Kâdî Abdülcebbâr'da delâlet teorisi
The theory of indication in Qadi Abd Al-Jabbar
- Tez No: 827650
- Danışmanlar: PROF. DR. SONER GÜNDÜZÖZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arap Dili ve Belagatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Bu çalışmada ünlü mu'tezilî kelâmcısı Kâdî Abdülcebbâr'ın lafız-mânâya yönelik dilbilimsel görüşleri ele alınmıştır. Müellif, lafız ve mânâya yaklaşımında kelimelerin cümle içerisinde gerekli şartları taşıması halinde tam bir anlam ifade etmesini delâlet kavramıyla isimlendirmektedir. Ona göre Arap dilinde lafız, sadece harf ve sesten oluşması nedeniyle edebi değere sahip değildir. Kâdî Abdülcebbâr, dilsel tartışmaları ele alırken hareket noktası olarak dilin kökeni meselesini önemsemiştir. Ona göre dilin kökeni insanların toplu uzlaşması neticesi oluşan bir mekanizmadır. Bu nedenle dilin kökeninin ilâhi bir öğretiye dayandığı düşüncesini reddetmektedir. Dildeki lafızların ilk anlamlarının saptanmasında toplumsal uzlaşıyı savunan Kâdî Abdülcebbâr, kelimelerin mecâzlı ya da yeni anlamlar kazanmasını tabii karşılamaktadır. Kâdî Abdülcebbâr'ın dilin kökenini toplumsal uzlaşıya dayandırdığı temel düşüncesini Kur'ân'ın yaratılması, Allah'ın sıfatları, ilâhi kelâmın anlaşılması ve yorumlanması, dilsel kıyas gibi meselelere yaklaşımına bariz bir şekilde yansıdığını görmekteyiz. Sözgelimi ilâhi kelâmın anlaşılması hususunda müteşâbih âyetlerin anlamlarının anlaşılamazlığını kabul etmemektedir. Ona göre Allah'ın kullara anlamı kapalı kalması için bir vahyi göndermesi düşünülemez. Diğer taraftan nesnelerin isimlerinin belirlenmesinde beşerî iradeye bir özgürlük tanıdığı gözlemlenmiştir. Bu konudaki düşüncesi onun dilin kökenine dair yaklaşımını detaylı olarak anlamaktan geçmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the linguistic views of Qadi Abdulcebbâr, the famous mu'tazilite theologian, on wording-meaning are discussed. The author names the full meaning of words in the sentence, if they meet the necessary conditions in the wording and meaning approach, with the concept of signification. According to him, the wording in the Arabic language has no literary value because it consists only of letters and sounds. While dealing with linguistic debates, Qadi Abdulcebbâr gave importance to the origin of language as a starting point. According to him, the origin of language is a mechanism that occurs as a result of the collective agreement of people. For this reason, he rejects the idea that the origin of language is based on a divine teaching. Qadi Abdulcebbâr, who advocates social consensus in determining the first meanings of the words in the language, welcomes the words to acquire figurative or new meanings naturally. We see that Qadi Abdulcebbar's basic thought that the origin of language is based on social consensus is clearly reflected in his approach to issues such as the creation of the Qur'an, the attributes of God, the understanding and interpretation of the divine word, and linguistic analogy. For example, he does not accept the incomprehensibility of the meanings of the mutashabih verses regarding the understanding of the divine word. According to him, it is unthinkable for Allah to send a revelation to His servants so that its meaning remains unclear. On the other hand, it has been observed that it gives a freedom to the human will in determining the names of objects. His thought on this subject is based on a detailed understanding of his approach to the origin of language.
Benzer Tezler
- Mu'tezili müfessirlerin hidayet ve delalet kavramlarını yorumlamaları (Ebu Müslim İsfahani, Kadı Abdulcebbar ve Zemahşeri örneği)
Guidance and concepts signify you renditions of the commentators (Abu Muslim, İsfahan, Kadı Zamakhshari and Abdulcebbar example)
SULHATTİN KARABAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER PAKİŞ
- Fıkıh usûlü kelâm ilişkisi bağlamında hicrî 4. asır Bağdat usûlcülerinin umum lafızlarla ilgili yaklaşımlarının tahlili
In the context of the relation between the usūl al-fiqh and kalam the analysis of approaches of Baghdad the methodologists on the general istilah in 4th century ad
RAMAZAN ÇÖKLÜ
Doktora
Türkçe
2022
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL YILDIZ
PROF. DR. HASAN HACAK
- Ebu'l-Hüseyin el-Basrî'nin el-Mu'temed fî Usûli'l-Fıkh adlı eseri çerçevesinde emir kavramı
The concept of al-Amr in Basrî's work titled al-Mu'tamad fi Usûl al-Fiqh
BETÜL CABA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ASIM CÜNEYD KÖKSAL
- Kâdî Abdülcebbâr ve Seyfeddin El-Amidî'ye göre hidayet ve dalâlet
Guidance and heresy according to Qadi Abd Alcabbar and Amidi
MEHMET MURAT TÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinMardin Artuklu ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ERKOL