Lityumun kalsiyum ve parathormon düzeyi üzerine etkisi: Sağlıklı kontrollerle karşılaştırmalı kesitsel bir çalışma
Effect of lithium on the level of calcium and parathormone: A cross sectional study with healthy controls
- Tez No: 310325
- Danışmanlar: PROF. DR. FİSUN AKDENİZ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Psikiyatri, Psychiatry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Giriş: Günümüzde lityum bipolar bozukluk, major depresif bozukluk, şizoaffektif bozukluk ve diğer pek çok psikiyatrik hastalığın tedavisi için kullanılmaktadır. Lityumun en sık görülen yan etkileri gastrointestinal, nörolojik, kardiyovasküler, dermatolojik, renal ve endokrin yan etkiler olarak sınıflandırılabilir. Lityum ve paratiroid arasındaki ilişki ilk kez 1973 yılında tanımlanmıştır. Lityuma bağlı hiperkalsemi, hayatı tehdit eden aritmiler, deliryum dahil pek çok olumsuz tabloya neden olmaktayken yeteri kadar üzerinde durulan bir yan etki değildir. Halen temel tedavi kılavuzlarında kalsiyum monitorizasyonu yer almamaktadır.Amaç: Bu çalışmanın birincil amacı; lityumun kalsiyum ve paratiroid metabolizması üzerine etkilerini araştırmaktır. Çalışmanın ikincil amacı ise lityuma bağlı hiperparatiroidi ile tiroid hastalıkları arasında bağıntı (korelasyon) olup olmadığını araştırmaktır.Yöntem: Çalışmaya hasta grubu için lityum kullanan 87 hasta, kontrol grubu için 15 kadın, 15 erkek sağlıklı gönüllü alınmıştır. Katılımcıların kanda kalsiyum, parathormon, fosfor, magnezyum, alkalen fosfataz, serbest tiroksin, tiroid stimule edici hormon, tiroid antikorları, üre, kreatinin düzeyleri belirlenmiş; ultrasonografi ile paratiroid ve tiroid incelemeleri yapılmıştır. İlk ölçümlerde kalsiyum ve/veya parathormon düzeyi yüksek saptananlarda ölçümler tekrarlanmış, ayrıntılı inceleme yapılmıştır. Lityum kullanan hastalarda kalsiyum ve paratiroid metabolizmasını etkileyebilecek; diyetle kalsiyum alımı miktarı, bilinen malignite varlığı, böbrek işlevleri, ailede kalsiyum metabolizmasını etkileyen hastalık varlığı, kan kalsiyum düzeyini etkileyen ilaç kullanımı gibi faktörler kontrol edilmiştir.Bulgular: Lityum kullanan 87 hastada beş kişiye lityuma bağlı hiperparatiroidi tanısı konarak lityuma bağlı hiperparatiroidi prevalansı %5,7 olarak hesaplanmıştır. Lityuma bağlı hiperparatiroidi tanısı konan hastaların hepsinde yüksek kalsiyum düzeyine rağmen baskılanmamış (normal aralıkta) parathormon düzeyi, normal düzeyde fosfor ve magnezyum düzeyi tespit edilmiş; 24 saatlik idrar analizinde kalsiyum düzeyi üç hastada normal aralıkta, iki hastada düşük; fosfor düzeyi beş hastada da normal aralıkta saptanmıştır. Lityuma bağlı hiperparatiroidisi olan hastaların cinsiyet, yaş, lityum dozu, düzeyi, kullanım süresi, hayatında ilk kez lityum kullanmaya başladığı yaş, ailede tiroid hastalığı varlığı gibi özellikler açısından lityum kullanan diğer hastalardan farklı olmadığı tespit edilmiştir. Lityuma bağlı hiperparatiroidi tanısı konan tüm hastalarda ayrıca tiroid işlev bozukluğu da saptanmıştır. Hasta ve kontrol grupları arasında kalsiyum, fosfor, magnezyum, albümin, kreatinin, kreatinin klirensi düzeyleri açısından farklılık saptanmazken; parathormon ve alkalen fosfataz düzeylerinin lityum kullanan hastalarda, üre düzeyinin kontrol grubunda daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Lityum kullanan hastalarda kontrol grubuna kıyasla daha yüksek oranda guatr (%47,6), ultrasonografik patoloji (%83,3) ve tiroid işlev bozukluğu (%83,9) saptanmıştır. Lityum kullanan hastaların 10'unda (%11,5) hipotirodi, birinde (%1,1) subklinik hipertiroidi, 19'unda (%22,6) parankim yapısının normal olmadığı, 44'ünde (%52,4) tiroidte nodül varlığı saptanmıştır.Sonuç: Bu bulgular lityum tedavisinin kalsiyum ve parathormon üzerine etkisi olabildiğini ortaya koymaktadır. Lityuma bağlı hiperparatiroidinin prevalansının %5,7 olması ve lityuma bağlı hiperparatiroidinin ölümcül dahi olabilen olumsuz sonuçları göz önünde bulundurulduğunda erken tanıyı kolaylaştırabilecek kalsiyum düzeyi taramalarının düzenli aralıklarla incelenmesi önerilmektedir. Lityum kullanan hastalarda %83,3 oranında ultrasonografide patoloji tespit edildiği göz önünde bulundurulduğunda tiroid fonksiyon testlerinin ölçümünün yanı sıra tiroid ultrasonografisinin de lityum kullanan hastalarda önemli olduğu saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
Introduction: Lithium is widely used in the management of bipolar disorder, major depressive disorder, schizoaffective disorder and also other many psychiatric disorders. Its main side effects are gastrointestinal, neurologic, cardiovascular, dermatologic, renal and endocrine effects. The first reported association between lithium therapy and parathyroid was in 1973. Despite the fact that lithium associated hypercalcemia can lead to many complications such as life threatening arrhythmias or delirium; little notice has been paid to it. In the guidelines, there is no consensus for periodic monitoring of blood calcium.Objective: The primary aim of this study was to study the effects of lithium on calcium and parathyroid hormone. It was also aimed to investigate the relation between the lithium associated hyperparathyroidism and thyroid diseases.Method: Subjects were 87 lithium treated patients and 30 healthy controls. Serum corrected calcium, intact parathormone, phosphorus, magnesium, alkaline phosphatase, free thyroxine, thyroid stimulating hormone, thyroid autoantibodies, urea and creatinine were determined and also ultrasonographic thyroid and parathyroid examinations were performed. If the calcium and/or parathormone levels were high in the first assessment, the calcium measurement was repeated and detailed investigation was performed. Confounding factors such as daily calcium intake, renal functions, any disease or medication that could affect calcium metabolism were controlled.Results: In the lithium treated group, five patients were diagnosed with lithium associated hyperparathyroidism and the prevalence was 5.7%. All the patients with lithium associated hyperparathyroidism had high serum calcium levels and inappropriate high parathormone levels; normal magnesium and phosphorus levels. Three patients have low; two patients have normal urinary calcium excretion. The phosphorus levels in 24 hour urinary analysis were normal in all five patients. There were no significant differences between the patients with hyperparathyroidism and without hyperparathyroidism; for gender, age, lithium dose, serum lithium concentration, duration of the treatment, the age of the lithium treatment initiation, familial history for thyroid illness. All of the patients with lithium associated hyperparathyroidism also had thyroid disease. There were no significant differences in mean serum calcium, phosphorus, magnesium, albumine, creatinine, creatinine clearance levels between the lithium treated and control groups. However; mean serum parathormone and alkaline phosphatase levels were higher in lithium treated group and mean urea level was higher in control group. In the lithium treated patients goiter (47.6%), ultrasonographically defined pathology (83.3%) and thyroid dysfunction (83.9%) were significantly more prevalent. In the lithium treated group 10 (11.5%) patients were diagnosed with hypothyroidism, one (1.1%) patient with subclinical hypothyroidism; in the ultrasonographic examination parenchymal pathology were defined in 19 (22.6%) patients, thyroid nodule were defined in 44 (52.4%) patients.Conclusion: These data demonstrate that lithium treatment may alter serum calcium and parathormone activity. As the prevalence of lithium associated hyperparathyroidism is 5.7% and it can lead to life threatening circumstances, it is recommended to monitor blood calcium levels. Taking the 83.3% ultrasonographic pathology prevalence into account, thyroid ultrasonographic examination seems to be an important tool in lithium treated patients besides thyroid function tests.
Benzer Tezler
- Bor üretim atığı ve termal olarak aktive edilen ürünlerinden lityum liçinin incelenmesi
Investigation of lithium leaching from boron production waste and its thermally activated products
MERVE ALADAĞ
Doktora
Türkçe
2024
Maden Mühendisliği ve MadencilikFırat ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ERDEM
- Bor atıklarından yüksek sıcaklık ve basınç liçiyle lityum kazanımı
Lithium recovery from boron production waste by high pressure-temperature leaching
NOHA YOUNES
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Çevre MühendisliğiFırat ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ERDEM
- Deney hayvanlarında lityum tuzlarının bazı biyokimyasal parametrelere etkilerinin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
M.NEDİM İDEMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
1986
Eczacılık ve FarmakolojiMarmara ÜniversitesiFarmakoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞÜKRAN ŞİMŞEK
- Uzun süreli lityum kullanımının manik-depresif hastalarda ağız-diş sağlığına etkileri
The Effects of longterm lithium therapy on oral environment of manic-depressive patients
DİLHAN İLGÜY (IŞKIN)
Doktora
Türkçe
1998
Diş Hekimliğiİstanbul ÜniversitesiOral Diagnoz ve Radyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞÜKRÜ ŞİRİN