Enerji alternatiflerinin bulanık çok ölçütlü değerlendirilmesi ve Türkiye için bir yol haritası
Fuzzy multi-criteria evaluation of energy alternatives and a road map for Turkey
- Tez No: 343855
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İHSAN KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Enerji, Industrial and Industrial Engineering, Energy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Enerji, hem hayatın devamlılığı hem de ekonominin sürdürülebilirliği için hayati önem taşır. Ülkelerin enerji politikalarını dengelemeleri, toplum sağlığı, çevre ve sosyal konular gibi birçok toplumsal boyutu etkiler. Bu nedenle enerji alternatifleri arasında seçim yapılırken bu ve bunun gibi birçok kriter dikkate alınmalıdır. Değerlendirme aşamasında enerji alternatiflerine etkiyen ölçütlerin her biri sayısal birimlerle ifade edilemeyebilir, bu durum çeşitli matematiksel ve mühendislik tekniklerinin kullanımını zorunlu kılar. Bu sayede sayısal olarak ifade edilemeyip dilsel olarak değerlendirilen ölçütler de sonucu elde etmede göz önünde bulundurulur ve çıkan sonuçlar matematiksel olarak bir dayanağa sahip olur. Bu tez çalışmasında Türkiye?de kullanılacak enerji alternatiflerinin seçiminde yol haritası oluşturmak amacıyla bir entegre çok kriterli karar verme yöntemi (ÇKKV) uygulanmıştır. Değerlendirme sürecindeki belirsizlikleri hesaplamalara yansıtabilmek amacıyla, bulanık mantık kullanılmıştır. İlgili nitel ve nicel kriterler belirlenerek, ülkede kullanılan enerji kaynakları değerlendirilmiş, ilk sıralarda tercih edilmesi daha uygun alternatifler elde edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde aynı kriterler ve aynı yöntem kullanılarak bu kez yenilenebilir enerji alternatifleri değerlendirilmiştir. Kriterlere ait ağırlıkları hesaplamada tip-2 bulanık bulanık AHS (Analitik Hiyerarşi Süreci) ÇKKV yöntemi kullanılmıştır. Alternatiflerin sıralanması aşamasında ise TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) ÇKKV yöntemi önceki yaklaşımda olduğu gibi yine tip-2 bulanık küme ile birlikte kullanılmıştır. Alternatiflere ait sıralamalar elde edildikten sonra, duyarlılık analizleri gerçekleştirilmiş, mevcut durum ile farklı senaryolar karşılaştırılmıştır. Duyarlılık analizi önce tüm enerji kaynaklarının değerlendirildiği durum için, ardından yalnızca yenilebilir enerji kaynaklarının değerlendirildiği durum için uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre gelecek yıllarda Türkiye?nin yatırım yapması gereken enerji alternatifleri değerlendirilmiştir. Böylelikle ülke için bir yol haritası oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
Energy has vital importance both for continuity of life and the sustainability of economy. Balancing of the energy policies of countries has effect on public health, environment protection and social issues. For this reason, these and many other criteria should be considered in a selection among energy alternatives. Since all these criteria can not be expressed in numerical format during the evaluation process, the use of a variety of mathematical and engineering techniques is required. Thus linguistic criteria which can not be expressed numerically are considered when getting results and the result is based on mathematical background. In this thesis, an integrated multi-criteria decision-making method is used for selection among energy alternatives in order to create a roadmap for Turkey. Fuzzy logic is used in order to consider the uncertainties in the process of evaluation. Along with determining qualitative and quantitative criteria, energy alternatives used in Turkey are evaluated and the alternatives that are more appropriate to select as near the top are tried to obtain. While calculating the weights of the criteria a multi-criteria decision-making method named AHP (Analytic Hierarchy Process) is used with type-2 fuzzy sets. In the stage of ranking alternatives, TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) multi criteria decision making method is used with type-2 fuzzy sets again. After that, by using the similar criteria, renewable energy alternatives are evaluatedto obtain a roadmap for Turkey. After obtaining the rankings alternatives, the sensitivity analysis performed and different scenarios are compared with the current results. The sensitivity analysis is applied for all energy sources first, and then it is applied only for renewable energy sources. According to the results the energy alternatives to be invested in the coming years in Turkey are evaluated. Thus a roadmap for Turkey is created.
Benzer Tezler
- Türkiye enerji planlaması için çok ölçütlü bir model önerisi
A multiple-criteria model suggestion for Turkey energy planning
ABİT BALIN
Doktora
Türkçe
2014
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAYRİ BARAÇLI
- Enerji alternatiflerinin dağıtık ve merkezi üretim kapsamında analizi için bir bulanık çok kriterli karar verme model önerisi ve Türkiye uygulaması
A fuzzy multi criteria decision making model to analyze decentralized and centralized generation of energy alternatives and application for Turkey
BETÜL ZENGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İHSAN KAYA
- Bütünleşik bir bulanık karar modeli ile Türkiye için yenilenebilir enerji alternatiflerinin değerlendirilmesi
Evaluation of renewable energy alternatives for Turkey with an integrated fuzzy decision model
MURAT ÇOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İHSAN KAYA
- Türkiye'de elektrik üretimi için enerji kaynak alternatiflerinin değerlendirilmesi
Evaluating the efficiencies of alternative energy resources for electricity generation in Turkey using data envelopment analysis
TAMER ÖZYİĞİT
Doktora
Türkçe
2007
Endüstri ve Endüstri Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. E. ERTUĞRUL KARSAK
PROF.DR. M. NAHİT SERARSLAN
- Turkey's energy investment planning process evaluation by using fuzzy AHP method
Türkiye'nin enerji yatırımlarının planlanması sürecinin bulanık AHP yöntemi ile değerlendirilmesi
MUHİTTİN EMİR ATÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Enerjiİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DEMET BAYRAKTAR