Topkapı Sarayı'ndaki Avrupa çinilerinin üretim merkezleri ışığında değerlendirilmesi
Evaluation of European tiles in Topkapı Palace in the light of production centers
- Tez No: 359876
- Danışmanlar: PROF. DR. ARA ALTUN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Osmanlı Ġmparatorluğu, Topkapı Sarayı, Avrupa, Mimari Dekorasyon, Çini, Ottoman Empire, Topkapi Palace, Europe, Architectural Decoration, Tile
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 463
Özet
Osmanlı çini sanatı 17. yüzyıl sonlarından itibaren eski görkemini yitirmeye başlamış, birçok tekniğin ve üslubun geliştirildiği İznik, üretim sahasının gerisine düşmüştür. 18. yüzyıl boyunca Kütahya merkezi, gücü ölçüsünde, İmparatorluk yapıları için çiniler üretmiştir. 18. yüzyılın ilk yarısında ise, III. Ahmed döneminde açılan Tekfur Sarayı atölyelerinde İznik çiniciliği canlandırılmaya çalışılmıştır. Bu iki merkezin üretimleri bir dönem Osmanlı mimarisinin çini talebini karşılamıştır. Yüzyıl ortalarına doğru Tekfur Sarayı atölyelerinin kapanmasının ardından çini üretiminde yeni bir açık ortaya çıkmıştır. Çini üretiminin genelinde görülen bu azalmaya ve Batılılaşma olarak adlandırılan dönemin dekorasyon ruhuna paralel olarak, 18. yüzyılda Osmanlı Sarayı'na Avrupa'nın çeşitli merkezlerinde üretilen çiniler girmeye başlanmıştır. Osmanlı Sarayı'na Avrupa'dan çini gelmesi, 18. yüzyıl ve sonrasında Batı dünyası ile güçlendirilen ticari ilişkilerle alakalıdır. Bu dönemde iki kültür arasında oluşan barışçıl ortam, bir ticaret nesnesi olarak çininin sirkülasyonunu kolaylaştırmıştır. Avrupa'nın çini ihracatında ön planda olan ülkeleri, yerel üretimin zayıflığını fırsat bilerek, bazı Osmanlı merkezlerini müşterileri arasına katmıştır. 19. yüzyılda, Avrupa çinicilik sektörünün Oryantalizm merakı ve yeni pazarlar elde etme düşüncesi, birçok üreticiyi Osmanlı çini ve seramiklerini keşfetmeye itmiştir. Bu üreticilerin Türk-İslam zevkini yansıtan çinileri hem Batılıların egzotizm hevesini gidermek hem de Osmanlı mimarisinin artık iyice azalan çini ihtiyacını karşılamak umuduyla üretilmiştir. Bu çalışmada; Topkapı Sarayı'ndaki örnekler üzerinden, Avrupa çinilerinin İstanbul'a geliş nedenleri ve şekilleri araştırılmakta, söz konusu çinilerin üretim merkezleri, dönemleri, teknik özellikleri ile üslupları aydınlatılmaya çalışılmaktadır. Bu ana çerçevede, İstanbul'da farklı yapılarda bulunan Avrupa çinilerine, Topkapı Sarayı'nda yer alanlarla bağlantılı olarak değinilmektedir. Araştırma kapsamında geniş bir bölüm halinde derlenen, Avrupa çinilerinin tarihi gelişimi İstanbul'daki bu örneklere ışık tutmaktadır. Ayrıca Avrupa ve Osmanlı çinileri arasında karşılıklı oluşan etkileşimler üzerinde durulmaktadır.
Özet (Çeviri)
At the end of 17th century, Ottoman tile art has begun to lost its former glory, especially in İznik, where numerous techniques and styles had been developed. Along the 18th century, Kütahya produced tiles needed for Imperial buildings. In the first half of 18th century, under the Ahmed III's reign, İznik style tiles started to be reproduced in İstanbul Tekfur Palace ateliers. Tile production in these two centers was enough to meet the tile demand of Ottoman architecture for a while. However, in the mid-18th century, Tekfur Palace ateliers were closed down and production insufficiency appeared again in the Ottoman tile sector. During this tile manufacturing shortage in the 18th century, tiles imported from several centers of Europe had found usage in Ottoman Palace in parallel with the decoration tendencies named as“Westernization”. Tile importing from Europe to Ottoman Palace is related with the good commercial relations formed in 18th century and after. Within the peaceful atmosphere formed between two cultural area, tiles have been circulated easily as commercial goods. Leading European countries on tile export, took advantage of decreasing local manufacture and found new customers on Ottoman soil. By the 19th century, combined with orientalism trends and ambition to find new markets for European tile sector, many tile manufacturers sought to discover Ottoman tiles and ceramics. The tiles made by those manufacturers reflecting Turkish-Islamic taste were produced to satisfy the egzotism desire in Europe and to meet the decreasing demand of Ottoman architecture. In this research, import reasons and channels of European tiles to İstanbul were studied upon the samples found in Topkapi Palace. Moreover, production centers, periods, technical features and styles of these tiles are attempted to be clarified. Within this context, imported European tiles which are used in several other buildings in Istanbul were also mentioned in relation with the ones in Topkapi Palace. European tile history, which is compiled as an extensive section in this work shed light on these samples found in Istanbul. Additionally, mutual interactions between European and Ottoman tile production is also examined.
Benzer Tezler
- Osmanlı saray mimarisinde form ve anlam değişimi (19. yüzyıl)
Changing the from meaning of Ottoman palace architecture (19 th century)
G. MELİSHAN DEVRİM
- Türk basınına göre Atatürk'ün İstanbul'daki faaliyetleri (01 Temmuz 1927-10 Kasım 1938)
Atatürk's activities in Istanbul, according to the Turkish media (1 July 1927-10 November 1938)
HALUK ÇAĞLAR
Doktora
Türkçe
2011
Türk İnkılap TarihiMarmara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VAHDETTİN ENGİN
- Yeni dünyanın keşfi: Târîh-i Hind-i Garbî hadîs-i nev (İstanbul Topkapı sarayı müzesi kütüphanesi r.1488) ve resimleri
Exploration of the new world: Târîh-i Hind-i Garbî hadîs-i nev (İstanbul Topkapı palace museum library r.1488)and its pictures
ÖZLEM ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEMİHA ALTIER
- Topkapı Sarayı Müze Kütüphanesi'ndeki XVIII. ve XIX. yy. Osmanlı mushafları
The XVIIth and XIXth centuries Ottoman Quran manuscripts in Topkapı Palace Museum Library
FAZİLET YAVUZ
Doktora
Türkçe
2021
DinMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLGÜN UYAR
- MARC AMC ve MAD formatının Topkapı Sarayı Müzesi arşivi'ndeki malzemeye uyarlanabilirliği
Başlık çevirisi yok
ŞENAY EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Bilgi ve Belge YönetimiMarmara ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. HAMZA KANDUR