Meşîhat arşivi belgeleri ışığında Seyyidler ve Nakîbü'l-eşrâflık müessesesi
Seyyids and the instituion of Nakîbü'l-eşrâf in light of meşîhat archival documents
- Tez No: 340396
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET DALKILIÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 483
Özet
Bu çalışmada Meşîhat Arşivi Belgeleri Işığında Seyyidler ve Nakîbü?l-Eşrâflık konusu incelenmiştir. Seyyid ve şeriflere İslâm Tarihi?nin her döneminde, Hz. Peygamber soyuna mensubiyetleri dolayısıyla hürmet ve tazimde bulunulmuştur. Osmanlı Devleti?nde seyyidler?e gösterilen bu itibarın toplum yararına bir takım gelişmeler sağladığı ve fethedilen bölgelere yerleştirilen bu kimselerin İslâm?ın ve yeni devletin gücünün yayılmasında etkili olduğu görülmektedir. Ayrıca Nakîbü?l-Eşrâflık müessesesinin kurulmasıyla da birebir bağlantılı olarak seyyid ve şeriflere hukukî, iktisadî ve siyasî ayrıcalıklar tanınmıştır. Bunun yanı sıra İslâm coğrafyasının değişik bölgelerinde mensupları bulunan Şia?nın, Sünnî düşüncenin en önemli temsilcisi konumundaki Osmanlı Devleti?nin egemenliği açısından bir tehlike unsuru şeklinde algılanması sebebiyle, bu mezhep sempatizanlarına karşı yürütülen politikada Nakîbü?l-eşraflık müessesesinin rolü oldukça önemlidir. Seyyid ve Şeriflere gösterilen tazimin salt bir imtiyaz bağlamında ele alınması doğru değildir. Zira Hz. Peygamber?in kan bağının esas kabul edildiği, itibarın mensup olunan kabileye göre şekillendiği bir toplumda ?takva? üzerinde durması, dolayısıyla kendi neslinden olan Ehl-i Beyt?e başka durum ve konumlarda herhangi bir ayrıcalık atfettiği düşünülemez. Ehl-i Beyt tanımı ve kavramının tarih içerisindeki anlam dönüşümleri göz önüne alınsa dahi, temel vurgu bu kimselerin toplumun ahlâkî yapısına katkısı ve onların Hz. Peygamber?in emaneti olmalarıdır. Ehl-i Beyt kavramı zaman zaman siyasî bir fonksiyon yüklense de mezhepler, tarikatlar, cemaatler ve siyaset üstü, Kur?ânî bir kavramdır, ayrıca Sünnî, Şiî ve Alevîler?in de ortak paydasıdır.
Özet (Çeviri)
In this study, through Meşihat documents, the topic of Seyyids and the institution of Nakîbü?l-Eşrâf has been examined. Throughout Islamic history seyyids and şerifs werepaid high respect and reverence.In the Ottoman state this respect generated social benefits, and as they were settled in recently conquered areas it contributedto the spread of Islam and state?s power.Legal, economical, and political privileges granted to seyyids and şerifs, in line with the establishment of the institution of the Nakîbü?l-Eşrâf, are explained through archival records. Since the Shi?a living in different parts of the Islamic world were perceived as a threat to the sovereignty of the Ottoman state, the most important representative of the Sunni thought, the role of the Nakîbü?l-Eşrâf institution is discussed via policies implemented against the Shi?iite. The subject of Seyyidlik-Müteseyyidlik and Alevism is explored through the Nakîbü?l-EşrâflıkTeftiş Defterleri. In conclusion, the reverence shown to these individuals should not be considered merely in terms of privileges. Indeed, since the Prophet Muhammad emphasized ?piety? rather than blood ties and tribal affiliations; he would notattributeany privileges to His descendants. Even ifchanges in the definition and conception of Ehl-i Beyt are considered, the main focus is on the Prophet?s descendants? contribution to society?s moral structure and their being His trust. While the notion of Ehl-i Beyt sometimes attained a political function,it is a Quranic concept higher than religious sects and orders, and politics. It is the common denominator of Sunnis, Shi?iites, and Alevis.
Benzer Tezler
- Meşihat Arşivi belgeleri ışığında Urfa sancağı uleması(1850-1923)
Urfa scholars the light of Mesihat Archives documents
MEHMET FATİN OKULU
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Tarihİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURETTİN GEMİCİ
- Meşihat arşivi belgelerine göre Şeyhülislamlığın bürokratik yapısı
In light of the Meşihat archival documents, the bureaucratic structure of the Şeyhülislamlik (The office of the Sheikh al-Islam)
ESRA YILDIZ
Doktora
Türkçe
2021
Tarihİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN GEMİCİ
- 20 no'lu Amasya Şer'iyye Sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi
The Court Register number 20 of Amasya
SEMRA KANAT
- Mehmet Asım Efendi para vakfı muhasebesi
The accounting of Mehmet Asım Efendi cash waqf
ABDURRAHMAN OCAKHANOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Ekonomiİstanbul Üniversitesiİktisat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KALA
- Kefevi Tekkesi Şeyhi Ali Vasfi Efendi hayatı, sanatı ve eserleri
The life, art and works of Ali Vasfi Efendi, the Sheikh of Kefevi lodge
HASAN GÖKÇE
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA İSMET UZUN