Türkiye elektrik spot ve vadeli işlem piyasaları arasındaki nedensellik ilişkisinin analizi
Causality analysis between Turkish electricity spot and futures markets
- Tez No: 363816
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HAKAN ÇELİKKOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Elektrik Enerjisi, Elektrik Piyasaları, Elektrik Spot ve Vadeli Piyasaları, Granger Nedensellik Testi, Electricity Energy, Electricity Markets, Electricity Spot and Future Markets, Granger Causality Test
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dumlupınar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
Elektrik enerjisi gelişen teknoloji ile birlikte hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Elektriğe duyulan ihtiyaç giderek artarken, bu ihtiyacın karşılanabilmesi için sektörün büyümesi de kaçınılmaz olmaktadır. Yatırımların sektöre çekilebilmesi için güven veren, sağlıklı işleyen bir piyasa yapısı ayrıca önem arz etmektedir. Bu nedenle piyasanın gelişimi adına dünyada ve Türkiye'de pek çok adım atılmakta, köklü değişimler yaşanmaktadır. Türkiye'de Elektrik Piyasası Kanunu ile başlayan ve elektrik piyasasının şeffaf, güvenilir, rekabete dayalı ve diğer ülkelerin elektrik piyasaları ile entegre bir elektrik piyasasının oluşturulması hedeflenen süreçte her ne kadar ilerleme kaydedilse de henüz istenilen noktaya ulaşılamamıştır. Bu nedenle Türkiye'deki elektrik spot ve vadeli işlem piyasalarının gerçek fiyatları tam anlamıyla yansıtamadığı düşünülmektedir. Piyasanın daha serbest ve daha güvenilir olabilmesi adına Türkiye Enerji Borsası kurulmasına ve ilk etapta bu borsada elektrik ticaretinin yapılmasına karar verilmiştir. Türkiye Enerji Borsası'nın faaliyete başlamasından sonra piyasalara güven duyulması, her iki piyasanın derinliğinin artması ve böylece daha gerçekçi fiyat oluşması beklenmektedir. Çalışmada, öncelikle elektrik piyasa yapısının nasıl işlediği, piyasada ne gibi değişimler yaşandığı araştırılmış, daha sonra önemli elektrik piyasa yapılanmalarından, Türkiye'deki mevcut piyasalardan ve bu piyasalardaki fiyat oluşumlarından söz edilmiştir. Bu kapsamda, Türkiye'deki elektrik spot ve vadeli işlem piyasaları arasındaki nedensellik ilişkisi Granger nedensellik testi ile incelenmiştir. TEİAŞ PMUM'da belirlenen Kısıtsız Piyasa Takas Fiyatı'nın günlük ortalaması spot veri olarak, Borsa İstanbul'da işlem gören en yakın vadeli Baz Yük Elektrik Vadeli İşlem Sözleşmesi'nin uzlaşma fiyatı da vadeli fiyat olarak kullanılmıştır. Zaman serisi verilerinin analiz için uygunluğu Augmented Dickey Fuller birim kök testi ile test edildikten sonra yapılan Granger nedensellik testi ile çift yönlü nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Bu sonuca göre her iki piyasa birbirinden etkilenmektedir. Teoride, vadeli işlem piyasalarında oluşan fiyatların spot fiyatlarla ilgi öncü gösterge olması ve böylece risk yönetimine katkı sağlaması savının, mevcut yapı itibariyle Türkiye Elektrik Piyasası için geçerli olmadığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Electricity energy is an indispendable part of life with continuously improving technology. Growth of the sector is unavoidable due to the increasing need of electricity. Properly functioning market structure is also important to attract investments in the sector. Therefore, plenty of steps are taken and essential changes are being done. Even though progress has been made in regards to the process that starting with the Electricity Market Law and aims to have an electricity market that is clear, reliable, competitive, and integrated with electricity markets of other countries, it has not yet reached this desired goal. Accordingly, it is believed that Turkish electricity spot and future markets could not properly show the real prices. Turkish Energy Market was decided to establish the name of more liberal and more reliable electricity market. Only electricity trading is going to be done in this market at the first step. After Turkish Energy Market, real price formation is expected by the increasing market depth. In the study, firstly how the market works and what kind of changes that occured were investigated. After that, important electricity markets in the world, the current markets in Turkey, and price formation in these markets are mentioned. In this context, the relationship between electricity spot and futures markets were examined by the Granger causality test. The spot data was daily average prices that determined by TEİAŞ and the future data was daily settlement prices of the closest term that determined by BİST. In the first step, time series were tested by Augmented Dickey Fuller unit root test. Then, Granger causality test was performed and two-way causality was found out. According to this result, both markets affect each other and the argument that future prices are leading indicators for the spot prices is not valid in Turkish Electricity Market.
Benzer Tezler
- Optimal ve etkin korunma oranına yönelik çok değişkenli oynaklık yaklaşımları: Türkiye ve İngiltere elektrik piyasaları üzerine bir analiz
Multivariate volatility approaches for optimal and efficient hedge ratio: Empirical analysis of Turkish and UK electricity markets
SEZER BOZKUŞ KAHYAOĞLU
Doktora
Türkçe
2015
EkonometriDokuz Eylül ÜniversitesiEkonometri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M.VEDAT PAZARLIOĞLU
- Türkiye'de rüzgar enerjisi santralları için teşvik uygulamaları ve bilgisayar programı ile irdelenmesi
The analysis of wind energy support mechanisms in Turkey and the evaluation by computer program
İBRAHİM HALİL KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Enerjiİstanbul Teknik ÜniversitesiEnerji Bilim ve Teknoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASİYE BERİL TUĞRUL
- Türkiye spot ve vadeli elektrik piyasalarının değerlendirilmesi
Evaluation of Turkey's spot and future electricity markets
FATİH ÇİNPOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
EnerjiKTO Karatay ÜniversitesiEnerji Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA DİDEM TUNÇEZ
- Elektrik piyasası borsasında teknik analiz yöntemleri kullanılarak elektrik fiyatının tahmin edilmesi ve algoritmik işlemler
Forecasting the of the electricity price using technical analysis methods in the electricity market exchange and algorithmic trade
YAVUZHAN ERTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiKocaeli ÜniversitesiElektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN YÖRÜKEREN
- Türkiye'de fiziksel teslimatlı vadeli elektrik piyasasının kurulabilirliğinin değerlendirmesi ve kuruluş modeli önerisi
Evaluation of the facility of the physical delivery futures electricity market in turkey and proposal of the establishment model
BİLAL TOPÇU