Göreme Açık Hava Müzesi'nde bulunan Azize Barbara Kilisesi
Church of st. Barbara in the Göreme Open Air Museum
- Tez No: 339101
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA SACİT PEKAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 176
Özet
Tez çalışmasında, bugün Nevşehir ili Göreme Kasabası Göreme Açık Hava Müzesi sınırları içinde yer alan Azize Barbara Kilisesinin mimari plan özellikleri ve duvar resimleri incelenmiştir. Erken Bizans dönemi içerisinde imparatorluğun sıklıkla doğu sınırını oluşturan Kappadokia Bölgesi, imparatorluğun ?en kalabalık ve en yetenekli askeri birliklerinin bulunduğu themalar ve thema sisteminin getirdiği askeri komutanlar, toprak sahipleri ve Bizans aristokrasisinin bir parçasını oluşturmuştur. Göreme, Ihlara Vadisi ve çevre vadilerde, monastik yaşam süren Anadoludaki Hıristiyan birey ve topluluklar ile henüz 5. yüzyılda yerleşik ve etkin bir Hıristiyan cemaatin varlığı bilinmektedir. Göreme vadisinin yaklaşık on bir trapeza ve kilise ile çeşitli amaçlar için kullanılmış olabilecek çok sayıda kayaya oyma mekanın bulunduğu yukarı kısmında yer alan Azize Barbara Kilisesi birçok manastırın bir arada bulunduğu kapalı bir manastır yaşamın parçası görünümündedir. Batısındaki Elmalı Kilise ve bir mezar odası ile aynı kaya kütlesine oyulmuş olan kilise, iki serbest destekli kapalı Yunan haçı plan tipindedir. Merkez kubbeyi taşıyan iki serbest desteği doğu bölümde yer alan kilise, müze içerisindeki Çarıklı Kilise ile birlikte, bu plan tipinin farklı bir uygulamasını oluşturur. Müzede ve vadide, Azize Barbara Kilisesinin de içinde bulunduğu on kilise duvar resimlerinin üslup ve ikonografisiyle Yılanlı grup kavramı altına değerlendirilmektedir. Bu kiliselerin hiçbiri İncil konulu sahne içermemekte; hikayeci anlatıma sahip olmayan sembolik sahneler ile tek figürlere yer verildiği görülmektedir. `Yılanlı gruplandırmasını kullanan araştırmacılarca bu kiliseler 11. yüzyıl sonu ile 12. yüzyıl başına tarihlendirilmektedir. Azize Barbara Kilisesinde figürlü duvar resimlerinden başka, aşıboyası motifler, bu motiflerle oluşturulmuş kompozisyonlar ve hayvan tasvirleri bulunmaktadır. Bu yoğun bezemenin 11. yüzyıl askeri bayrak ve asaları olduğunu öne süren tek bir makaleden yola çıkılarak, ulaşılabilen görsel ve yazılı veriler incelenmiş, motiflerin, makalede öne sürüldüğü gibi bayrak çeşitlerinin betimleri olmadığı, ancak apsis düzenlemelerine model oluşturan bir labarumun var olduğu sonucuna varılmıştır. Kilisenin aşıboyası resim programını meydana getiren bezemelerin oluşumunda, bölgede sıklıkla karşılaşılan anikonik süsleme motifleri olan zikzak, dama, boş kare, haç gibi öğelerin yanı sıra hayvan betimlerinin de etkisi bulunmaktadır. Böyle bir etkileşim söz konusu olsa da motiflerin düzenlenişi, oluşturdukları kompozisyonlar ve çoğunun ayrıntıda farklılaşması ile birlikte kilisenin mimarisi, yapıyı bölgedeki önemli yapılar arasında yerleştirmektedir.
Özet (Çeviri)
In this study, the architecture and wall paintings of Church of St. Barbara which is located in the Göreme Open Air Museum in Nevşehir have been taken into consideration. Region of Kappadokia, often formed the eastern border of the empire through ages, had always been a part of the life of Byzantine aristocracy, military commanders and land owners which was brought along with the ?most crowded and most talented? military units of the thema system. The presence of the Christian individuals and communities choosing to live a monastic life in the region of Göreme, Ihlara and the surrounding valleys is known. Also is known the presence of a settled and powerful Christian congregation since 5th century. Göreme Valley can be said to be a part of a more closed monastic life in which many churches, rock-cut rooms probably serving for numerous purposes and at least eleven rock-cut trapezai had existed. Church of St. Barbara has the arcitectural plan of a cross-in-square with two columns and is carved into the same rock with Elmalı Church to its west. Its central dome is carried upon the two free columns on the east, which makes it and Çarıklı Church of the same architectural type in the museum, different applications of the plan. Church of St. Barbara is accepted as a member of Yılanlı group together with nine other churches in the boundries of the museum and in the Göreme Valley which are defined by the analogy of the style and iconography of their wall paintings. Neither of the members contains a continuous scheme of a narrative cycle but only symbolic scenes and isolated panels. The churches are dated to the the end of 11th and to the beginning of 12th century by the researchers using the term. Apart from these wall paintings, it contains an elaborate red-paint decoration of ruddled motifs which form different and various compositions throughout the church. By taking an article alleging them to be the military standards and scepters of the era of the 11th century as a starting point, the visual and written sources have been studied. However, none of them is depicted to be the standards bearing different names of the era as it has been alleged by the article; but the presence of the labarum standard as a model for the compositions in the main and lateral apses is thought to be possible. The imprints and efficacy of the aniconic decoration motifs of rock-cut churches of Kappadokia such as zig-zags, chequer patterns, crosses and animal depictions easily can be seen in the formation of the ruddled painting program? of Church of St. Barbara. Although such interactions seem to have the prior role in the decoration, the arrangement of the motifs, the compositions they form, the different details they have and its architectural plan type put Church of St. Barbara among the important churches in the region.
Benzer Tezler
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Göreme vadisinde bulunan Elmalı Kilise ve duvar resimleri
The Wall paintings at Elmalı Kilise in Göreme valley
SELİME AYKOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. SACİT PEKAK
- Göreme Saklı kilise belgeleme çalışmaları ve koruma önerileri
Documentation studies and protection proposals for Göreme Saklı church
SÜMEYYE ERTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkErciyes ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LEYLA KADERLİ
- Sürdürülebilir turizm bakış açısıyla talebin yönetilmesinde taşıma kapasitelerinin hesaplanması ve pazarlamama çerçevesinde incelenmesi: Kapadokya örneği
Calculation of carrying capacities in managing demand with a sustainable tourism perspective and investigation in the framework of demarketing: Cappadocia case
İREM BOZKURT
Doktora
Türkçe
2022
TurizmNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DUYGU EREN
- Göreme Açık Hava Müzesi ve UNESCO'nun periyodik raporlarında göreme ve Kapadokya kayalık sit alanı raporlarının incelenmesi ve değerlendirilmesi
A study on Goreme Open Air Museum and reviewing and evaulating Goreme and rock sites of Cappadocia in periodic reports of UNESCO
MEHMET AYHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzecilikNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiKültürel Miras Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYŞE BUDAK