Geri Dön

Türk şiirinde metafor (1923-1960)

Metaphor in Turkish poetry (1923-1960)

  1. Tez No: 370411
  2. Yazar: KAYHAN ŞAHAN
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ÖZCAN AYGÜN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2014
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Trakya Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 298

Özet

Batı kaynaklı terminolojiden alınan“metafor”un, Türkçede geleneksel tasnif içine yerleştirilmesi ve kullanımında çeşitlilik oluşmuştur. Batıda, felsefe alanında temelleri atılan kavram, ülkemizde ise figüratif bir misyon yüklenerek mecaz, açık-kapalı istiare, ad aktarması, deyim aktarması, telmih gibi bir çok terim yerine kullanılmış ve örneklendirilmiştir. Türk Şiirinde Metafor (1923-1960) isimli bu çalışmada; 1980 sonrası gelişen ve metaforun kavramsal alanını ortaya koyan, Çağdaş Metafor Teorisi incelenmiş ve örneklendirilmiştir. Metafor, kavramsal alanların eşitlenmesi sonucu ortaya çıkan geniş bir haritalamadır. Türkçenin hem standart dilinin hem sanat dilinin şekillenmesinde pay sahibi olan metaforlar, zihni haritalarda insani, toplumsal, coğrafi tüm etkilere dair izler taşır. Bu yapılanmanın farkında olan sanatçı; yeni, orijinal üretimleri ile dile kavramsal bir genişleme getirirken, okur zihnine de farklı yollardan ulaşım imkanına kavuşur. Şiir özelinde yapılan bir tasnif ile metaforların; toplumun ortak hafızasından çekilerek ve yeni/orijinal haritalamalarla oluştuğu görülür. Toplum hafızasından çekilen“geleneksel metaforlar”; bulundukları“birincil”halleri ile ya da haritalamanın genişletilmesi ile“kompleks”olarak şiir diline dahil olurlar. Şairler,“yeni”/“orijinal”metaforlarını da iki yol ile şiirlerinde kullanır: Dilsel ifadelere haritalamayı yansıtarak okurun metaforu görmesini sağlamak ya da metaforu doğrudan ifade olarak verip okurun haritalama yapmasını beklemek. 1923 – 1960 yılları arasında yayınlanmış şiirler incelendiğinde hem geleneksel hem yeni metaforların örneklerine rastlanılmış ve temsil gücü yüksek olanlar seçilerek incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

“Metaphor”– borrowed from Western terminology – has been embedded and used within traditional classification in Turkish in diverse ways. Though in the West its foundation was set within philosophy, in Turkish the concept of“metaphor”undertook a figurative mission to be used and exemplified as a substitute to simile, open/closed figures of speech, metonymy, synecdoche and referencing. In this study, Metaphor in Turkish Poetry (1923-1960), Contemporary Metaphor Theory, which was developed post-1980 and manifested the conceptual area of metaphor is examined and exemplified. Metaphor is a vast mapping that generated/emerged from the equalization of conceptual areas. Metaphors have a role in shaping both the standard Turkish language and the language of art, and they bear the trace of individual, social and geographical influences in their conceptual mappings. While the artist, who is aware of this structure, brings a conceptual expanse to the language with his original productions, he also gains access to the minds of readers via different paths. A classification specific to poetry shows that metaphors are created with new/original mappings by extracting from the shared social memory.“Traditional metaphors”that have been extracted from social memory get involved in poetic language in their“primary”forms or in“complex”forms created by the expansion of mapping. Poets use their new/original metaphors in their poetry in two ways: they make the reader to see the metaphor by reflecting the mapping with linguistic expressions, or they present the metaphor as a direct expression and wait for the reader to make a mapping. When we examine the poems published between 1923 and 1960, we encounter examples of both traditional and new metaphors. The ones that have higher representational capacity are included in this study and examined.

Benzer Tezler

  1. Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde mahpushane (1923-1980)

    Prison themed poetry in Republican Period (1923-1980) of Turkey

    RABİA GÜLİSTAN OKUTAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Türk Dili ve EdebiyatıUşak Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ PULAT

  2. Edebi metnin yorumunda algı ve anlama bağlı öznel yaklaşım sorunu: Türk şiirinde metafor örneği

    Depending on the perception and the meaning, subjective approach problem in review of the literary text: Metaphor example in Turkish poetry

    EBUBEKİR SIDDIK ERGÜN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    DilbilimÇanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

    Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. KEMAL YÜCE

  3. Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Türk şiirİnde bahçe metaforu

    Garden metaphor in Turkish poetry from the Tanzimat to Republic

    BEDİRHAN ÜNLÜ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Türk Dili ve EdebiyatıFırat Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TARIK ÖZCAN

  4. Modern Türk şiirinde Prometheus

    Prometheus in modern Turkish poetry

    TOLGA KARAHAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Türk Dili ve EdebiyatıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUHARREM KAYA

  5. Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde gül imgesi

    The image of the rose in Turkish poems in the Republic Period

    MELEK ÇETİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HASAN AKAY