is proved, hence their liability of behavior and ethical responsibility is grounded. This study consists of three parts including introduction part. In the first part, etymological analysis like content of willpower according to Abd al-Jabbar, its transfiguration, factors in its creation, stages of its creation and semantic analysis like facility area of willpower, the relationship between willpower and act with respect to time, willpower requiring act are done. The second part includes entirely the discussions of the topics of willpower of Allah. Lastly, the third part includes willpower of human based on the problem which creates the starting point of this research. Abd al-Jabbar denies the argument about the human whose fate is assigned in advance as a passive being, as an entity who has the absolute willpower. This argument causes an idea that human has no ability to act with his own willpower and power so he is not responsible for his actions. Besides, this approach denies human and his abilities who knows his creation to serve for a purpose and his doings as his creations whether it is good or bad. In that case, it must be accepted that human is not a collection of matter or a mechanical entity which can be controlled, beyond these, he has the power of achieve good or bad and he carries the ethical responsibility with his own will.
Benzer Tezler
- Kâdî Abdulcebbâr'da teolojik antropoloji: İnsanın mahiyeti sorunu
Theological anthropology of Qadi Abdul Jabbar: The problem of human essence
ABDUL BASIT ZAFAR
- Mu'tezile ile Eş'arîlik arasında kesb tartışmaları: Kādî Abdülcebbâr ve Ebu'l-Kāsım el-Ensârî örneği
The discussions of the consept of acquisition in Mu'tazila and Asharities: The case of Qādî Abdulcabbâr and Abu'l-Qāsim al-Ansârî
SAMİ TURAN EREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA SİNANOĞLU
- Kadı Abdülcebbar'da lütuf teorisi
The theory of lutf in Qadi 'Abd al-Jabbar
MAHSUM AYTEPE
Doktora
Türkçe
2014
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞABAN ALİ DÜZGÜN
- Kâdî Abdülcebbar'da söz (kelâm)-anlam ilişkisi -Kasdu'l-Mütekellim problemi bağlamında-
The relationship between word (kelâm) and meaning--within the context of the problem of the intention of speaker-- in Qâdi Abd al-Jabbar
HÜLYA ALTUNYA
Doktora
Türkçe
2009
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSA KOÇAR
- Kâdî Abdülcebbâr'da delâlet teorisi
The theory of indication in Qadi Abd Al-Jabbar
İBRAHİM KARA
Doktora
Türkçe
2023
DilbilimAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SONER GÜNDÜZÖZ