Türkçe şiirde lirik ve ideoloji okumaları ve Marksist Bir Ara Konum: Niyazi Akıncıoğlu
The sampling study of lyric poetry and ideology and A Marxi̇st Ara Konum [in between lyri̇c and rethori̇cal di̇scourse]: Ni̇yazi̇ Akıncıoğlu
- Tez No: 357756
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMİH TEZCAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Adorno, lirik şiir, ideoloji, Türkçe şiir, örnekleme, Adorno, lyric poetry, ideology, Turkish poetry, sampling
- Yıl: 2013
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
Bu tezde, Adorno'nun, kuramsal olarak ortaya koyduğu lirik şiir ve toplum ilişkisi, Eagleton'ın katmanlı ideolojisiyle birlikte ele alınarak, özellikle modern Türkçe şiir üzerinden bir örnekleme çalışması yapılmaya çalışılmıştır. Lirik şiirin bugüne kadarki alımlamalarının tersine, sadece öznel ve bireysel bir şiiri imlemediği, öznel bir ifadeyle topluma ve dolayısıyla farklı ideolojik katmanlara göndermeler yaptığı vurgusundan hareketle yapılan örneklemeler, ele alınan her şair için farklı sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Özellikle toplumsal ve siyasal değişimlerin ve / veya baskıların arttığı süreçlerde, şiirin, başlangıçta yüksek sesle retorikleşmek veya lirik bir sessizleşme yaşamak arasında gidip geldiği, bunun da Türkçe şiirde çeşitli ara konumlanmalara yol açtığı görülmüştür. Modern öncesi süreçte Cenab Şahabettin ve Tevfik Fikret'in, hayal ve hakikat ekseninde geliştirdikleri çevre ve yaşam algısı, modern dönemde değişerek kullanılmıştır. Ahmet Hâşim'in lirik şiirlerinde muhayyel bir âleme ve zamana, Yahya Kemal'de ise eski kültür ve estetiğe duyulan özlemle ilişkili olarak, tarihi mekânlara gönderme yapan imler görülmüştür. Asaf Hâlet'in şiirlerinde, dinî ve mistik metaforların kullanımı, amaç değil araç olarak görülse de, tercihlerin bu tarz metaforlardan oluşmasının anlamlı olduğu ortaya konmuştur. Behçet Necatigil'de, baskının, modernleşmenin ve kentleşmenin, arada kalmış bir şairin şiirine ve yaşamına bir mikro-evren çizmesi ve sığınmasıyla okunmuştur. Nâzım Hikmet ve Niyazi Akıncıoğlu'nun şiirlerinde ise, toplumcu gerçekçi ve Marksist iki şairin, içinde bulundukları düşünce yapısından ve şiirsel anlayıştan uzağa kurulmuş yapılar olduğu gözlenmiştir. İlkinin, kadın söylemi açısından, ataerkil bir bilinçdışı söylemi bazışiirlerinde kullandığı vurgulanmış; ikincisinin ise, gerçekçi anlayıştan uzaklaşan, masalsı ve soyut bir evreni ve şiiri oluşturma çabası şiirleri üzerinden izlenmiştir. Yapılan tüm bu örnekleme çalışmaları, lirik şiire, bugüne kadarki bakış açılarından farklı bir ele alış biçimini ortaya koyma denemesi olmuştur.
Özet (Çeviri)
In this thesis, the relationship between lyric poetry and society put forward theoretically by Adorno has been approached in relation with Eagleton's layered ideology, and a sampling study which focuses especially on Turkish modern poetry has been attempted to be conducted. The samplings made with the emphasis, contrary to the reception until today of lyric poetry, that lyric poetry does not allude only to a subjective and individual poem, but makes references subjectively to society and thus different ideological layers, have revealed various outcomes for each of the poets discuused. It has been discovered that, especially during times of escalated social and political change and/or oppression, poetry tends to at first alternate between going rhetorical through increased volume or going through a lyric silence, and that this situation leads in Turkish poetry to various presentations somewhere between these two dominant types. The perception of environment and life developed around the axis of dream and reality by Cenab Şahabettin and Tevfik Fikret in the pre-modern period, has been used during the modern period after going through some changes. Symbols have been observed to make references in Ahmet Hâşim's lyric poems to an imaginary place and time, and in yahya Kemal's, in accordance with the longing for the old culture and aesthetics, to historical places. Even though, the use of religious and mystical metaphors in Asaf Hâlet's poems has been considered to be a means rather than an end, the fact that such metaphors have been the choice has been deemed significant. Betçet Necatigil has been read with the view that oppression, modernization and urbanization has depicted a micro-universe to the poetry and life of a poet hanging in the balance; in which he has taken refuge. In Nâzım Hikmet and Niyazi Akıncıoğlu's poems, structures have been observed that have been constructed outside the frame of mind and poetic horizon of two poets—one socialist realist and the other, Marxist. It has been emphasized that v the former, in terms of female discourse, has used a patriarchal unconscious discourse in some of his poems; while it has been observed through the poems of the latter that he has digressed from realistic discourse with the attempt to create an epic and abstract universe and poetry. All the sampling in this study has been an attempt to put forward an approach to lyric poetry which is divergent from the points of view exhibited until now.
Benzer Tezler
- Yönelişler dergisinde şiir ve poetika
Poetry and poetics in the magazine of 'Yönelişler'
AYKUT NASİP KELEBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPHAN YUSUF AKGÜL
- Roma lirik şiirde ölçü ve insan duygulanımı üzerine bir çözümleme
Metre in Roman lyric poetry and analysis on human emotions
EKİN ÖYKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Batı Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiLatin Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM DÜRÜŞKEN
- Şiirde fonetik - semantik ilişkisinin incelenmesi
Examining the relation of phonetics - semantic in poetic
ERKAN ÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMuğla ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA VOLKAN COŞKUN
- Nayden Gerov'un hayatı, edebi yaratıcılığı ve Stoyan ve Rada poemasında aşk motifi
Nayden Gerov's life, literary creativity and love theme in Stoyan and Rada
GÖKHAN ÇİÇEKLİYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Batı Dilleri ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELAHAT PARS
- Odysseas Elytis'in şiirlerinde mitolojik izlekler
Mythological traces in the poems of Odysseas Elytis
ASLI DAMAR ÇAKMAK
Doktora
Türkçe
2024
Batı Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESİN OZANSOY