Bir ilköğretim okulunda düşünme kültürünün geliştirilmesine yönelik eylem araştırması
Action research on developing a culture of thinking in a primary school
- Tez No: 330094
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET DOĞANAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Eylem Araştırması, Rehberli Öğrenme Yardımı, Düşünme Kültürü, Düşünme Dili, Düşünmeye Karşı Duyuşsal Eğilimler, Zihinsel Yönetim, Stratejik Tutum, Üst Düzey Bilgi ve Transfer
- Yıl: 2012
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 570
Özet
Düşünme eğitimiyle ilgili oluşan bilgi birikimi, kuram ve uygulama arasında boşlukların oluşmasına neden olmaktadır. Bu durum, eğitim reformlarında, özellikle bilişsel psikoloji ve sosyal psikolojideki gelişmelerin yakından takip edilmesi gereğini ortaya çıkarmaktadır. Son yıllarda, düşünme süreç ve becerileriyle bu süreç ve becerilerin oluştuğu sosyal bağlam eğitim alanında yapılan çalışmaların odak noktasını oluşturmaya başlamıştır. Bu çerçevede, okul ve sınıflarda düşünme kültürünün geliştirilmesi dikkat çeken bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Giderek önem kazanan bu kültür ise düşünme dili, düşünmeye karşı duyuşsal eğilimler, zihinsel yönetim, stratejik tutum, üst düzey bilgi ve transfer olmak üzere altı boyuttan oluşmaktadır. Altı boyuttan oluşan bu yaklaşım, düşünmenin sosyal ve eğilimsel yönüne ağırlık veren bütüncül bir düşünme eğitimi olarak görülmektedir.Düşünme kültürünün sosyal ve duyuşsal özelliklere ağırlık vermesi bu yaklaşımın eğitimin ilk kademelerinden itibaren ve otantik bir şekilde geliştirilmesi gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Bu gereksinimden hareketle bu araştırmada, ilköğretim beşinci sınıfta, düşünme kültürünün geliştirilmesi sürecinde yaşanan sorunların belirlenmesi, bu sorunların çözümüne yönelik uygulamaların yapılması ve uygulamaya ilişkin görüşlerin alınması amaçlanmıştır. Araştırma, problemin döngüsel bir şekilde çözülmesini gerektirdiğinden nitel araştırma desenlerinden eylem araştırması şeklinde tasarlanmıştır.Araştırmanın katılımcıları, Hatay ili Antakya ilçesinde bulunan bir ilköğretim okulunun 37 kişiden oluşan beşinci sınıf öğrencileri ile bu sınıfın öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma verileri nitel araştırma yöntemlerinden görüşme, gözlem ve günlükler yoluyla toplanmış, veri toplama sürecinin diğer boyutunda ise kişisel bilgi formu kullanılmış ve süreçte ortaya çıkan öğrenci ürünleri incelenmiştir. Araştırma verileri, 28.09.2009-30.06.2010 tarihleri arasında toplanmış, elde edilen verilerin analizinde ise nitel araştırma tekniklerinden içerik analizi kullanılmıştır.Araştırma sürecinde elde edilen bulgular, araştırma döngüsü dikkate alınarak sunulmaya ve yorumlanmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda, araştırma sürecinde öncelikle mevcut durum ortaya konmuş, ve bu durumdan yola çıkılarak düşünme kültürünün geliştirilmesinin gerekliliğine karar verilmiştir. Araştırma sürecinde, düşünme kültürünün boyutlarının geliştirilmesine dönük öğretmenle birlikte toplam altı döngü gerçekleştirilmiştir. Bu süreçte yapılan gözlem ve görüşmeler sonucunda öğretmen ve öğrencilerde düşünme kültürü açısından bazı gelişmeler olduğu belirlenmiştir.Bu gelişmeler içerisinde önemli görülen noktalardan biri öğretmen ve öğrencilerin düşünme dilini kullanmaya çalışmaları ve bu kullanım sonucunda çıkarım yapma, karşılaştırma yapma, tahmin etme, kanıt sunma, soru sorma gibi ortaya çıkan düşünme ürünlerini sergilemeleridir. Gerek öğretmen gerekse öğrencilerde süreç içerisinde bu konuda gelişmeler olduğu gözlenmiştir. Düşünme kültürünün ikinci boyutu olan düşünmeye karşı duyuşsal eğilimler açısından ise katılımcıların süreçte gözlenen düşünmeye karşı duyuşsal özellikleri içerisinde; düşünmeye davet etme, düşünmek için zaman tanıma, farklı açılardan bakma, tartışma ortamı oluşturma, bilgiye şüpheyle yaklaşma gibi konularda olumlu eğilimler geliştirdikleri belirlenmiştir. Zihinsel yönetim boyutunda ise bilişsel süreçleriyle ilgili bilgi verdikleri veya bilgi istedikleri, birbirlerinin görüşlerine katılıp katılmadıklarını belirttikleri, düşünme görevi öncesinde, sırasında ve sonrasında bazı söylem ve davranışlarının olduğu gözlenmiştir. Düşünme kültürünün boyutlarından bir diğeri olan stratejik tutum boyutunda, katılımcıların izlenen yol ile ilgili bilgi verdikleri veya bilgi istedikleri, bunun yanı sıra nadiren de olsa strateji ürettikleri görülmüştür. Üst düzey bilgi boyutu ile ilgili uygulamalar sonucunda ise öğretmen ve öğrencilerin sunulan iddiaya kanıt istedikleri veya kanıt gösterdikleri, kanıt gösterilmesini gerektiren sorular sordukları ve araştırma yapma konusunda az da olsa bir gelişim gösterdikleri tespit edilmiştir. Düşünme kültürünün son boyutu olan transfer boyutunda ise genelde öğrenilen bilginin günlük yaşamla, farklı konularla ve farklı konu alanlarıyla ilişkilendirildiği gözlenmiştir. Elde edilen bu bulgular, özellikle son üç boyutta (stratejik tutum, üst düzey bilgi ve transfer) beklenen dönüşümün tam anlamıyla gerçekleşmediğini göstermektedir. Ayrıca çalışma öncesinden son döngüye kadar olan süreçte sınıf ortamındaki psikolojik özgürlük ve güveni sarsabilecek davranış ve söylemler olduğu tespit edilmiş ve düşünme kültürünün boyutlarının uygulanmasıyla ilgili bir takım sorunlarla karşılaşılmıştır.Sonuç olarak, altı döngü sonucunda gözlem ve görüşme yoluyla elde edilen bulgular, düşünme kültürü açısından başlangıç düzeyine göre önemli gelişmeler olduğunu kanıtlar niteliktedir. Bununla birlikte, düşünme kültürü açısından gelişmesine gereksinim duyulan alanlar da olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The accumulated knowledge pertinent to education of thinking gives rise to the gaps between theory and practice. As such, developments in cognitive psychology and social psychology in particular need to be followed in order to adopt these developments into educational reforms. In recent years studies of thinking processes and skills and the social context where these processes and skills are formed have commenced to become centric in the field of education. Therefore, developing a culture of thinking in schools and classrooms has gain considerable importance and attention. This culture of thinking is composed of six dimensions that can be listed as the language of thinking, affective dispositions towards thinking, mental management, strategic attitude, higher order knowledge and transfer and is viewed as a holistic education of thinking emphasizing the social and dispositional importance of thinking. The fact that the culture of thinking emphasizes social and affective features requires this approach to be developed authentically starting from the first grades of primary school education. Derived from this necessity, this study intended to examine the identification of the problems while developing the culture of thinking, the treatment to solve the problems and the views obtained after the treatment. Inasmuch as the study entailed the solution of the problem cyclically, it was designed as qualitative action research.The study involved 37 fifth-grade students and the teacher in a primary school located in Antakya district, Hatay. The data were collected through interview, observation and journals between 28.09.2009-30.06.2010. Personal information form was also used as a tool of gathering data, and the output elicited by the students were examined. The content analysis of the data was performed.The findings were presented and intepreted in accordance with the cycle of the research. The study showed that a culture of thinking should be developed. Six cycles including the teacher were developed. As a result of the observation and interview, some developments in the teacher and children were seen in terms of the culture of thinking.One of the most important developments during the process was that the teacher and the students tried to use the language of thinking, and as a consequence of this use, the teacher and the students exhibited the outputs of thinking such as deduction, reasoning, comparing, guessing, presenting evidence, asking questions. It was observed that both the teacher and the children showed some developments during the process. The second dimension of the culture of thinking was affective dispositions towards thinking. The participants developed affective features towards thinking during the process and positive dispositions towards thinking such as inviting to think, giving time to think, viewing a situation from various perspectives, constituting an atmosphere of debate, approaching knowledge doubting,It was also observed that given the dimension of mental management, the participants gave information or asked for information regarding cognitive processes, expressed whether they agreed or disagreed with each other, made some utterances and showed some behaviours before, after and while thinking. Another dimension of the culture of thinking was the strategic attitude whereby the participants gave information or asked for information regarding the path they followed and produced strategies even if this was rare. The dimension of higher order thinking showed that the participants demanded evidence claimed or showed evidence, asked questions required to show evidence and showed development about doing research even if this development was slight. The last dimension of the culture of thinking was transfer by which the learned knowledge was associated with daily life, various subjects and topics.The findings showed that the last three dimensions (strategic attittude, higher order thinking and transfer) did not completely develop in the participants. From the onset of the study to the last cycle of the study the behavious and discourses that could affect the classroom atmosphere?s psychological freedom and confidence were identified , and as such some problems were encountered while applying the dimensions of the culture of thinking.In conclusion, the six cycle study carried out through the observation, interview and journal showed the evidence that some developments were observed in terms of the culture of thinking as a start point. However, some other domains that need to be focused on were also discovered .Key words, Action Research, Scaffolding, Cultures of Thinking, Language of Thinking, Thinking Dispositions, Mental Management, Strategic Spirit, Higher Order Knowledge, Transfer
Benzer Tezler
- İlköğretim okullarında güven kültürü ve önyargı ile ilişkisi
The culture of trust in elementary schools and its relationship with prejudice
ÇETİN ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ BALCI
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA
- Öz-düzenleme becerisi ve yapılandırmacı düşünme: İlköğretim öğrencileri kapsamında bir yapısal eşitlik modelleme çalışması
Self-regulation skills and constructive thinking: A study of structural equation modeling the scope of primary school students
ÖZGE GÜDÜCÜBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Eğitim ve ÖğretimEskişehir Osmangazi Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ENGİN KARADAĞ
- İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan durumsal liderlik stilleri ve öğretmenlerin yapılandırmacı düşünme stilleri üzerine ilişkisel bir araştırma
Primary school principal?s situational leadership styles perception by teacher and teachers? constructive thinking styles about a correlational study
ERDAL CURA
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADİL ÇAĞLAR
- İlköğretim okulu öğretmenlerinin yapılandırmacı düşünmelerinin öğretmen yetkinliğine etkisi: Bir yapısal eşitlik modelleme çalışması
The effect of constructive thinking of primary school teachers to teacher's self-efficacy: A study of structural equation modeling
TUĞBA KORKMAZ
Doktora
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADİL ÇAĞLAR