İbn Miskeveyh'in adalet anlayışı
Ibn Miskawayh's concept of justice
- Tez No: 367787
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET KAMİL CİHAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Felsefesi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 236
Özet
Bu çalışmada, İbn Miskeveyh'in adalet anlayışı ele alınmıştır. Bu çalışmanın amacı ahlak, siyaset ve hukuk felsefesinin önemli kavramlarından biri olan adaleti, İbn Miskeveyh'in bakış açısıyla incelemek; diğer filozofların adalet anlayışlarıyla karşılaştırmalar yapmak suretiyle benzer ve farklı yönlerini tespit etmektir. İbn Miskeveyh adaleti bir tarafta, metafizik ve fiziki âlemle irtibatlandırır, diğer tarafta birey ve toplumla ilişkili bir kavram olarak inceler. İbn Miskeveyh adaleti dört kısma ayırır. Onun bu ayrımı aynı zamanda adaletin, varlığın her aşamasındaki farklı görünümlerine yapılan bir vurgudur. İbn Miskeveyh adaletin ilke ve kaynağını metafizik âlemde görür. Adaleti“Birlik”ve“Mutlak iyi”kavramlarıyla ilişkili olarak ele alır. O, fizikî âlemdeki adalet fikrini ise cisimlerdeki denge ve düzen üzerine bina eder. İbn Miskeveyh insanın özgür iradesine vurgu yapar ve Platon kaynaklı nefsin akıllı, öfkelenen ve iştah duyan üç farklı gücüne dikkat çeker. O nefsin güçlerinin aklın egemenliğine girmesi sonucu ideal olan dengeyi yakalamasını seçimli adalet olarak değerlendirir. Seçimli adaleti, hem ilahi hem tabii hem de örfi adaletin kesişme noktası olarak görür. Bu kapsamda adaletin yirmi dört alt erdeminden bahsederek sosyal yansımalarına dikkat çeker. İbn Miskeveyh insanlar arasındaki ilişkileri konu edinen örfi adalete de vurgu yapar. O hükümdarı adaletin güvencesi olarak görür, toplumu bir arada tutan sevgi ve dostluk kavramlarını da adaletle ilişkili olarak ele alır. Bunun yanı sıra dağıtıcı, ticari ve düzeltici adalet konularında Aristoteles'i takip etmiştir. Adaletin unsurları dediği Şeriat, hâkim ve para konularını kendine has bir üslupla inceler. İbn Miskeveyh adaleti metafizik, fizik, ahlaki ve siyasi boyutlarıyla bağlantılı olarak ele almış, kendisinden önceki felsefi birikimlerle, İslam düşüncesini bütünleştirerek kendi özgün yorumunu ortaya koymuştur. Ayrıca İbn Miskeveyh'in kendinden sonra gelen Tusî, Devvanî ve Kınalızâde gibi İslam Ahlak Filozofları üzerindeki etkisi de açıktır.
Özet (Çeviri)
In this study, Ibn Miskawayh's concept of justice is examined. The aim of this study is to examine justice which is one of the important concepts of philosophy of ethics, politics and law by Ibn Miskawayh's point of view. And this study also aims to reveal its similarities and differences by making comparisons with other philosophers' thoughts on justice. Ibn Miskawayh examines justice as a concept which is associated with metaphysics and physics. On the other hand he examines it as a fact associated with individual and society. Ibn Miskawayh divides justice into four categories. This is, at the same time, an emphasis made on different appearances of justice in every degree of existence. He considers principle and source of justice in metaphysical world. And he associates justice with the notion of“Unity”and“Utter Good”. He relates the idea of justice in physical world with balance and harmony of things. Ibn Miskawayh emphasizes on the free will of individuals and he stresses human soul's three different faculties which originating from Plato's tripartite theory: Intellectual, irascible and appetitive. He evaluates achieving the ideal balance of soul under the domination of intellect, as an optional justice. Ibn Miskawayh considers the optional justice to be the intersection point of divine justice, natural justice and legal justice. In this context, he draws attention to its social reflection by mentioning twenty four sub-virtues of justice. He also stresses the legal justice which deals with the relationship among individuals. Ibn Miskawayh states ruler as guarantor of justice and he examines concepts of love and friendship which holds society together in relation justice. In addition to this, He examines distributive, commercial and reparative justice under the influence of Aristotle. Ibn Miskawayh also originally comments on Sharia, ruler and money as the highest laws of justice. He examines justice in metaphysical, physical, ethical and political aspects and he presents his original interpretation by integrating philosophical background of his time with Islamic thinking. Besides, his influence on subsequent Islamic Ethical Philosophers, particularly Tusî, Devvanî and Kınalızâde, is certain.
Benzer Tezler
- Tehzibu'l Ahlak bağlamında İbn Miskeveyh'te ahlak eğitimi
Ibn in the context of Tehzibu'l Ethics ethics education at Miskeveyh
VECİHE EBRU İNCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dinİnönü ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAMDİ ONAY
- Taşköprîzâde'nin Şerhü Ahlâkı Adudiyye adlı eseri
Tashkoprîzâde's Sarhu Ahkak-i Adudiyye
ELZEM İÇÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
FelsefeSakarya ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ATİLLA ARKAN
- Râgıb el-İsfahânî'de adalet kavramı
The concept of justice in al-Raghib al-Isfahani
FEYZA NUR ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALİH YALIN
- Orta Çağ İslam düşüncesinde siyasal ahlâk
Political morality in Medieval Islamic thought
EROL ŞİMŞEK
Doktora
Türkçe
2021
FelsefeKaradeniz Teknik ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. ÇAĞATAY OKUTAN