Sosyal bilimlerin davranış kuramları ile dini ilimlerin amel nazariyelerinin karşılaştırılması
The comparison of the behavioural theories of social sciences and religious sciences
- Tez No: 327809
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ COŞKUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Psikoloji, Sosyoloji, Religion, Psychology, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 181
Özet
Hem sosyal bilimler hem de dini ilimlerde insan davranışının merkezi bir öneme sahip olduğunu görüyoruz. Ancak sosyal bilimler ve bilhassa davranış bilimleri, davranışın altında yatan psikolojik ve sosyal sebepleri araştırırken; dini ilimler, amelleri hem dünyevi hem de uhrevi sonuçları bakımından değerlendirmekte, Allah'ın sonsuz ve sınırsız iradesiyle insanın dini ve ahlaki sorumluluğu arasında bir denge kurmaya çalışmaktadırlar. Davranış bilimleri deskriptif bir karaktere sahipken, dini ilimlerin normatif yönü ağır basmaktadır.Dini ilimlerin amel tasavvurunun, sosyal bilimlerinkinden daha kapsamlı olduğunu söyleyebiliriz. Sosyal bilimler, davranışı yalnızca dünyevi ve fiziki sebep ve sonuçlarıyla değerlendirirken; dini ilimler, insan davranışını dünyevi, metafiziksel ve uhrevi sebep ve sonuçlarıyla birlikte değerlendirmektedir.İnsan davranışları ile ilgili determinizm-iradecilik dikotomisi, gerek sosyal bilimlerde gerekse dini ilimlerde teorik kamplaşmalara sebep olmuştur. Sosyal bilimlerde, pozitivist-natüralist sosyal bilim anlayışının determinist kampta; söz konusu anlayışa tepki olarak doğan yorumlayıcı-inşacı perspektifin ise iradeci kampta yer aldığını rahatlıkla ifade edebiliriz.Sosyal bilimler ile dini ilimlerin din tasavvuru arasında önemli farklılıklar mevcuttur. Dini ilimler, tanrının dünyaya, vahiy ve ilahi takdir yoluyla müdahale ettiğini ve her şeyin onun yaratmasıyla meydana geldiğini vurgularken; sosyal bilimler, genellikle, dini ve tüm sosyal hadiseleri, beşeri ya da tabii bir fenomen olarak açıklamaktadırlar. Bununla birlikte yorumcu ekol, dünya ile ilgili kişiye özel yorumlamalarda bulunma imkânı sunduğu için, sosyal bağlam ile dini içerik arasında katı bir sebep-sonuç ilişkisi kuran natüralist teoriye oranla, dini inançla daha kolay uyum sağlamaktadır. Özellikle; dinin kökeni hakkındaki pozitivist, indirgemeci, evrimci ve spekülatif kabullere ve gerçekliğin doğasına dair yansıtmacı teorilere prim vermeyen; dini tecrübeyi içeriden yani dindarın bakış açısından anlamayı ve açıklamayı esas alan din fenomenolojisi; dini analiz etmek için daha verimli bir metodoloji ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
It is seen that both in social sciences and theology human behaviours have critical importance. However while social sciences and especially behavioral sciences are looking for the psychological and social reasons under lying behaviour; theology takes acts into consideration both in terms of secular and otherworldly results, tries to harden between the endless and limitless will of God and religious and ethical responsibility of man. While behavioral sciences have a descriptive character, the normative side of theology predominates.It can be expressed that the deed conception of theology is more comprehensive than social sciences. While social sciences take behaviours into consideration in terms of secular and physical reasons and results; theology takes human behaviours into consideration in terms of secular, metaphysical and ethereal causes and effects.Determinism-voluntarism dichotomy about human behaviours has caused theoretic polarizations both in social sciences and theology. It can be easily concluded that in social sciences, the perceptive of positivist-naturalist social science is in the determinist camp; the perceptive of interpretive- constructionist which has raised as a reaction to the aforementioned perspective is in the voluntarist camp.There are important differences between the imagination of religion of social sciences and theology. While theology puts emphasis on that God intervenes the world with revelation and providence and that everything has occured with His creation; social sciences generally explain religious and all social events as a humane or natural phenomenon. At the same time becuase the constructionist ecole gives some chance for personal interpretations about the world, it harmanoizes with religious believes better than naturalist theory which sets a strict cause and effect relations between social context and religious content. Especially the religion phenomenology based on understanding and explaining religious experience from the religionist point of view; which doesn?t give credit to positivist, reductionist, evolutionist and speculative approvals about the principles of religion and to reflective theories about the nature of reality presents more efficient methodology to analyse religion.
Benzer Tezler
- Abay Kunanbayev'in eserlerinde doğu felsefesi ve kavramları
The Eastern Philosophy and Concepts in Abay Kunanbay's Works
DAMİRA GANİYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. EKREM AYAN
- علم الكلام الجديد في العالم العربي - الألوهية أنموذجاً
Çağdaş Arap dünyasında yeni ı̇lm-i kelam arayışları (Ulûhiyyet örneği)
İBRAHİM İSMAİLOĞLU
Doktora
Arapça
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN YILDIRIM
- Okul öncesi çocuklarda davranış yönetimi ve manevi yaklaşım: Dua deneyimi ve sosyal davranış ilişkisi
Behavior menagement and spiritual approach i̇n pre - school age children: Prayer experience and social behavior relation
ESRA AYDINBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZNUR ÖZDOĞAN
- Dini, ideolojik ve mesleki ilke, inanç ve değerlerin mesleki hayatın cari-gündelik düzeni ile uyumlaşma, ayrışma ve çatışma biçimleri üzerine bir inceleme
An investigation on the forms of harmonization, segregation and conflict on the current-daily order of the occupational life with the religious, ideological and professional principles, belives and values
GONCA DEDEMOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AKGÜL
- İlköğretim 4, 5 ve 6. sınıf öğrencilerinin cinsiyetler açısından sahip oldukları değerlerin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
YÜKSEL AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiSınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ OSMAN ÖZCAN