Geleneksel Türk halk müziği eserlerinde ezgisel organizasyonların analizi
Analysis of the melodic organizations in traditional Turkish folk music
- Tez No: 315037
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MEHMET YÜKSEL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 374
Özet
Bu çalışmada, Geleneksel Türk Halk Müziği eserlerinde ezgiyi karakterize eden organizasyon yapılarına ilişkin özgün bir analiz gerçekleştirilmiştir.Çalışmanın Giriş bölümünde, Halk Müziğindeki ezgi organizasyonları ile makam kavramı arasındaki ilişki tartışılmış, bu noktadan yola çıkarak Geleneksel Türk Müziği'nde (GTM) ezgi organizasyonlarının temelini oluşturan makam kavramı ile ilgili GTM tarihi boyunca yapılan çalışmalar kısaca incelenmiş ve son olarak yirminci yüzyıl kuramcılarının makama bakışları çeşitli tanımlamalarla ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmanın Yöntem bölümünde, gerçekleştirilen analiz süreci ana hatlarıyla sergilenmiştir. Analiz başlıklı üçüncü bölümde, her bir eserin müzik cümleleri belirlenerek cümle yapısını temel alan bir ses merkezi analizi yapılmış, ardından eser bir bütün olarak, seyir yapısını da göz önünde bulunduran bir mantıkla incelenmiş, ezgisel yapıyı karakterize eden organizasyon şekilleri ortaya konulmuş ve analiz sonucunda elde edilen veriler kapsamında Geleneksel Türk Halk Müziği'ndeki tipik ezgi organizasyonlarına ilişkin bulgular ayrıntılı olarak değerlendirilmiştir.Ses alanları pest bölgede Fa# (Irak), tiz bölgede ise Mi (Hüseyni) perdelerine kadar kademeli olarak artan 149 eserin analizi sonucunda, ezgi organizasyonlarının oluşumunda en sık kullanılan makamsal ses merkezi (MSM) çiftinin Re - La (Neva - Dügah), en sık kullanılan ses alanının ise La - Mi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, eserlerin ses alanları ile makamsal ses merkezleri arasında paralel bir ilişki olduğu, ses alanının tiz veya pest bölgeye genişlemesi durumunda makamsal ses merkezinin de sırasıyla tizleştiği veya pestleştiği gözlenmiştir. Ses merkezlerinin sıklıkla üçlü aralık ilişkisi içerisinde hareket ettikleri belirlenmiş, her bir makamsal ses merkezini işleyen eser grubundaki tipik seyir yapıları ile de bu sav desteklenmiştir. Bu doğrultuda, makamsal ses merkezleri Mi - La (Hüseyni - Dügah) olan eserlerde Do'nun (Çargah) çok önemli bir merkez olması ve ses merkezlerinin üçlü aralıklar halinde hareket etmesi bulgularından yola çıkarak, makamsal ses merkezleri Mi - Do olan eserlerin de Mi - La başlığı altında değerlendirilebileceği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, an original analysis has been conducted related to the organizational structures characterizing the melody in Traditional Turkish Folk Music.In the Introduction part of the study, relation between the maqam concept and melodic organizations in Folk Music is discussed and from this point of view, studies performed throughout the Traditional Turkish Music history about maqam concept, which underlies the melodic organizations in Traditional Turkish Music, are briefly reviewed and eventually, different perspectives from theorists of twentieth century on maqam concept are introduced via various maqam definitions. Outlines of the analyses process are presented in the Methodology part. In the third part, namely Analyses, after determining the musical phrases of each piece, a tonal center analyses is carried out based on the musical phrase structure, afterwards the piece is reviewed as a whole while intellectualizing the melodic course, then the organization types characterizing the melodic structure are introduced and finally findings regarding the typical melodic organizations in Traditional Turkish Folk Music are assessed in detail in the context of the data obtained as a result of the analyses.After the analyses of 149 pieces which have a sound range ranging from F# (Irak) pitch in the lower part and E (Hüseyni) pitch in the higher part of the scale (The scale of Hüseyni maqam), it is concluded that, D - A (Neva - Dügah) are the most frequently used tonal center pairs of maqam and A - E is the most frequently used sound range. Also, it is observed that there is a correlation between the sound range and the tonal centers of maqam (TCM), so TCM get higher or lower with the sound range expanding through higher or lower parts of the scale respectively. It is determined that central tones frequently course in trichords, and this argument is supported by the typical melodic course structures identified for groups of pieces processing each TCM. Accordingly, due to the facts that C (Çargah) is a major tonal center in pieces with TCM E - A (Hüseyni - Dügah) and the argument regarding the trichord course of the tonal centers, it is concluded that pieces with TCM E - C (Hüseyni - Çargah) can be evaluated as a sub branch of the pieces with TCM E - A.
Benzer Tezler
- Ankara Devlet Konservatuvarı derleme kayıtlarında yer alan Erzurum yöresi halk ezgilerinde ritim sazların icra ettiği kalıpların incelenmesi
An analysis of the percussion instruments by rhythmic patterns found in the folk tunes of Erzurum and surrounding area in the records of Ankara State Conservatory compilations
CEMAL ÖZKIZILTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MüzikHacettepe ÜniversitesiGeleneksel Türk Müzikleri Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYTEN KAPLAN
- TRT repertuvarında bulunan Aydın türkülerinin makam-ayak usul ve tür yönünden incelenmesi
Examining Aydın folk songs in the TRT reporty acording to makam-ayak, rhytm and kind
ŞAKİR YILDIRIM
- Kırıkkale yöresinde bozlak dışında kalan uzun havaların makamsal analizi
The modal analyses of the folk songs having no rhythms apart from bozlak of the region of Kırıkkale
ALİ TAHSİN GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MüzikKırıkkale ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. HAMİT ÖNAL
- TRT Türk halk müziği repertuvarında bulunan, eserlerin sesle icra bakımından incelenmesi. (Gaziantep-Kerkük örneği)
Investigation of the works of the TRT Turkish Folk Music in theRepertoire from the execution of the execution. (Gaziantep-Kerkük sample)
İLKER GÖKKAYA