Atatürk Döneminde Türkiye'de tütün ve sigara kaçakçılığı: 1923-1938
Tobacco and cigarette smuggling in Turkey During the Atatürk Period: 1923-1938
- Tez No: 333242
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MİTHAT ATABAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Tütün, Osmanlı Devleti, Cumhuriyet, Atatürk Dönemi, Kaçakçılık, Tobacco, Ottoman Empire, Republic, Atatürk Period, Smuggling
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 170
Özet
Coğrafi keşifler sonucunda tütünün Avrupa?ya getirilmesiyle birlikte Osmanlı Devleti?nde de tütün yetiştiriciliği ve tütün mamullerinin kullanımı hızla yayılmıştır.Tütünün içerisinde bulunan nikotinin insana zevk veren bir madde olması sebebiyle tütün mamulleri kullanımı insanın vazgeçemediği ürünlerden biri haline gelmiştir. Bu durum bir taraftan tütün mamullerinin kullanımı konusunda sınırlama ve tütün mamullerikullananlara karşı ceza uygulamalarını gündeme getirirken diğer taraftan devletin vazgeçemediği vergi kaynaklarından birisi haline gelmiştir. Tütün ve tütün mamullerinden alınan verginin dolayısıyla gelirin yönetilmesi, geliştirilmesi konusu her dönem tartışma konusu olmuştur. Özellikle devletin ekonomik sorunlarla karşı karşıya kaldığı dönemlerde tütünden alınan vergiler adeta ekonomik krizlerden çıkışın ana unsurunu teşkil etmiştir. Osmanlı Devleti?nin borçlanma ve bunun sonucunda iflasını açıkladığı süreçte, alacaklılar kaynağa göz dikmişlerdir. Osmanlı Devleti içerisinde oluşturulan Reji İdaresi sayesinde tütün ekimi ve tütün ürünlerini tamamen denetimlerine altına almışlardı. Reji İdaresi?nin temel yaklaşımı; Osmanlı Devleti?nin borçlarının tahsili olduğu için tütün tarımının geliştirilmesi öncelikleri arasında değildi. Reji İdaresi?nin tütün üzerindeki tekel uygulaması, yasaklamaları ve alıcıyla olan ticari anlaşmazlıkları, üreticileri kaçakçılığa yönlendirmiştir. Reji İdaresi, kaçakçılıkla ortaya çıkan maddi kaybını önlemek için kolcuolarak adlandırılan silahlı bir güç oluşturmuştur. Bu güç zamanla ?devlet içerisinde devlet? gibi görülmeye başlanmış ancak alternatif bir çözüm geliştirilemediği için varlığını Osmanlı Devleti?nin sonuna kadar sürdürmüştür. Osmanlı?dan Cumhuriyete geçerken özellikle Milli Mücadele?nin finansmanı için TBMM Reji İdaresi?nin Anadolu?daki gelirlerine el koymuştur. Savaştan sonra ise Reji İdaresi?ne son verilmiş ve İnhisar İdaresi (Tekel İdaresi) kurulmuştur. Tekel İdaresi?nin tütün tarımının iyileştirilmesi, desteklenmesi ve ihracının arttırılması konusundaki çalışmalarına rağmen kaçakçılık devam etmiştir. Türkiye?nin coğrafi olarak geniş sınırlara sahip olması, bazı sınırlarında yeterli güvenlik tedbirlerinin alınamaması gibi sebeplerle tütün kaçakçılığı ve bununla paralel eşkıyalık faaliyetleri devam etmiştir.Atatürk döneminde tütün ve tütün mamulleri kaçakçılığının önüne geçilmesi konusundaki çözüm arayışı sadece askeri ve polisiye önlemlerde görülmemiştir. Bir taraftan tütün çiftçisinin gelir artışını sağlayacak düzenlemeler yapılırken diğer taraftan dakaçakçılığa karşı adli, cezai, kültürel ve ekonomik politikalar geliştirilmiştir. Ancak iikaçakçılığın yoğun olarak görüldüğü bölgelerin temel yapısıyla da bağlantılı olan bu sorun, Atatürk döneminde tamamen ortadan kaldırılamamışsa da mümkün olduğunca en aza indirilebilmiştir.
Özet (Çeviri)
Following the introduction of tobacco to Europe as a result of the geographical explorations, tobacco growing and the usage of tobacco products also rapidly spread in the Ottoman Empire.Because nicotine found in tobacco is a pleasure-giving material, the usage of tobacco products has become of essential for human beings. This case has brought forward the impose of restrictions on tobacco products and penalties on smokers on one hand, and on the other hand tobacco products have become one of the essential sources of taxation for the state. The management and improvement of taxes and income from tobacco and tobacco products has always been a matter of debate in every period. Especially during the times of economic hardships, taxes collected from tobacco have virtually comprised the main element of getting out of economic depressions. During the process in which the Ottoman Empire got into dept and eventually went bankrupt, dept creditors coveted on resources. They acquired the total control of tobacco cultivation and tobacco products through the Régie Company established in the Ottoman Empire. Because the basic approach of the Régie Company was the collection of the depts of the Ottoman Empire, the improvement of tobacco cultivation was not among its priorities. The Régie Company?s implementation of monopoly, prohibitions and commercial disagreements with the customers on tobacco diverted producers to smuggling. In order to prevent the financial loss appearing with smuggling, the Régie Company formed an armed force named kolcu(watchmen). In time, this force began to be seen as a ?state-within-a-state? but contined its existence up to the end of the Ottoman Empire as no alternative solution could be developed.During the transition from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey, the Grand National Assembly of Turkey seized the income of the Régie Company in Anatolia for the financing of the Turkish War of Independence. Following the war, the Régie Company was closed down and the İnhisar İdaresi (also known as Tekel İdaresi or ?Monopoly Company?) was founded. Despite the Tekel Company?s efforts at improving tobacco cultivation, supporting it and increasing its export, smuggling continued. Tobacco smuggling and concordantly to this, banditry activities continued because of some reasons ivsuch as Turkey having broad geographical borders and lacking sufficient security measures in some of its borderlines.Solution seeking at the prevention of the smuggling of tobacco and tobacco products during the period of Atatürk were not limited only to military and police oriented precautions. Adjustments for increasing the income of tobacco farmers were made on one hand, and on the other hand juridical, punitive, cultural and economic policies to counter smuggling were developed. However, even though this problem, connected with the fundamental structure of regions where tobacco smuggling was widespread, could not be entirely extinguished during the Atatürk period, it was minimized as much as possible.
Benzer Tezler
- Çift engel sansür modeli ile havuz verilerini kullanarak sigara tüketimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi
Using a double-hurdle censored model with pooled data determining factors of cigarette consumption
ABDIFATAH ABDULLAHI ALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
EkonometriAtatürk ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULBAKİ BİLGİÇ
- Cumhuriyet döneminde Çeşme (1923-1960)
Çeşme in the Republican era (1923-1960)
OĞULCAN YÜCEBAŞ
Doktora
Türkçe
2024
Tarihİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLGÜN NURHAN KARA
- Demokrat Parti döneminde tarımdışı alanlarda çalışma yaşamının düzenlenmesi
In the period of Democrat Party the arrangement of working life in non-agricultural areas
ŞERAFETTİN PEKTAŞ
Doktora
Türkçe
2006
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. CEMİL ÖZTÜRK
- Kurtuluşundan Dünya Ekonomik Buhranı sonrasına İzmir'de fiyat hareketleri
The price changes in İzmir from the liberation after the World Economic Depression
EVRİM TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
EkonomiDokuz Eylül ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZATEŞLER
- Impact of Covid-19 on Islamic and conventional stock indexes
Covıd-19'un İslami ve geleneksel hisse senedi endeksleri üzerindeki etkisi
ALMABROK F AHMİD
