Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin çocuk merkezli yaklaşım uygulamalarının değerlendirilmesi
Evaluation of child-centered approach applied by pre-school education teachers
- Tez No: 311002
- Danışmanlar: PROF. DR. ABİDE GÜNGÖR AYTAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 342
Özet
Günümüzde okul öncesi eğitimde etkili olan çağdaş yaklaşımların çocuk merkezli yaklaşımlar olduğu ilgili alan yazında görülmektedir. Bunlar çocukların ilgi, gereksinim ve beklentilerinin ön plana alınması, çocuğun kendi ilgi, yetenek ve yeterliliklerinin farkına varması için ona olabildiğince farklı etkinlikler ve öğrenme yaşantıları sunulmasını gerektirmektedir. Öğretmenin de bir öğrenen olarak görüldüğü çocuk merkezli yaklaşımlarda, çocuk kendi öğrenmesinden sorumludur ve ona sunulan özel çevre olanaklarıyla bilgiyi kendisi yapılandırır.Türkiye'de 2006 yılından itibaren uygulanan Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Programı bazı özellikleri açısından çocuk merkezli yaklaşımı temel almaktadır. Programda, problem çözme, iletişim, akıl yürütme, ilişkilendirme, karar verme, sorumluluk alma vb pek çok becerinin öğrenme ortamları ve eğitim süreci aracılığıyla, oyun merkezli etkinliklerle, etkin katılımı ve bilgiyi kendisinin yapılandırması yoluyla çocuk tarafından kazanılması gerektiği vurgulanmaktadır. Ayrıca, Programın temel ilkeleri ve özellikleri çocuk merkezli yaklaşımların temel özellikleri ile örtüşmektedir. Ancak programın uygulamadaki başarısı okul öncesi eğitim öğretmenlerinin bilgi ve becerileri yanında çocuk merkezli yaklaşımı benimseme durumlarına göre de değişebilmektedir. Bu bağlamda, okul öncesi eğitim öğretmenlerinin çocuk merkezli yaklaşımı uygulamalarına nasıl yansıttıkları sorusuna yanıt aramak önem kazanmaktadır.Bu araştırma, okul öncesi eğitim öğretmenlerinin çocuk merkezli yaklaşımı uygulamalarına nasıl yansıttıklarını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, tarama modelinde nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma yöntemlerden eş zamanlı zenginleştirilmiş desen üzerinde planlanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda öncelikle ?Okul Öncesi Eğitimde Çocuk Merkezli Yaklaşım Öğretmen Ölçeği? geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla 81 ilde toplam 519 okul öncesi eğitim öğretmenine ölçeğin ön deneme formu uygulanarak elde edilen verilerle faktör analizi ve diğer gerekli istatistiksel işlemler gerçekleştirilmiştir. Son biçimi verilen ölçek Eskişehir il merkezindeki Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan kadrolu ve sözleşmeli 133 okul öncesi eğitim öğretmenine uygulanarak ölçek puanları hesaplanmıştır.Araştırmanın nitel boyutu, ölçekten en üst (210) ve en alt (168) sınırda puan alan ve araştırmada yer almaya gönüllü olan iki okul öncesi eğitim öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla her iki öğretmenin sınıfında 10 gün ve toplamda 15'er saatlik gözlemler gerçekleştirilmiştir. Gözlemler sırasında gözlem günlüğü tutulmuş ve araştırmacı tarafından geliştirilen yapılandırılmış gözlem formu doldurulmuştur. Gözlemlere ait verilerin çözümlemesinde, öncelikle her bir gözlem, kullanılan form temel alınarak ayrı ayrı analiz edilmiş daha sonra gözlemlerin bütününe ilişkin veriler gözlem formlarında yer alan her bir maddenin toplam frekans ve yüzdeleri belirlenerek nicel olarak ifade edilmiştir. Ayrıca, gözlem süreci sonunda öğretmenlerle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiş aynı zamanda öğretmenlerin gözlem günlerine ait günlük planları incelenmiştir. Görüşmeler sonucunda elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz, günlük planlar için doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır.Araştırmanın bulguları, öğretmenlerin çoğunluğunun (%3.0'ü 168 %11.30'u 169?178, %17.29'u 179?188, %19.54'ü 189 ? 198, %36.07'i 199 ? 209 ve %12.8'i 210 puan) ?Okul Öncesi Eğitimde Çocuk Merkezli Yaklaşım Öğretmen Ölçeği?nden yüksek puan aldıklarını ve çocuk merkezli yaklaşımın gerektirdiği ilkelerden yararlanma düzeylerinin de yüksek olduğunu göstermektedir.Öğretmenlerin sınıflarında yapılan gözlemler, görüşmeler ve günlük planlarının incelenmesi sonucunda, ölçekten en alt sınırda puan alan öğretmenin Okul Öncesi Eğitim Programı'nı çocuk merkezli bir program olarak yorumladığı, ancak etkinliklerin planlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve eğitim ortamının oluşturulması sırasında bu yaklaşımın gereklerini yeterince uygulamadığı görülmüştür. Öğretmenin ?Okul Öncesi Eğitimde Çocuk Merkezli Yaklaşım Öğretmen Ölçeği?nden aldığı puan ile bu sonuç doğru orantılıdır.Ölçekten en üst sınırda puan alan öğretmen de Okul Öncesi Eğitim Programı'nı çocuk merkezli bir program olarak değerlendirmektedir. Etkinliklerin planlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve eğitim ortamının oluşturulması sırasında bu yaklaşımın gereklerini uygulamaya çalıştığı ancak kimi eksikliklerinin olduğu belirlenmiştir. Öğretmenin sınıfında yapılan gözlemler, günlük planlarının incelenmesi ve görüşmeden elde edilen sonuçların öğretmenin ?Okul Öncesi Eğitimde Çocuk Merkezli Yaklaşım Öğretmen Ölçeği?nden aldığı puan ile doğru orantılı olduğu söylenebilir. Ancak, öğretmenin uygulamalarını çocuk merkezli yaklaşıma göre şekillendirme konusundaki düşünceleri ve kendisini algılayış biçimi ile uygulamaları arasında fark olduğu görülmüştür. Araştırmanın bulguları ışığında uygulamaya ve ileride yapılabilecek bilimsel araştırmalara yönelik öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Review of related literature reveals that child-centered approaches are the most effective among the contemporary theories. They require prioritizing children?s interests, needs, and expectations, and also offering as many activities and learning experiences as possible so that children can become aware of their own interests, skills, and capabilities. Regarding teacher also as a learner, child-centered approach makes the children responsible for their own learning and for building knowledge through use of the opportunities within the special setting provided for them.Child-centered approach serves partially as a basis for The Ministry of National Education Pre-school Education Program, put into practice in 2006 in Turkey. The program emphasizes that children have to actively get involved with the learning setting, educational process, and play-centered activities in order to learn skills such as problem solving, communicating, reasoning, linking, decision making, and being responsible and to construct the knowledge on their own. Furthermore, basic principles and features of the program are also compatible with those of child-centered approaches. However, practical value of the program depends not only on the knowledge and skills of the pre-school education teachers but also on their level of internalizing a child-centered approach. In this sense, it seems important to seek an answer for the question of how pre-school education teachers reflect child-centered approach onto their practice.This study has been designed to determine how pre-school education teachers reflect child-centered approach onto practice. Utilizing survey model, this study has been planned along triangulation design, one of the mix methods where both qualitative and quantitative methods are applied simultaneously. For the quantitative part of the study, first ?The Scale for Pre-school Education Teachers Applying Chıld-Centered Approach? was developed. Prior to the development of the scale, 519 pre-school teachers across 81 cities were administered the pilot form of the scale, and the data obtained subsequently was analyzed through factor analysis and other related statistical analyses. Final form of the scale was administered to 133 pre-school teachers working both as contract labor and regular staff at official pre-school education institutions affiliated with the Ministry of National Education, and the scores of the scales were identified.The qualitative part of the study concerns two pre-school education teachers who scored the highest (210) and the lowest (168) and volunteered to participate. Then, a total of 15-hour observations were held across 10 days in both teachers? classes. Observation diary was kept and the structured observation form developed by the researcher was filled out through whole process. During the analysis of the observation data, first, each observation was assessed individually based on the related form, then, data regarding all the observations were quantitatively expressed after determining each item?s total frequency and percentage. Moreover, semi-structured interviews were held with the participants, and each teacher?s daily plan of the observation day was studied. Descriptive analysis was applied for the data obtained following the interviews, and daily plans were studied in accordance with document analysis.Findings of the study indicate that a majority of teachers got significantly high scores (3.0%, 168 pts; 11.30%, 169?178pts; 17.29%, 179?188 pts; 19.54%, 189?198 pts; 36.07%, 199?209 pts; and 12.8%, 210 pts) from the scale, and that their level of utilizing the principles of child-centered approach was also high.Observations, interviews, and the examination of daily plans point that the lowest scoring teacher conceives Pre-school Education Program as a child-centered one; however, according to the observation form, she was ineffective in terms of complying with the principles of this approach during planning, applying, and assessing the activities and building the learning environment. This conclusion is compatible with this teacher?s score from ?The Scale for Pre-school Education Teachers Applying Chıld-Centered Approach?.The teacher who scored at the highest level also regards Pre-school Education Program as a child-centered program. She was observed to be trying to comply with the requirements of this approach during planning, applying, and assessing the activities and building the learning environment, but she was also identified to have a few inadequacies. Results obtained from the in-class observations, examination of daily plans, and interviews are in direct proportion to the scores from ?The Scale for Pre-school Education Teachers Applying Chıld-Centered Approach?. Yet, teacher?s opinions about shaping her practice in accordance with child-centered approach and her self-perception were determined to differ. Under the light of the findings, suggestions for the present practice and future research were made.
Benzer Tezler
- Exploring the change in preschool teachers' views about and practices of integration of visual art into science activities: A case study
Okul öncesi öğretmenlerinin fen ve sanat etkinliklerinin bütünleştirilmesi konusundaki bakış açıları ve deneyimlerindeki değişikliklerin incelenmesi: Durum çalışması
ELİF ÖZTÜRK
Doktora
İngilizce
2010
Eğitim ve ÖğretimOrta Doğu Teknik Üniversitesiİlköğretim Bölümü
YRD. DOÇ. DR. FEYZA TANTEKİN ERDEN
- Montessori uygulayıcısı okul öncesi öğretmenlerinin bilimsel süreç becerilerinin öğretimine ilişkin görüş ve uygulamalarının incelenmesi
Investigation of Montessori practitioner preschool teachers' views and practices on teaching scientific process skills
DİLARA ÖZBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ YİĞİT KUTLUCA
- Okul öncesi öğretmenlerinin gelişimsel değerlendirme uygulamalarına ilişkin tutumlarının incelenmesi
Investigation of preschool teachers' attitudes towards developmental assesment of young children
GİZEM EKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAKUP YILDIRIM
- Okul öncesi fen eğitiminde dengeli erken öğrenme döngüsünün öğretmenlerin pedagojik alan bilgileri üzerindeki etkisinin incelenmesi
Investigation of the effect of balanced early learning cycle in preschool science education on teachers' pedagogical content knowledge
GÜLŞAH EDA GÜNEY DİKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ YİĞİT KUTLUCA
- Okul öncesi eğitim kurumlarında çift dilli eğitim programı uygulamaları: Türkiye ve Finlandiya'da bir durum çalışması
Bilingual education program applications in preschool education institutions: A case study in Turkey and Finland
MÜGE NUHOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA BIKMAZ