İran mimarisinde avlunun önemi; geleneksel Tebriz evlerinin açık alan tipleri üzerinden analizi ve sınıflandırılması
Importance of the courtyard in Iranian architecture; analysis and classification of open area in Tabriz traditional dwelling
- Tez No: 314876
- Danışmanlar: DOÇ. PELİN YILDIZ, YRD. DOÇ. DR. ÇİĞDEM GOKHAN
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Sanat Tarihi, İç Mimari ve Dekorasyon, Art History, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarımda Bilişim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 190
Özet
Tarih boyunca değişik uygarlıklarda ve farklı coğrafi bölgelerde, değişik mimariler görünmektedir. Bu değişiklikler farklı nedenlerden oluşuyor ve en belirgin nedenler; insanların tercih faktörleri, yöresel farklı malzemeler ve özelliklerdir. Fakat bazen de çok yakın ve benzer mimarlık tarzlarına rastlayabiliriz. Bu benzer mimariyi oluşturan faktörlerden; dönemsel, küresel teknoloji ve yapım tekniklerin çok büyük rolü vardır.Coğrafik koşullar nedeniyle, evler, yapı malzemesi ve plan şekli bakımından coğrafyadan coğrafyaya değişebilir. İklimin bu değişiklikte o kadar büyük rolü vardır ki, farklı mimarlık stilleri oluşuyor. İnsanı etkileyen iklimsel özellikler evini de etkileyip kültürel tutumunu da yansıtmaktadır. Bu etkiler geçmişten günümüze kadar yaşayarak evin `tasarım faktörleri'ni oluşturur.Tebriz deprem kuşağında olduğundan dolayı tarihte birçok kez depreme maruz kalmıştır. Bu depremlerden en zarar vereni 1042 yılında yaşanmış ve çok sayıda kişi hayatını kaybetmiştir. Şehrin yok olduğu bu depremde yaklaşık 40.000 kişi ölmüştür. Tebriz gördüğü zararlardan dolayı zayıf düşmüştü. Vatandaş bu zayıflığı kendi menfaatleri için kullanmasından korunmuşlardır. Fakat şehir kısa süre sonra tekrar inşa edildi ve eski popülerliğine kavuştu. Tebriz'in geleneksel yerleşim dokusu, 1819 depremiyle birlikte tamamen bir viraneye dönüşmüştür. Depreme rağmen Mor cami, Alişah kalesi ve Pazar gibi güçlü binalar yaşamaktadır. Bunlar Tebriz'in `yaş ve güç simgeleri' sayılmaktadır. Depremden sonra tekrar canlanan şehrin, Kaçar döneminde yenilenmesi Kaçar Mimarisiyle aynı zamanda başlamıştır. (Yahya zoka,1990).Tebriz evi soğuk iklimden dolayı dışa kapalı ve içe açık bir mimari tarzı sergilemektedir. İlk bakışta belki Kemerler, taş ve kerpiç cepheler benzemelere görünmektedir fakat süslemeler ve her eve ait özellikler, onları diğer evlerden ayırmaktadır. Zengin tasarım düşüncesi ve huzurlu yaşam kavramı olan Tebriz evleri, her köşesine özgün bir tasarım ve yapıya sahiptir. Mahremiyet kısmında ev halkı ile misafirin bulunduğu yerin farklı ve ayrı olması gerekmektedir. Tebriz soğuk iklimde olduğu için dayanıklı yalıtım malzemesi kullanılması önemlidir. Bu nedenle taş en iyi malzemedir. Bu bölge yapılarına uygulanmıştır. İnsanın Allahlık boyutu ve yaşam yeri cennet olması kavramından dolayı bahçe ve su, ev tasarımının vazgeçilmez unsuru olmuştur. Bazı evlerde iki veya üç bahçe ve daha fazla havuz görülmektedir. Stilize oluşu, Hayat ve güneş alan odalar tüm evlerde bir şekilde bulunmaktadır. Plan şemaları içinde girişten sonra hemen avlu (Hayat) ve eyvanlı odalar çevresini kaplamaktadır. Odalar birbirinden ayrılarak avlu ve koridorlara ulaşmaktadır. Fakat asıl oda ve önemli odaya ulaşmak için diğer odaların kullanımı gerekmektedir. Bu dolaşım ve ulaşım en küçük ve önemi az alandan başlayıp; evin önemli kısmına ulaşmak demektir.
Özet (Çeviri)
Due to geographical circumstances; houses can be change from place to place in terms of building materials and shape of plan. To shape different architectural styles climate has a major role. These factors also affect the climatic characteristics on the one hand reflects the cultural attitude.Tabriz due to located in earthquake zone; many time in history it has witnessed severe earthquakes. The most damaging earthquakes was in 1042 that many people lost their lives. It seems weak due to damages and citizen afraid to used weakness position to their own interests. But in short period city was rebuilt, and the former gained popularity. Traditional settlement pattern of Tabriz, completely became wrecks with 1819 earthquake. Despite earthquake some powerful buildings such as Ali shah and Jihan shah mosque and bazaar were lived. These buildings can called sign of age and power for city. After the earthquake, the city comes alive again and at the same period of renewal started Qajar architecture style. Due to the cold climate in Tabriz; it shows“closed to outside and open to inside”architectural style. At first view arch, stone and brick facades make them the same but characteristic element for every house made different. Peaceful life and design concept that which has been in traditional Tabriz houses; make a unique design and structure in every corner. Privacy and guests area must be distinct and separate location from each other. Cold climate due insulating material used in traditional houses until now. For climate reason, the best material is stone and is a suitable for this giografi region. Due to concept of paradise; courtyard, garden and water has been an indispensable element of home design. In some examples found more than two courtyards and gardens. The common character of the houses is courtyard and rooms around this element. In most of houses after entrance placed courtyard and rooms with iwan around courtyard is a type of plan. To reach separate rooms using courtyard and corridors. To reach the most important room we called Talar; had to use other rooms and circulation never be directly. This circulation is beginning form small place that have low importance to achieve important part of the house and courtyard is a most important element in this circulation.
Benzer Tezler
- Mekansal kurgu özellikleri açısından İran,Yazd - Türkiye, Şanlıurfa geleneksel konutları üzerine bir araştırma
A research about spatial configuration in traditional Iranian-Yazd and Turkish-Şanlıurfa houses
HADİ PARVARESH
- Büyük Selçuklu camilerinde kubbeli mekan kullanımı ve köken araştırması
The use of domed space and it's resource research in Great Selcuk mosques
ARASH KAZEMIVAND NIAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
MimarlıkGazi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİLE NAKIŞ KARAMAĞARALI
- Kaçar dönemi dini yapılarında iç mekan tasarımı ve geleneksel motifler: Şiraz nasır El-Mülk Cami incelemesi
Interior design and traditional motifs in religious architecture of qajar period: A case study of Nasir El-Mulk Mosque
NEJLA ALLAHYARI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İç Mimari ve DekorasyonHacettepe Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞEN ÖZKAN
- İran kültüründe ayna
Mirror in Iran culture
AYŞE YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sanat TarihiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL ESER
- 20. yüzyıl başı Türkiye ve İran mimarisinde modern ve milli kavramlarının incelenmesi
A study on the modern and the national notions in the architecture of Iran and Turkey on the beginnings of the 20th century
FARIVASH GHANADIMARAGHEH
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkAkdeniz ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİLAL TUĞBA ÖRMECİOĞLU