Geri Dön

Seyfe gölü (Kırşehir) güncel çökellerin sedimanolojisi, mineralojisi, jeokimyası ve oluşumu

Sedimentology, mineraloy, geochemistry and genesis of actual sediments in the Seyfe lake Kırşehir

  1. Tez No: 343653
  2. Yazar: NERGİS ÖNALGİL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. SELAHATTİN KADİR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Kalsit, jips, halit, tenardit, jeokimya, mineraloji, köken, Seyfe Gölü, Plio-Kuvaterner, Calcite, gypsum, halite, thenardite, geochemistry, mineralogy, genesis, Seyfe Lake, Plio-Quaternary
  7. Yıl: 2013
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mineraloji Petrografi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 95

Özet

Seyfe Gölü (Kırşehir, Türkiye) Orta Anadolu'da KB-GD gidişli fay denetiminde gelişen bir çöküntü havzasıdır. Çevresinde metamorfik, evaporit ve karbonat kayaları yüzeylenir. Göl suyu KB-GD tuz domları boyunca yüksek sülfatlı kaynak ve kuyu suları tarafından beslenir. Seyfe Gölü güncel çökelleri delta, plaj, çamur düzlüğü ve sığ göl ortamı ile temsil edilir. Çamur düzlüğünde taneli kırıntı çökelleri ile ilişkili kalsit, jips, halit ve tenardit mineralleri bulunur. Gölün merkezine doğru, Na/Ca oranındaki artış sebebiyle jips, halit?tenardit mineralleri artar ve kalsit azalır. Kenarda kalsit, orta ve iç zonda jips ve merkezde ise halit?tenardit bulunmasıyla halka şeklinde bir dağılım görülür. Seyfe göl sedimanlardaki kalsit ve jips mineralleri, birbirlerinin yerini alabilir. Göl kıyısından merkeze doğru, Na2O, SO3 ve S'ün artışı ve CaO' in azalışı, merkeze doğru jips, halit, tenardit minerallerinin çökelmesini sağlamıştır. Diğer yandan, SiO2 ile MgO, K2O, Na2O, Al2O3 ve Fe2O3+TiO2 arasındaki pozitif ilişkisi; simektit, illit ve feldspatın oluştuğunu gösterir. Sr ve Ba'un, CaO içeriği ile pozitif korelasyonlu olması Sr ve Ba'un jipse bağlı olduğunu gösterir. Stronsiyum, yerleşmiş jips kristalleri ile ilişkilidir. Göl kıyısı ile kıyaslandığında tuzlulukla birlikte orta zona doğru artar. Göl sedimanlarında Sr'un jipsle ilişkisi Ca ve Sr kaynağının Sr içeren evaporitler ve akifer özellikte olan kaynak karbonat kayalar olduğunu ve göl için akifer davranış sergilediklerini gösterir. Yaz ve sonbahar mevsimleri boyunca Seyfe Gölü'nü besleyen kaynak ve kuyu suları içerisindeki HCO3, NaO, Cl, S, and SO4'ün göreceli artışı ve CaO konsantrasyonunun azalması durumu KD-GB yönlü tuz domları ile kontrol edilir. Mevsimsel evaporasyon, havzada halit ve yer yer tenardit çökelimine sebep olur. Sülfat kristallerinin, sülfür ve oksijen izotop kompozisyonları sırasıyla ? +19.1 - 21.7 ve ? +16.9 - 20.9 arasındadır, kapalı göl sisteminde evaporit çökelimini ifade eder. Sülfatın bakteriyel olarak indirgenmesi ve dolaşan yer altı sularıyla sülfür ve oksijenin gölün merkezine doğru artması jipsin yan kayaçlardan çözünerek oluştuğunu gösterir. 87Sr/86Sr izotop oranlarının 0,707286 ile 0,707879 arasında olması, Seyfe Gölü havzası Plio-Kuvaterner yaşlı çökeliminin karasal Oligo-Pliyosen yaşlı yan kayaçlardan beslendiğini gösterir.

Özet (Çeviri)

Seyfe Lake (Kırşehir) developed within a depression zone along a NW-SE-trending fault in central Anatolia. The lake is underlain by evaporites and carbonate rocks, and is fed by high-sulfate spring and well waters circulating NW-SE through salt ''domes.“ The recent sediments of Seyfe Lake are characteristic of deposition in delta, beach, mud-flat and shallow lake environments. Mud-flat sediments consist of calcite, gypsum, halite and thenardite associated with fine-grained detrital sediments. Calcite occurs at the margins, gypsum in the intermediate and centeral zones, and halite?thenardite in the center of Seyfe Lake, yielding an annular distribution pattern. The association of calcite and gypsum in the sediments is due to replacement of calcite by gypsum. The relative increases of Na2O, SO3 and S and decrease of CaO from the margin to the center of lake suggest an increase in gypsum, halite and thenardite toward the lake's center. On the other hand, a positive correlation of SiO2 with MgO, K2O, Na2O, Al2O3 and Fe2O3+TiO2 suggests the presence of smectite, illite and feldspar. A positive correlation of Sr and Ba with CaO contents reveals that Sr and Ba are related to gypsum. Strontium is associated with in situ gypsum crystals and increases in the intermediate and central zones of the lake relative to increasing salinity as compared to the lake's margins. The association of Sr with gypsum in the lake sediments suggests that Ca and Sr originated from Sr-bearing evaporites and that carbonate host rocks were the likely aquifers for the brine. Relative increases in HCO3, NaO, Cl, S, and SO4 and decrease in CaO concentrations in the spring and well waters that feed Seyfe Lake during the summer and autumn are controlled by NW-SE-directed flushing of waters through the salt ''domes;”seasonal evaporation induced precipitation of halite and locally thenardite in the brine-lake environment. The S- and O-isotopic compositions of sulfate crystals range from ? +19.1 to +21.7, and from ? +16.9 to +20.9, respectively, suggesting precipitation in a closed lake system. A relative increase of oxygen and sulfur isotopes toward the lake's center suggests dissolution of gypsum in the host rock, with the contributions of circulating groundwater and sulfate reduction (possibly by bacterial reduction). 87Sr/86Sr isotope ratios range from 0,707286 to 0,707879 suggesting a non-marine Oligo-Pliocene evaporitic host-rock source for precipitation in the Plio-Quaternary evaporitic SeyfeLake basin. The concentration of Sr- and S-isotope ratios in the gypsum crystals indicate formation by precipitation/recrystallization from brine rather than from seawater.

Benzer Tezler

  1. Seyfe gölü (Kırşehir) havzasının hidrojeoloji incelemesi

    Hydrogeological investigation of lake seyfe (Kirşehir) basin

    CANSU YURTERİ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Jeoloji MühendisliğiHacettepe Üniversitesi

    Jeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜRKER KURTTAŞ

  2. Seyfe Gölü (Kırşehir) tabiatı koruma alanının florası

    Başlık çevirisi yok

    ÖMER EYÜBOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1995

    BiyolojiGazi Üniversitesi

    PROF.DR. ENDER YURDAKULOL

  3. Türkiye'de halofilik arkebakterilerin izolasyonu ve karekterizasyonu

    Isolation and characterization of halophilic archaebacteria from Turkey

    BİRGÜL ÖZCAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    BiyolojiAnkara Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. CUMHUR ÇÖKMÜŞ

  4. Seyfe Gölü havzası'nda(Kırşehir) doğal ortam- yeraltısuyu ilişkisi

    Seyfe Lake (Kirşehir) basin relationship between the natural environment - groundwater

    ESEN ÇİFTÇİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    CoğrafyaFırat Üniversitesi

    Coğrafya Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HALİL GÜNEK

  5. Kırşehir-Seyfe gölü bentik alg florası

    The Benthic algal flora of Seyfe lake, Kırşehir

    AYŞE YÜCEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1990

    Su ÜrünleriAnkara Üniversitesi

    Biyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. OLCAY OBALI