Enerji tüketiminin ekonometrik analizi ve uygulaması
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 30941
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. H. AHMET AKDENİZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
ÖZET Enerji konusunun karmaşıklığı ve içerdiği belirsizlikler gözönüne alındığında, bu konuda geliştirilebilecek modellerin, enerjiyi her yönü ile kapsamayacağı açıktır. Bu nedenle konunun değişik yönlerini içeren ve değişik amaçlan gerçekleştiren, bununla birlikte birbirini bütünleyen çok sayıda modelin geliştirilmesi gerekli olmak tadır. Enerji modellemesi, disiplinlerarası yaklaşımlarla gerçekleştirilmektedir. Ekonomistlerin enerji konusunu incelemesi, enerji sistemindeki değişmelerin, ekonomiyi büyük ölçüde etkilemeye başlaması ile daha da hızlanmıştır. Bu çalışmada, bahsi geçen konulara açıklık getirmek amacıyla, birincil ve ikincil enerji kaynaklan için tek denklemli doğrusal ekonometrik modeller ile dinamik otoregresiv ve doğrusal logaritmik modeller, EKKY ile çözülmüştür. Ardından modellerin, ekonomik, istatistik ve ekonometrik kriterleri sağlayıp sağlamadığı araştırılmıştır. Birinci bölümde; Türkiye'deki birincil ve ikincil enerji kaynaklan tek tek ele alınıp, üretim ve tüketim gelişimleri incelenmiştir. İkinci bölümde, uygulamada incelenecek modeller ile tahmin edilen modelin geçerliliğinin tesbiti konularına değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise; ilk olarak Türkiye için birincil ve ikincil enerji tüketim, denklemleri oluşturulmuştur. Toplam birincil enerji tüketimine etki eden faktörler arasında, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde GSMH öncelikle ele alındığından, birincil enerji ile GSMH arasındaki ilişkinin parametreleri EKKY ile tahmin edilmiş ve hata terimlerinin birbirini izleyen değerleri arasında otokorelasyon olmaması var sayımından hareket edilmiştir. Modellerde otokorelasyonun olup olmadığı Durbin- Watson testi ile araştınlmış, otokorelasyonu ortadan kaldırmak için uygun çözüm yöntemlerinden Cochrane-Orcutt yöntemi uygulanmıştır. Birincil enerji tüketimi ile GSMH'nın gecikmeli değerleri ve bağımlı değişkenin gecikmeli değerleri değişik modeller şeklinde ele alınarak aşağıdaki üç model kullanılmıştır. Model I : Yt = bt + b2 Xt+ ut Model H : Yt = bt + bj Xt + b3 Xt.! + ut Model H : Yt = b! + bz Xt+ b3 Xn + utBurada, Yt birincil enerji tüketimini, Xt GSMH'yı, X^ GSMH'mn bir dönem önceki gecikmeli değeri ve Ytl ise birincil enerji tüketiminin bir dönem önceki gecikmeli değeridir. Bunların yanında yukarıdaki modeller, aynı şekilde ikincil enerji kaynağı olan elektrik enerji tüketimi için de tahmin edilmiştir. Birincil ve ikincil enerji kaynakları için ilk modelin en iyi fonksiyon tipi olduğu görülmüştür. Üçüncü bölümün son kısmında ise, Kouris tarafından geliştirilen modellerin Türkiye uygulaması gerçekleştirilmiştir. Bu modeller, Türkiye enerji tüketiminin önemli bir yüzdesini oluşturan birincil enerji kaynaklarından taşkömürü, linyit ve petrol tüketimi için uygulanmıştır. Ayrıca, toplam birincil enerji tüketimi ve elektrik enerjisi için de incelenmiştir. Kouris'in geliştirdiği modellerin genel formu aşağıdaki şekildedir Model I: in Yt = fy + b2 in Ft + b3 in X( Model II: in (Yt / Yul) = bj + b2 in (Ft / Ft.j) + b3 in (Xt / X^) Model HI: in (Yt/ Xt) = b! + ba in Ft Model IV: in Yt = bx + b2 in Ft + 1^ in Xt+ b4 in YM Model V: in Yt b4 - in YM = ^ + ^ in Ft + b3 (in Xt - b4 In X^) Bu denklemde, Yt enerji tüketimini, Ft enerji fiyatlarını ve Xj ise GSMH'yı ifade etmektedir. Seçilen bu modeller, yukarıda sayılan enerji kaynaklarına uygulandığında, her modelin uygun sonuçlar vermediği görülmüştür. Bu nedenle, bu çalışmada sadece iyi sonuçlar veren modellerle ilgilenilmiştir. Bütün uygulanan modellerde fiyat parametresinin ve bu parametrenin istatistiki değerlerinin çok düşük sonuçlar verdiği görülmektedir. Bunun nedeni ise, gelişmekte olan ülkemizde enerji fiyatı ne kadar artarsa artsın, enerji tüketiminin, önemli ölçüde azalmamasından kaynaklanmaktadır. GSMH incelendiğinde ise; gelirin, enerji tüketimine etkisinin çok yüksek olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Türkiye petrokimya sektöründe üretim planlaması: Bir doğrusal programlama uygulaması
Başlık çevirisi yok
İLHAN AZKAN
- Merkeziyetsiz finans uygulamaları ve merge sonrası kripto varlıkların elektrik tüketimi, karbondioksit emisyonu, fiyat ilişkisi: seçilmiş coin ve tokenler üzerine bir uygulama
Decentralized finance applications and electricity consumption, carbon dioxide emission, price relationship of crypto assets after the merge: an application on selected coins and tokens
MELTEM BİLİRER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EkonomiYalova ÜniversitesiUluslararası Ticaret Ve Finansman Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FEYYAZ ZEREN
- Dünyada ve Türkiye'de enerji üretimi ve tüketiminin bir analizi: Türkiye uygulaması
An analysis of energy production and consumption in the world and in Turkey: Evidence from Turkey
TÜLİNAY TANRIÖVER
- Enerji talebinin kısa ve uzun dönem dinamik analizi: Türkiye uygulaması
Short and long run dynamic analysis of energy demand: Turkey application
MİNE ORHAN
- Enerji talebinin dinamiklerinin analizi: Türkiye uygulaması
The analysis of dynamics in demand for energy: Evidence from Turkey
AYHAN KULOĞLU