Urartu toplumunun osteolojik karakterleri
Osteolojical charecters of urartu population
- Tez No: 326266
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET YAŞAR İŞCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Adli Tıp, Antropoloji, Forensic Medicine, Anthropology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Adli Tıp Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 221
Özet
Bu çalışma, Erken Demir çağına ait Van-Yoncatepe 1998-1999 kazı döneminde elde edilen 6 oda mezardaki insan kalıntılarından hazırlanmıştır. Araştırmanın amacı, arkeolojik devirlere ait iskelet kalıntılarından faydalanılarak Anadolu ve çevresinde Urartu Krallığı'nın egemen olduğu bu bölgede mezar buluntuları belgelemektir. Bu devirde yaşayan insanların yaşam durumlarını incelemek, toplumun metrik, nonmetrik osteolojik yapısı, patolojik, dentisyon ve kemiklerdeki mesleksel stres bulguları araştırmaktır. Kemiklerin antropometrik varyasyonu, o topluma ait kemik boyutlarını, cinsiyet farklarını, vücut yapısını ve büyüklüğünü tespit ederek bireylerin adli antropolojik ve kitle ölümleri hakında bilgi edinmektir.Ölçümler için osteometri tahtası, digital kumpas, çap pergeli ve mezura ile milimetrik olarak alınmıştır. Mezar odalarındaki toplam birey sayısı 133 kişi olarak tahmin edilmiştir. Bu bireylerden 31 kişi yetişkin olmayan bebek ve çocuk kemiklerine aittir. Cinsiyet için morfolojik ve metrik incelenebilen vücut kemikleri kullanılmıştır. Toplumda cinsiyet bilinmediği için kafatası, koksa, mandibula ve maksilla öncelikli tercih edilmiştir. Kalıntılardan 44 erkek, 16 kadın bireyin cinsiyeti tahmin edilmiştir. Boy tahmini için kalkaneus ve talus kemikleri kullanılmıştır. Cinsiyeti bilinmeyen toplumlara uygulanan formül kullanıldığında, kalkaneusa göre ortalama boy 164,09 cm, talusa göre 163,90 cm olarak hesaplanmıştır. Dişlerin aşınma durumlarına göre, 77 adet mandibula ve 42 adet maksilla incelenerek yaş tahmini yapılmıştır. Alt ve üst çenedeki aşınma durumlarına göre yaş tahmini yapıldığında % 24 ile 20-24 arasında 20 birey görülmektedir. Onu 17 bireyle 24-30 arasındaki bireyler takip etmektedir. Süturların kapanma dönemine göre yaş tahmini yapıldığında bireylerin yaşı ortalama 25-30 arasında değişmektedir.Bireylerin morfolojik karakterleri değerlendirildiğinde, dar ve orta kafa yapısına, dar buruna, orta genişlikte alın yapısına, dar ve orta genişlikte göz çukurlarına sahiptirler. Dişlerin aşınma durumları, toplumun avcılık ve toplayıcılık modeline uygun şekilde yaşamlarını sürdürdüğü ortaya çıkmıştır. Toplumda incelenen patolojik lezyonlarda en fazla vertebralarda % 35,7 oranında osteofit görülmüştür. Uzun süreli yürüme, ayakta kalma ve ağır iş yükü sonucu görülen topuk dikeni oranı % 5,09'dur. Toplumda en fazla görülen diş patolojisi % 4 oranıyla çürük olmuştur. Popülasyonda en sık karşılaşılan nonmetrik karakter bifid spinous (% 21,66) olmuştur.Sonuç olarak, Yoncatepe'de Urartu Dönemine tarihlenen iskelet kalıntıları, oda mezar içerisinde gömü geleneği sonucu demografik bilgilerinin belirlenmesi, toplu ve kitle mezarların ayırt edilmesi bakımından önem teşkil etmektedir. Türkiye'de cinsiyeti, yaşı, ölüm sebebi bilinen iskelet koleksiyonunun olmaması çalışmaları arkeolojik toplumlara yönlendirmiştir. Çalışmanın Van ve çevresindeki aynı veya yakın dönemlerle karşılaştırılması sonucu toplumlar arası varyasyonun farklı gruplarda uyumu göstermektedir.
Özet (Çeviri)
This study was done on human remains found in 6 tombs of Van Yoncatepe site excaveted in 1998-1999. The purpose of this thesis is to document burial findings from human skeletal remains dated to archaeological periods of which Urartu Kingdom was formidable power in Antolia and Van region. In this age of living peoples status of life, pathological, dentition and skeleton of occupational stress were inveatigated in both metric and nonmetric methods. By the anthropometric variation of bones, sex differences, body structure and size were established in order to get information about forensic anthropologic and mass deaths of the population.Measurements were taken with osteometric board, digital and sliding caliper and tape in milimeters. The total number of indivuduals were estimated 133 in tombs of who 31 of were babies and children. Sex was determined from the bones which could examined both morphologically and metrically. Because the individuals of sex is not known in population it was preferred to give priority to skull, koksa, mandibula and maxilla bones. From resudes 44 male and 16 female were estimated. Calcaneus and talus bones were used for height estimation. When the formule of unknown sex was applied the avarage height was calculated 164,09 cm for calcaneus and 163,90 cm for talus. Age estimation is done on 77 mandibula and 42 maxilla according to dental erosion. 20 individuals were estimated ages between 20-24 (% 24). Between 24-30 years of age of 17 indivuduals were follow up this group. Age estimation of cranial suture closure the ages of persons changed respectively avarage of 25-30 years.When morphological features of indivuduals were analyzed, they had narrow and medium sape skulls, narrow noses, medium width frontal boned, narrow and medium wideth orbits. Dental wear of teeth, was figured out that continuing lives model of hunting and gathering had occured. Pathology lesions observed showed osteophyte that on vertebrae with %35,7 which is mostly seen in the population. Calcaneus spur that results of long term walking, to stand up or heavy workload was assessed % 5,09 among the population. The most common dental pathology seen was the caries with % 4 rate. Respectively most common nonmetric character is bifid spinous (%21,66).As a result, according to the burial tradition of skeletal remains dating Urartu Period in Yoncatepe, the determination of demographic data is important for distinguish the mass graves and tombs or chambers. The skeleton collections known sex, age, cause of death do not exist in Turkey so studies are directed to archaelogical societies. The comparision of study between Van and surrounding region dated to the same or recent periods shows the consistence of inter-communities variation in different groups.
Benzer Tezler
- Elazığ Müzesi'ndeki Urartu bilezikleri
Urartian bracelets in Elâzığ Museum
MİRAÇ EROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
ArkeolojiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAFET ÇAVUŞOĞLU
- Van Müzesi'ndeki Urartu bilezikleri
Urartian Bracelets in Van Museum
VEDAT TİMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
ArkeolojiYüzüncü Yıl ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HANİFİ BİBER
- İlk Çağda insanın ekolojiye etkisi
The impact of humans on ecology in the Ancient Age
MAHMUT ÖZYILDIRIM
- Urartu Dönemi'nde bürokrasi ve toplumsal yapı
The social structure and bureaucracy in the Urartian Period
ARMAĞAN TAN
- Eski Anadolu'da kadının rolü (M.Ö.I. binyıl)
The role of women in Ancient Anatolia (1st Millennium BC)
HANDE GİZEM IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eski Çağ Dilleri ve KültürleriKafkas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYHAN YARDİMCİEL