Tanzimat sonrası Türk düşüncesinde terakki algısı
The perception of progress in the Turkish thought after Tanzimat era
- Tez No: 356481
- Danışmanlar: DOÇ. ABDURRAHMAN ALİY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Tarih, Philosophy, History
- Anahtar Kelimeler: Terakki, Batılılaşma, Islahatlar, Tanzimat Dönemi, Modernleşme, Progress, Westernism, Reforms, Tanzimat Period, Modernization
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Bölümü
- Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 128
Özet
Terakki (ilerleme) düşüncesi XVIII. ve XIX. yüzyıllar da batı dünyasının temel paradigması, toplumsal hayatın itici dinamiğidir. Terakki denince akla gelen şey Avrupalılar gibi olma anlayışı olmuş, Türk-İslam düşünce hayatında önemli bir yeri olan Osmanlı da bu kavram üzerine eğilmiş ve 'Batılı' olunmadan terakkinin sağlanmasına imkânsız nazarıyla bakmıştır. Tanzimat öncesi ve sonrasında devletin ayakta kalmak için verdiği mücadele genellikle terakki eksenli ve batılılaşma talebiyle yapılmıştır. Yapılan yenilik hamleleri, fermanlar, ıslahatlar bu yörüngede devam etmiştir. Terakkinin sağlanabilmesi için devletin bütün kurumlarıyla batılılaşması anlayışında olan Osmanlı idaresi yapılan her hamlede bu çizgide devam etmiş ve dönemin fikir adamlarının desteğini de sağlamaya çalışmıştır. Devletin bu tavrının yanlışlığını dile getirenler ise sürgünlere maruz kalmışlardır. Ali Suavi, Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi düşünürler devletin bütünüyle her açıdan batılılaşmasının yanlışlığı üzerinde durarak devletin gerekli olan alanlarda değişiklikler yaparak terakkiyi sağlamasının daha kolay olduğu anlayışındaydılar. Bu şekilde devlet ve fikir adamlarının tartışmaları arasında geçen terakki anlayışı, devletin uygulamaya çalıştığı modernleşme veya yenileşme hareketleri içerisinde devam etmiştir. Onlara göre, Batı kültürü XVII. yüzyıldan beri nerdeyse her alanda tek güç olmuş ve bu gücü sürdürmeye devam etmektedir. Bunu sağlayan şeyse modernleşmesidir. Bundan dolayı bizim de terakkiyi sağlamamız için her alanda Batılılar gibi olmamız gerekmektedir anlayışı içerisinde devam etmiştir.
Özet (Çeviri)
The idea of progress (terakki) was the motive force and the main paradigm of western world in the 18th and 19th century. The progress (terakki) was understood as becoming like Europeans, and Ottomans which has very important position in the World of Turkish-Islamic Thought, put emphasis on this concept and it was regarded that being an“Occidental”is necessary to carry out the progress. The efforts of the state to survive before the era of Tanzimat were conducted from the perspective of the progress and the demand of being Occidental. Reform moves, firmans, improvements carried on always this demand. The Ottoman administration believed to experience progress was provided by the occidentalization of all public institutions, took each step in this direction. The support of the thinkers of the era was always taken on this issue. On the other hand, people who found this understanding wrong were exiled. Thinkers like Ali Suavi, Namık Kemal and Ziya Paşa put emphasis on the fault of making the state western from all the aspects and they share the understanding of the changes should be done in necessary areas. The understanding of progress that was argued in this way between state and thinkers, was carried on between the modernization and reform movements. According to them, from 17th century western culture had been the only power in nearly all fields and that power has been continued. The one that enables this was modernization. Because of this, to reach progress, the understanding of "we should be like Occidental in all areas had continued in this era.
Benzer Tezler
- II. Meşrutiyet'te terakki fikri
The idea of progress during the Second Constitutional Era
FULYA İBANOĞLU
- The emergence and transformation of Dersaadet chamber of commerce as a meta-organization during late Ottoman and early republic era, 1882-1929
Dersaadet ticaret odası'nın geç Osmanlı ve erken cumhuriyet dönemlerinde bir meta-organizasyon olarak ortaya çıkışı ve dönüşümü, 1882-1929.
ALİ DOĞAN
- İkinci Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Türk düşüncesinde Kant'ın kavranışı
The understanding of Kant in Turkish thought from the Second Constitutional period to the Republic
BURCU BARAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
FelsefeMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KUBİLAY HOŞGÖR
- Cumhuriyet dönemi Türkiye iktisadi düşüncesinde İslâm iktisadı fikrinin temellük edilmesi: Hareket ve Diriliş dergileri örneği
The appropriation of the idea of Islamic economics in the Turkish economic thought of the Republican period: The case of the Hareket and Diriliş journals
MERVE KARAMAN
- Biat anlayışının tarihsel seyri ve Türkiye'deki yansımaları
The historical evolution of the concept of 'Biat' and its reflections in Türkiye
AYBALA TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Siyasal BilimlerFırat ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLI ARSLAN
