Türk romanına yönelik bir söylem çözümlemesi: Bilgi-iktidar-ideoloji
A discourse analysis about turkish novel: Knowledge-potency-ideology
- Tez No: 332005
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NİHAYET ARSLAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Türk Dili ve Edebiyatı, Sociology, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 420
Özet
Bu çalışmanın savı; romanı,“sokağa tutulan bir ayna”olarak görmenin değil, romanı yazarın düşünce dünyasını yansıtan bir ayna olarak görmenin, görmeye çalışmanın sonucu olarak ortaya çıktı.“Türk Romanına Yönelik Bir Söylem Çözümlemesi: Bilgi-İktidar-İdeoloji”başlıklı bu çalışmanın birinci bölümü bilgi-iktidar-ideoloji kavramlarına yönelik tanımlayıcı ve aralarındaki bağlamı açıklayıcı bir içeriğe sahip olmakla birlikte çalışmanın kuramsal temellerini inşa eden bu kavramların edebiyatla ilişkisine de değinmektedir. Yine birinci bölümde bu kavramların edebiyatla ilişkisi bağlamında metin çözümlemelerinde kullanılacak“yazınsal hegemonya”,“nihai ideolojik söylem”,“biçimsel ideolojik söylem”gibi yeni tanımlayıcı ifade önerileri sunulacaktır. Bu açıdan birinci bölüm; hem teze ilişkin temel kavramları içermekte hem de metin çözümlemelerine yönelik bir ön hazırlık işlevi görmektedir. İkinci bölümde ise modern Türk romanı Ahmet Midhat Efendi ile başlatıldığı için, Ahmet Midhat Efendi, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve devamında yine Türk romanının Cumhuriyet dönemindeki iki ayrı ideolojiden önemli iki temsilcisi, Peyami Safa ve Kemal Tahir incelenecektir. Peyami Safa ve Kemal Tahir'e yönelik incelemeler tematik ya da ideolojik düzlemde bazı eşleştirmelerle de ele alınacaktır. Bu bağlamda Hüseyin Rahmi Gürpınar ve Tarık Buğra da çalışmaya dâhil olacaktır. İkinci bölümde yazarların ideolojik tutumlarını belirleyen hususlarla birlikte, çalışmaya dâhil olan romanlarda ideoloji ve ideolojik öğelerin ortaya çıkış biçimi, ideolojinin yazarın söylemini nasıl şekillendirdiği, yazarın ideolojisi doğrultusunda romanın teknik unsurlarını ve birtakım bilgi kaynaklarını kullanarak okur üzerinde kurduğu tahakküm çözümlenecektir. Çalışmanın amacı birtakım ayrıntılar üzerinden adı geçen romancıların ideolojik dünyasının izlerini sürmek, altını çizerek söylemek gerekirse, yazarın naklettiği her bilginin değil, yazarın hegemonik söylemini kurabilmek için ideoloji adına, ideolojiye ilişkin bilgi dönüştürümlerini tespit etmek, bunların üslûbuna bir tahakküm biçimi olarak yansımasını çözümlemektir. Üstelik romandaki bu hegemonik söylemi tek başına edebiyat tarihinin verilerini kullanarak açıklamak güç olacağı için modern felsefenin ve sosyolojinin üzerine rikkatle eğildiği bilgi-iktidar-ideoloji kavramlarına bu hegemonik söylemi çözümlemede önemli bir yer ayrılmıştır.
Özet (Çeviri)
The argument of this work is formed as a result of seeing, trying to see the novel as a mirror reflecting the idea world of author, not as a mirror reflecting outside. The first part of this work with title of“A Discourse Analysis About Turkish Novel: Knowledge-Potency-Ideology”, while having a descriptive content of concepts of knowledge-potency-ideology and a content explaining the context among them, mentions the relation of these concepts which form the Notion albasis of the work with literature. Again in the first part new descriptive expressions such as“literary hegemony”,“ultimate ideologic discourse”,“stylistic ideologic discourse”are presented in the context of the relation of these concept with literature. In this respect; it functions as a preliminary preparation for both basic.In the second part as modern Turkish novels started with Ahmet Midhad Efendi, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu as well as Peyami Safa and Kemal Tahir who are two seperate represantatives of different ideology of Republic era will be examined. Analysis about Kemal Tahir and Peyami Safa will be also taken with matches in the thematic and ideologic context. In this context Hüseyin Rahmi Gürpınar and Tarık Buğra will be also include into the work. In the second part besides matters determining ideologic conducts of authors, the appearing form of ideology and ideologic elements, how ideology shapes the discourse of author, the dominance made on reader by author by using technical elements and some information sources in the context of author's ideology will be analysed. The purpose of thework is to trace ideologic worlds of novelist through some details, to determine not all information author gives but information exchanges of authors about ideology to constitute the hegemonic discourse of author, to analyse them reflecting on author's style as a dominance shape. Also as it is hard to explain this hegemonic discourse only by using data of literature history, the concepts of knowledge- potency- ideology which are carefully concerned by modern philosophy and sociology take an important place in analyzing this hegemonic discourse.
Benzer Tezler
- Nazan Bekiroğlu'nun 'Nar Ağacı' adlı romanında bağdaşıklık ve bağdaşıklık ekseninde bir söz varlığı çözümlemesi
Cohesion in Nazan Bekiroğlu's novel named 'Nar Ağacı' and anaylses of the vocabulary used within the scope of cohesion
MUZAFFER UZUN
Doktora
Türkçe
2016
DilbilimKaradeniz Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASİYE MEVHİBE COŞAR
- Türk ulus inşası sürecinde (1920-1940) Türk romanında ideolojik söylemin kavramsal göstergeleri
Conceptual indicators of ideological discourse in Turkish novel (1920-1940) in the Turkish nation building
HÜRDÜNYA ŞAHAN
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILMAZ DAŞCIOĞLU
- Cumhuriyet Dönemi Türk romanında din ve din adamı (1923-1950)
Religion and clergyman in the Turkish novel in the Republican Period (1923-1950)
GÜRKAN YAVAŞ
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN KOLCU
- In pursuit of power relations: Fictional translators in the contemporary Turkish novels
İktidar ilişkilerinin izinde: Türk romanında kurmaca çevirmenler
CANSU CANSEVEN EFELER
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Mütercim-TercümanlıkBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OLCAY AKYILDIZ
- 'Ulusal alegori'den imparatorluk eğretilemesine: Osmanlı romanında çok-katmanlı anlatı yapısı
From the 'national allegory' to the metaphore of empire: The multi-layered narrative structure in the Ottoman novel
ŞEYDA BAŞLI
Doktora
Türkçe
2008
Türk Dili ve Edebiyatıİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. LAURENT MİGNON