Geri Dön

İbn Sînâ'nın sebeplilik teorisi

Avicenna's theory of causality

PDF İndir

  1. Tez No: 351052
  2. Yazar: MUHAMMET FATİH KILIÇ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÖMER MAHİR ALPER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: İbn Sînâ, dört sebep, sebepli, sebeplilik, sebeplik, Avicenna, four causes theory, effect, causality
  7. Yıl: 2013
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 258

Özet

Sebeplik, İslâm felsefesi geleneğinde metafizik düşünceyi anlamak için müracaat edilecek kavramların başında gelir. Çünkü bu gelenekte Tanrı-âlem ilişkisi, Tanrı'nın sebep, âlemin ise sebepli olarak görüldüğü bir sebeplik ilişkisi çerçevesinde anlaşılır.İslâm felsefe geleneğinin en etkili sistem kurucu filozofu olan İbn Sînâ (ö. 1037), sebepliği metafizik disiplinin bir meselesi olarak değerlendirir ve sebeplik meselesini metafizik disiplini içinde ispatlar. İbn Sînâ metafiziğinin en önemli başlıkları arasında yer alan varlık hakkındaki zorunlu-mümkün ayrımı, mümkün varlık hakkındaki mahiyet-varlık ayrımı ve çokluğun Tanrı'dan ne şekilde meydana geldiğini açıklayan sudûr teorisi, sebepliğin temellendirildiği bir zeminde vücut bulur.İbn Sînâ'da sebeplik, metafizik bir ilke olmanın yanı sıra, bir teori olarak da âlemin varlığını ve düzenini açıklayan ontolojik ve kozmolojik bir içeriğe sahiptir. İbn Sînâ'nın sebeplik terosinin içeriğini, âlemde meydana gelen her şeyin varlığının kendisine bağlı olduğu dört sebep ve bu sebeplerin hem kendi arasında hem de sebeplileriyle olan ilişkisi oluşturur. İbn Sînâ sebeplik teorisini inşâ ederken Yeni-Eflâtuncu altılı sebep şemasından çok Aristotelesçi dört sebebi kullanır. Ancak bu sebeplere verdiği anlamlar, Aristotelesçi açıklamanın ötesine geçen belirgin farklar taşır ve zaman zaman Yeni-Eflâtuncu filozofların açıklamalarına benzer bir sûrete bürünür. Fakat İbn Sînâ'nın sebeplik teorisi, bütünüyle Aristotelesçi olmadığı gibi tipik bir Yeni-Eflâtuncu karakter de taşımaz. Çünkü metafizik işlevi ve içeriği bakımından İbn Sînâ'nın sebeplik teorisi, kendi felsefe sistemine has bir nitelik arz eder.

Özet (Çeviri)

Causality is one of the main concepts through which we can analyze the metaphysical thought in Islamic Philosophy. In this phylosophical tradition, the relationship between God and the universe is established in the framework of causality, because God is the ultimate cause while the universe is effect of Him.Avicenna (d. 1037), the founder of the most comprehensive philosophical system of Islamic Phyilosophy, considers the causality to be one of the main questions in his metaphysics and establishs it wihtin a metaphysical context. Causality forms the main issues of Avicenna's metaphysics, such as the distinction between necessary and contingent existence, the distinction essence and existence and the theory of emanation.The causality according to Avicenna is not only a metaphysical principle but also a theory which explains existence and design of the universe through its ontological and cosmological content. The core of Avicenna's theory of causality, is made up of four causes, the relationship between these causes and the relationship between these causes and their effects. Avicenna, when he applies Aristotle's four causes in theory of causality, follows Aristotle rather than Neoplatonists who assert six causes. Yet, Avicenna's expositions in his theory of causality exhibit certain diferences that go beyond Aristotle and include sometimes Neoplatonic elements. This does not mean, however, that in expounding the theory of causality, Avicenna is a typical Neoplatonist philosopher, for Avicenna's theory of causality in respect to its funciton in metaphysics and its contents has its own characteristics.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    127732

    İbn Sina'nın gayeci anlayışı

    The Finalist reckoning of avicenna

    ADNAN GÜRSOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    DinAnkara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAYRANİ ALTINTAŞ

  2. Tez No

    74355

    İbn Sina'nın bilgi anlayışı

    Başlık çevirisi yok

    HİDAYET PEKER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    FelsefeUludağ Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN AYDIN

  3. Tez No

    772119

    İbn Sina'nın ahlak felsefesinde etik değerlerin kritiği

    The critique of ethical values ​​in Avicenna's moral philosophy

    SERKAN ARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    FelsefeKarabük Üniversitesi

    Etik Değerler Ana Bilim Dalı (Disiplinlerarası)

    PROF. DR. ADEM SAĞIR

  4. Tez No

    773413

    İbn Sînâ'nın Kitâbü'n-Nebât'ının tercümesi ve yorumlanması

    Translation and interpretation of the Avicenna's Kitāb al-Nābāt

    GÜLHAN YAŞAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    BiyolojiFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Bilim Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA KAÇAR

  5. Tez No

    289554

    İbn Sina'nın nübüvvet vahiy ve mucize anlayışı

    Comprehension of propethood, divine vision and miracle of avicenna

    HACİ SAĞLIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    DinFırat Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İSMAİL ERDOĞAN

Geri Dön