Malatya'da sanayinin gelişimi
The development of the industryin Malatya
- Tez No: 364930
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDAL KARAKAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Coğrafya, Sanayi Coğrafyası, Malatya, Sanayinin Gelişimi, İmalat Sanayi, Sanayi Dağılışı, Geography, Human Geography, Malatya, Manufacturing Industry, IndustrialDistribution, Industrial Geography
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Beşeri ve İktisadi Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 369
Özet
Bu doktora çalışması Malatya ilindeki sanayi faaliyetlerinin kuruluş, gelişim, mevcut yapı, gelecekteki durumu ve il içindeki dağılışını ortaya koymaya çalışmaktadır. Cumhuriyet öncesi dönemde sanayileşmiş devletlerin etkilerinden uzak kalmasının etkisi ile sınırlı da olsa atölye tipi üretim yapısının olduğu ilde, sanayileşme sürecinin asıl başlangıcı 1930'lu yıların sonlarına doğru yapılan kamu yatırımları ile gerçekleşmiştir. 1950-1960 yıllarda özel sektöründe farklı sanayi kollarında kendini göstermesi sürecin topyekûn gelişmesine katkı sağlamıştır. 1960 ve 70'li yıllar özel sektör ve kamu yatırımlarının birlikte devam ettiği ilde 1980 sonrasındaki gelişme tamamıyla özel sektör kaynaklı olarak gelişme göstermiştir. Özellikle 1988 yılında I. Organizenin kurulması Malatya'da sanayileşme sürecinin önemli bir dönüm noktasını oluşturmaktadır. Malatya Sanayi ve Ticaret Odasının 2010 yılı kayıtlarına göre 900 civarında sanayi tesisinin yer aldığı ilde ekonomik faaliyetler içinde imalat sanayi önemli bir ağırlığa sahiptir. Gıda ve tekstil sektörleri başta olmak üzeri diğer sektörlerinde gelişme göstermesi sanayi faaliyetlerinin bir kümelenme oluşturmasını sağlamıştır. Özellikle gıda sanayi içinde kayısı işleme tesisleri ile tekstil sanayindeki entegre firmaların sektörlerinde uzmanlaşma göstermeleri ve dünya ile rekabet edebilmeleri il sanayisinin önemli bir ölçeğe erişmesini sağlamıştır. Gıda sanayindeki kayısı işleme tesisleri ile tekstil sektöründeki entegre firmaların dışında makine, kimya ve diğer sektörlerde yıllık 10-50 milyon $ civarında ihracat gerçekleştiren firmaların çıkmaya başlaması ildeki sanayi faaliyetlerinin sadece gıda ve tekstil sanayine bağlı olarak gelişmediğini göstermektedir. Malatya ilinde sanayi tesislerinin dağılışı üzerinde etkile olan faktörlerin değişmesi sanayi siteleri, OSB'ler, sanayi güzergâhları ve diğer alanlarda dağılış gösteren sanayi tesislerinin de mekânsal olarak farklılaşmasına neden olmaktadır. İldeki bazı yeni yeni sanayi kümelenmeleri oluşurken bazı sanayi güzergâhlarında ise zayıflama meydana gelmektedir. Sanayi tesislerinin yer değiştirmesi ve yer değiştirme yönünün tespit edilmeye çalışıldığı bu çalışmada, ildeki sanayi tesislerinin lokasyonu ile ilgili dinamik bir süreç ortaya çıkmaktadır. Doğu Anadolu Bölgesi illeri içinde önemli düzeyde sanayileşen Malatya ili bölge illerine göre önemli farklılıklar oluşturmaktadır. Özellikle batı illerinde sanayi faaliyetlerindeki saçılma, taşınma ve yönelme alanları içinde avantajlı bir konuma sahip olan Malatya ili 2010 sonrasında bir çok firmanın yatırım yapması, gelişmenin sadece kamu, yerel dinamikler ve sanayiciler eliyle değil aynı zamanda diğer illerden gelen sanayi yatırımları ile de gelişmesini sağlamıştır. Malatya ilinin yurtiçi ve yurtdışındaki diğer il ve ülkelerle olan bağlantılarının (hammadde, pazar vs) tespit edilmesi ilin hinterlandı belirlenmesi açısından önem taşımaktadır. Ekonomik platformlarda ülkelerin değil şehirlerin yarıştığı bir ortamda ilin doğru tanınması, etki sahasının, güçlü ve zayıf olduğu alanların tespiti ildeki sanayi varlığının geleceği açısından önem taşımaktadır. Satranç tahrasının ülkeler, taşların ise şehirler olduğu günümüzde şehirler ülkelere göre çok daha fazla öne çıkmaktadır. Sonuç olarak Malatya sanayisi ele alan bu çalışma il düzeyinde bir çalışma olmasına rağmen Türkiye sanayisinin ve yer yer de etki alanına göre dünya sanayisi ile birlikte ele alınarak ortaya konulmaya çalışıldığı için Türkiye sanayisinin bir anekdotu niteliğindedir. Bütünün anlaşılmadan parçanın anlaşılamayacağı veya anlamlandırılamayacağı bir ortamda parça ve bütün ancak bir bütün olarak değerlendirildiği zaman resim anlam kazanacaktır.
Özet (Çeviri)
This dissertation aims to depict the foundation, development, the instant and posterior position of the industry transactions and their location in the city of Malatya. With a limited small-scaled home production industry ,the city which was far beyond the positive-effects of the developed countries in pre-republic era launched its industry boom in the late 1930's with state-based enterprise. And in 1950's and 60's the private-sector (in different enterprises) had an important role for an all-out development in industry. This bilateral industry continued in 1960's and 70' until the private-sector prevailed the whole production in 1980's. Especially the foundation of the First-Organized Industry Plant in Malatya could be considered a climax in the process in 1988. According to the records of the year of 2010 of Malatya Chamber of Commerce and Industry, the manufacture industry has an important role in economy in nearly 900 plants. In addition to main sectors of food and textiles the other blossoming sectors caused accumulations in industries. Especially the expertized and challenging apricoat process plants in Food industry and integrated firms in Textiles set the bar higher scales in Malatya economy. Apart from apricot industry and textiles ,the nascent firms in machine,chemistry and other sectors with exports of 10-50 million dollars a year proves that the city-industry is not only based on food and textiles but also other industries. The changing factors on the placement of industry plants in Malatya causes the regional placement changes of industry-sites,OSB's, transmissions and the plants in different sectors. While these changes are making new industrial accumulations ,nevertheless they harm some industry-placements and transmission. In the process on the replacement of the plants, we come across a newly dynamic process about the locations of the plants in the city. Among the cities of The Eastern Anatolia Region the over-developed Malatya city clearly differs from the other cities of the region. Especially Malatya with an advantageous location in western cities concerning the scattering, transmission and directions of plants has been developed with investments of lots of firms which are not only investments of state-based and local dynamics but also investments coming from other cities around. The fixation of connections of Malatya in national cities and international countries (raw material,marketing etc.) is important for the hinterland-search of the city. In economic platforms (economic terms) when the cities's challenge is at stake( not the countries's) ,the correct definition ,the pravailance ,the stregths and weaknesses of the city are important for its existence in future. Today when the countries are considered as a chessboard and the cities its components , the cities come to importance more than countries. In conclusion, although this work seems on a city-scaled one on Malatya industry, it can be considered as an anecdote of Turkish industry ,for it is handled with the industry of Turkey and partially in concerning fields with world industry. As a conclussion, whole can not be comprehended or wouldn't be meaningfull without understanding its parts; Only if it is assessed with parts and whole altogether ,the big picture will come to meaning.
Benzer Tezler
- Organize sanayi bölgelerinin kent ekonomisine katkısı: Malatya örneği
Organized industrial zones contribution of the city economy: Example of Malatya
HASAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Ekonomiİnönü ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. METİN KIRIMHAN
- Atatürk dönemi tekstil sanayiinin gelişimi
Development of textile industry in the Ataturk period
SALİHA ŞENYİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Tarihİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTarih ve Medeniyet Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEYTULLAH KAYA