Ermeni harfli Kıpçak Türkçesinde fiil
Verbs in Kipchak Turkish with Armenian letters
- Tez No: 367788
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi, fiil, tarihî Türk lehçeleri, fiilde yapı, fiil çekimi, sözlük, Kipchak Turkish with Armenian Letters, verbs, ancient Turkish dialects, verb structures, verb conjugation, glossary
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 729
Özet
Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesinde Fiil başlıklı bu tezde Karadeniz'in kuzeyindeki sahada 1521-1699 yılları arasında, Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi ile meydana getirilmiş olan eserlerden Aleksandr Garkavets tarafından yayımlanmış olan metinler esas tutulmuştur. Bu tez altı ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümler: 1. Basit Fiiller, 2. Türemiş Fiiller, 3. Birleşik Fiiller, 4. Fiil Çekimi, 5. Fiilimsiler, 6. Sözlük şeklindedir. Tezin bütününde Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi metinlerinden elde edilen fiillere ilişkin dil malzemesi Köktürk, Uygur, Karahanlı, Harezm ve tarihî Kıpçak Türkçesi metinlerindeki fiillerle karşılaştırılmak suretiyle art ve eş zamanlı biçimde incelenmiştir. Basit fiiller, ses düzenlerine göre sınıflandırılmış ve Eski Türkçeden başlayarak tarihî Türkçenin etimolojik verilerine göre ele alınmıştır. Türemiş fiiller değerlendirilirken isimden fiil ve fiilden fiil türeten ekler alfabetik olarak sıralanmış ve her ek Köktürk, Uygur, Karahanlı, Harezm ve tarihî Kıpçak Türkçesi metinlerinden elde edilen eklerle karşılaştırılmıştır. Ekler incelenirken, özellikle Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi sahasındaki işlev çeşitlenmeleri temel alınmıştır. Birleşik fiillerin incelendiği bölümde birleşik fiiller yapıları bakımından sınıflandırılarak metinlerdeki biçimleri üzerinden karşılaştırma yapılmıştır. Burada özellikle Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi metinlerindeki farklı yapılar da ortaya konulmuştur. Fiil çekiminin ele alındığı bölümde fiiller bildirme ve tasarlama kipleri çerçevesinde girdikleri çekime göre incelenmiş; bu çekim içerisinde tarihî yapı ile mukayese edilmiş ve Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi metinlerindeki işlevlerinin boyut ve uygunluklarının seyri ortaya konulmuştur. Fiilimsiler bölümünde ise, temel malzemeden elde edilen isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiiller yine tarihî karşılaştırmalı olarak ve alfabetik sıralama yapılmak suretiyle değerlendirilmiştir. Son bölüm olan sözlükte ise, tezde geçen Ermeni Harfli Kıpçak Türkçesi fiilleri, metin bağlamındaki anlam çeşitlenmeleri esas tutularak cümle örnekleriyle verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The texts written by Aleksandr Garkavets, among the ones which were created in Kipchak alphabet with the Armenian letters in the north of Black Sea between the years 1521-1699, has been based on in this thesis, titled 'Verbs in Kipchak Turkish With Armenian Letters'. This thesis consists of 6 main chapters. These chapters are: 1. Simple Verbs, 2. Derivated Verbs, 3. Compound Verbs, 4. Conjugation, 5. Gerunds and Infinitives, 6. Dictionary (Glossary). In the context of this thesis, the linguistic materials about verbs obtained from Kipchak alphabet with Armenian letters texts are simultaneously examined and compared with the verbs from Kokturk, Uygur, Karahanli, Harezm and ancient Kipchak Turkish texts. Simple verbs are classified according to their sound forms and discussed according to ethimologic data of ancient Turkish. While evaluating derived verbs, derivational affixes are listed alphabetically and each affix are compared to the other affixes gained from Kokturk, Uygur, Karahanli, Harezm, and ancient Kipchak Turkish texts. The function diversities are based especially in the field of Kipchak Turkish with Armenian Letters while examining the affixes. In the chapter 'Compound Verbs', these compound verbs are classified according to their structures and compared through their forms in the texts. In this part, different structures have been brought up in the texts written in Kipchak Turkish with Armenian Letters. In the verb-conjugation chapter, verbs are examined according to their information and designing mode and in these modes; they have been compared to their historical structures. And their course of extent and convenience has been introducedin the texts written in Kipchak Turkish with Armenian Letters. And in the chapter 'Gerunds and Infinitives (Verbals)' all these gained verbal-nouns, adjective nouns and adverbial nouns are evaluated alphabetically and chronologically. In the last chapter,“Glossary”verbs in Kipchak Turkish with Armenian Letters are exemplified based on their meaning diversities in the texts.
Benzer Tezler
- Codex Cumanicus ve Ermeni harfli Kıpçak Türkçesinde fiil yapımı
Verb formation in Codex Cumanicus and Kipchak Turkic in Armenian script
MUSA SALAN
Doktora
Türkçe
2016
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Karay Türkçesinin tarihî ve Çağdaş Kıpçak Türkçesiyle karşılaştırmalı söz varlığı - fiil
The comperative vocabulary with the historic and Modern Kipchak Turkish of Karaim Turkish - verb
ABDULKADİR ÖZTÜRK
Doktora
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEVZAT ÖZKAN
- Ermeni harfli Kıpçakça Zebur'da fiil - tamlayıcı ilişkisi
The relation of verb – complement in Armenian Qypchaq Psalter
GÜLDEREN TOKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimAbant İzzet Baysal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İ. GÜLSEL SEV
- Codex Cumanicus ve Ermeni harfli Kıpçakçada ekleme yoluyla isim yapımı
Noun formation by means of addition in Codex umanicus and Kipchak Turkic in Armenian script
FATMA ŞENYÜZ
Doktora
Türkçe
2017
DilbilimGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA KASAPOĞLU ÇENGEL
- Ermeni harfli Kıpçak Türkçesinde isimlerin kavram alanları
Conceptual fields of the nouns in Kipchak Turkish with Armenian letters
ZELİHA TUĞUZ
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH