Kadınlarda görgü tanıklığı belleği hataları: Tanık olunan olay sonrası bağımsız bellek bildiriminin sürpriz tanıma testi ile ilişkisi
Eyewitness memory errors in women: The relationship between independent memory declaration and surprising recognition test
- Tez No: 368972
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. LEVENT ŞENYÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Adli Tıp, Psikoloji, Forensic Medicine, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Görgü tanıklığı belleği, bellek hataları, serbest hatırlama, tanıma görevi, güven, görüntü türü: gerçek-manipüle-yanlış fotoğraflar, Eyewitness Memory, memory mistakes, free recall, recognition test, confidence, image type: true, manipulated-false
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Deneysel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 215
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, görgü tanıklığında olay sonrası herhangi bir müdahale olmaksızın, tanıkların serbest hatırlama ve tanıma görevi performansını incelemektir. Araştırma, pilot çalışma ve iki deneyden oluşmaktadır. Çalışma, Hacettepe Üniversitesi'nde çeşitli fakültelerde okumakta olan 17-25 yaş arası 212 gönüllü kadın katılımcı (pilot çalışma için 76 kişi; Deney 1 için 96 kişi; Deney 2 için 40 kişi) ile yürütülmüştür. Katılımcılara Deney 1'de bir hırsızlık videosu izletilmiş, ardından yazılı olarak serbest hatırlama yapmaları ve yanıtlarına ne kadar güvendiklerini Likert tipi bir ölçek üzerinde oylamaları istenmiştir. Daha sonra pilot çalışmadan elde edilen bulgular doğrultusunda hazırlanmış olan gerçek (videoda yer alan orijinal görüntüler), manipüle (video yer alan orijinal görüntülerin manipüle edilmiş hali) ve yanlış (videoda yer almayan detayları içeren görüntüler) fotoğrafların kullanıldığı bir tanıma görevi uygulanmıştır. Katılımcıların bu görüntü türlerine göre verdikleri tepkiler ile hem doğru hem yanlış tepkiler için duydukları güven puanları kaydedilmiştir. Deney 2'de ise aynı prosedür, serbest hatırlama olmaksızın takip edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, serbest hatırlama sonrası tanıma görevi içerisinde en fazla manipüle görüntüler bellek hatası ortaya çıkarırken, verilen tepkiler arasında en fazla güven duyulan görüntüler de yine manipüle görüntüler olmuştur. Bir görgü tanığı tanık olduğu olay ile ilgili küçük miktardaki detay farklılıklarını ayırt etmekte güçlük çekmekte; ancak buna rağmen yanıtına güven duymaktadır. Serbest hatırlama olmaksızın tanıma performansı değerlendirildiğinde ise, serbest hatırlamanın olduğu koşul ile benzer bir örüntü oluşmaktadır. Tanıklar yine en çok manipüle görüntülerde bellek hatası yapmıştır ve yine en fazla bu tepkilerine güvenmiştir. Serbest hatırlama performansı ile tanıma testi performansının karşılaştırıldığı durumda ise tanıma görevi içerisinde yer alan görüntü türleri arasında, manipüle görüntüler için bellek hataları yine en fazladır. Suç içeren bir olaya tanıklık eden kişiden serbest hatırlama yapması istendiğinde %79 oranında suç ile ilgili detayları doğru hatırlamaktadır. Ardından suç ile ilgili detayları tespit etmesi istendiğinde, olay ile ilgili doğru olarak sunulan detayları hatırlama yüzdesi, serbest hatırlama ile aynıdır. Olay ile benzer fakat olayda yer almayan manipüle detayları doğru ayırt etme yüzdesi %66'ya gerilemektedir. Olay ile ilgisiz yanlış detayları doğru ayırt etme yüzdesi ise %75'tir. Tanıklar, manipüle detayları tespit etme yüzdeleri en düşük iken yine en fazla bu tür detaylar ile ilgili verdikleri tepkilere güvenmektedir. Bu araştırma doğrultusunda, görgü tanığından güvenilir bilgi edinebilmek için öncelikle hiçbir müdahale olmaksızın serbest hatırlamaya başvurulmalıdır. Tanığın ayrıntıları ayırt etme gücünün kullanılan görüntü türü ile ilişkili olduğu da göz önünde bulundurulması gereken sonuçlardandır.
Özet (Çeviri)
The main aim of this study is to investigate free recall and recognition task performances of the eyewitnesses after the incident without any intervention. The study consists of a pilot study and two experiments. The study is performed with collaboration of 212 volunteered female participants with ages 17-25, from various faculties of Hacettepe University (76 for pilot study, 96 for Experiment 1 and 40 for Experiment 2). In Experiment 1, participants watched a theft video and then they were asked to perform a free recall task and to vote their confidence level for their answers on a Likert type scale. Then, a recognition task was performed in which true photographs (original still images from the video) that are prepared according to results from pilot study; manipulated photographs (manipulated versions of the still images from the video), and false photographs (still images that contain details that are not present in the video) are used. Reactions of the participants to each image category, along with their confidence levels on their answers are recorded. In Experiment 2, the same procedure is followed without free recall task. Results show that in recognition after free recall task, manipulated photographs cause the most memory error while the participants have the highest confidence levels for them. An eyewitness has difficulty in recognizing small scale differences in details of the incident he or she eyewitnessed but is confident in his or her answer. A similar pattern is observed when the free recall task is excluded. Eyewitnesses made the most memory errors in their answers for manipulated photographs, and again with top confidence levels. Comparison of the performances of free recall and recognition tasks showed that memory errors are observed most in manipulated photographs, among all image types in recognition task. An eyewitness remembers the details about the crime correctly with a rate of 79% when he or she is asked for free recall. When asked to detect the details following the free recall, the rate of correct remembrance of the details is the same with free recall task. The rate reduces to 66% for manipulated details that are similar with the incident but not actually present in it. The rate is 75% for irrelevant, false details. Eyewitnesses detect the manipulated details with lowest performance, however their confidence levels are highest for them. Study reveals that in order to obtain the most reliable information, free recall without any intervention whatsoever should be performed first. It should also be noted that the detail detection performance of the eyewitness depends on the type of the image.
Benzer Tezler
- Psikolojik travma açısından görgü tanıklığı: Travma mağduru bireylerin ifadelerinin yönlendirilebilirlik açısından incelenmesi
Eyewitness testimony in terms of psychological trauma: Examining the statements of trauma survivors in terms of suggestibility
MUSA BOZKURT
Doktora
Türkçe
2023
Adli Tıpİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEYLAN ZİYALAR
- Görgü tanığına verilen yanıltıcı bilginin bellek üzerine etkisi
Effect of misleading information given to eyewitness on memory
İREM ZEYNEP GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Adli TıpÜsküdar ÜniversitesiAdli Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLİN YALÇIN SARIBEY
- Kadına yönelik şiddete ataerkil ve kültürel feminist açıdan yaklaşım: Ankara ili Yenimahalle ilçesi örneği
An approach to violence against women from a cultural feminist perspective: The Ankara province, Yenimahalle district example
SEMAHAT DİCLE MAYBEK
- Âdâb-ı muâşeret'in batılılaşması (1918-1930)
The westernization of social etiquette (1918-1930)
ZEYNEP TÜBA ŞAHİN
- Şeyyad Hamza Mi'rac-name
Başlık çevirisi yok
GÜLTEN FEŞEL GÜZELIŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiEski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
PROF. DR. METİN AKAR