Köy oyunlarında kadının konumu
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 36662
- Danışmanlar: PROF.DR. ZEHRA İPŞİROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1994
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 81
Özet
Kadın ve Toplum:“Sanat, içinden doğduğu toplumu yansıtır. Tiyatro bütün sanatlar içinde toplum öğesi ağır basan, içinde yaşadığı topluma yakın olan ve toplumu yanlız genel eğilimleri ile değil, ayrıntılı gerçekleri ile de yansıtan bir sanattır. ”“Köy oyunlarında kadının konumu”nu incelemeye başlamadan önce tiyatro oyunlarının“içinden doğduğu toplumu”biraz gerilere giderek tarihsel süreç içinde tanımak ve yansıttığı ayrıntılı gerçekleri anlamamızda yardımcı olacaktır. Bu tarihsel süreç içinde, islamiyet öncesi Anadolu'da ve Anadolu dışında kurulmuş türk medeniyetlerinden, islamiyet sonrasında ise Anadolu'da yaşamış Selçuklu, Osmanlı medeniyetlerinden söz edilebilir. Anadolu'da kurulmuş eski Türk Medeniyetlerinden Asurlar, Hititler dönemlerinde kadınların toplumda belli bir yeri olduğu, merkekle eşit haklara sahip; evlenme, boşanma gibi konularda erkeklerle eşit durumda oldukları kayıtlarda raslanan birer gerçektir. Bu dönemlerde kadınlar, çanak çömlek yapımı, dokumacılık gibi uğraşılarla üretken durumdadır. Anadolu dışında kurulmuş Türk oldukları kabul edilen Sümer İskit, Doğu ve Batı Hun Göktürk ve Uygur medeniyetlerinde de kadınların toplumsal ve Siyasal açılardan etkin oldukları görülür. Çok tanrılı olan Sümerlerde kadın tanrıların önemli bir yeri vardı. Hun egemenliğinin sürdüğü devirlerde, kadınların evleneceği erkeklerle döğüştükleri, yendikleriyle evlenmedikleri, çok iyi silah kullandıkları bu güne gelen bilgiler arasındadır. Göktürk ve Uygurlara ait taş yazıtlarda kadının konumu ile ilgili önemli bilgilere rastlanır. VI II. Yüzyıldan kalma Orhun anıtlarında şu tümceye sık sık rastlanır:“Han ile Hatun emreder”Çok kısaca değindiğimiz Türk topluluklarında kadının toplumsal durumu islamiyetin yayılmasıyla birlikte bazı değişimler gösterdi. Göçebe olarak yaşadığı dönemlerde kadınlar, islamiyetin kurallarını yaşam şartları nedeniyle pek hissetmemiştir. Ancak yerleşik düzene geçildikten sonra gittikçe artan bir baskıyı özellikle kadınlar yaşamışlardır. X.yüzyıldan sonra Selçuklu Türkleri Anadolu'ya egemen olmuştur. Bu akınlar sırasında müslüman Türk kadını, erkeği ile birlikte aktif olarak yaşamıştır. Selçuklu dönemine ait bir çok ivkabartma, minyatür ve belgelerde kadınların etkin oldukları görülür. Bu güne kadar gelen bir çok anıtlarda kadınların adları yaşamaktadır. XV. Yüzyıldan itibaren Osmanlı devleti güçlü bir imparatorluk haline dönüşürken kadınların toplumsal durumu geriler. Tanzimatla birlikte batının üst yapı kurumları yavaş yavaş Osmanlıya girdiği zaman bundan etkilenenin genellikle kentli kadın olduğu görülür. Kırsal kesim kadını için dünya değişmez. islamiyet öncesi gerek toplumdaki konumu ile gerek yaşam tarzı ile belli bir yaşam çizgisi tutturan Türk kadını Islamiyetle birlikte bazı haklarını kaybetse de toprağa yakın olduğu oranda yaşam çizgisini fazla değiştirmeden ama bazı geleneklerin baskısını daha çok duyarak yaşamını sürdürmüştür. Cumhuriyet döneminde kadınlara birçok haklar verilir. Medeni kanunun kabulü ile Seçme, seçilme hakları, erkeklerle eşitlik tanınır. Kadının durumunu incelerken kaynaklarda dikkati çeken nokta toplumsal değişimlerden etkilenen genellikle büyük merkezlerde yaşayan kadınların olması. Kırsal kesim kadını, tıpkı tarihte kendinden önceki medeniyetlerde olduğu gibi evinde, tarlasında erkeği ile beraber çalışır, yaşamını gelenekler, töreler çizgisinde sürdürür. Bugün de özellikle Anadolu'da köylerde yasal haklarını bilmeden, bilse de haklarını töreler, gelenekler izinvermediği için kullanmayan ya da kullanamayan kadınlarımız çoğunluktadır. Köy oyunlarına genel bir bakış: Daha çok 1960'h yıllardan sonra ortaya çıkan konusu köyde geçen oyunlar incelendiğinde bazı ortak noktalar dikkat çeker. Bu özellikleri iki ana başlık altında toplamak mümkündür. Oyun kişileri, tiplemeler: Oyunlar çizilen tipler açısından incelendiğinde kadınlar ve erkekler arasındaki farklılıklarda yaşam koşullarının etkinliği görülür. Oyun yazarları genelde erkeklerdeki çocuksu yönü ön plana çıkarmışlardır. Yaş gruplarına göre konumları ve davranışları farklılıklar gösterirler. Gençler, çekingen, içe kapanık çizilirken, orta yaşlılar kolay kanan, kavgacı.gözü kara tipler olarak çizilmişlerdir. Yaşlılar ise pek ciddiye alınmıyan, sözü dinlenmiyen, gençlik anılarında yaşayan tipler olarak karşımıza çıkar. Bu oyunlarda ana konuyu destekleyen yardımcı tipler, köylünün içinden yetişip de köylüden farklı konumda olanlar, bazı ortak özelliklerle yer alırlar:Bu tiplerden biri nMuhtar“çok güvenilir bir kişi olarak karşımıza çıkmaz. ”Bekçi“ ise taşıdığı üniformayı kendine gelebilecek zararlardan korumak için kullanır. Onun içindeyken kendini daha güçlü hisseder. ”Ağa" Osmanlının feodal yapısının bugün Anadolu'da yaşayan kalıntılarıdır. Oyunlarda kendi çıkarlarını herşeyin üstünde tutmaktan çekinmeyen tipler olarak çizilmişlerdir. VI
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Balıkesir Halkevi'nin Türk modernleşmesi yönündeki faaliyetleri(1933-1951)
Activities of Balikesir People House for Turkish modernization(1933-1951)
AHMET AHCI
- Bir köy okuluna yeni atanmış matematik öğretmenlerinin yaşantıları: Siirt ilinde çoklu bir durum çalışması
The experiences of newly appointed mathematics teachers in village schools: a multiple case study in Siirt province
SENA NUR DÜŞGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LEVENT DENİZ
- Nezihe Araz'ın tiyatrolarında tema ve yapı
Theme and structure in Nezihe Araz's theaters
FATİH BAYRAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sahne ve Görüntü SanatlarıUşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ PULAT
- Anadolu'da eril bereket, koruyucu kültler ve tanrılar -Phalik sembol ve ritüeller-
Fertility, protective male gods and cults in Anatolia
FEYZULLAH ERAY DÖKÜ
- Geleneksel Türk tiyatrosu'nda Zenne tipi ve Ortaoyunu'ndaki uygulamaları
Başlık çevirisi yok
ÇİĞDEM KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MURAT TUNCAY