Saraybosna'daki Osmanlı Dönemi mimarî eserleri ve bugünkü durumları
The architectural monuments of Ottoman Period in Sarajevo and their current states
- Tez No: 370612
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NURCAN YAZICI METİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Sanat Tarihi, Architecture, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 262
Özet
Saraybosna zengin geçmişiyle ve birbiri içine geçmiş birbirinden farklı kültür, din ve tarihi devirleriyle çok nadir bir şehirdir, öyle ki Saraybosna Avrupa'nın Kudüs'ü olarak adlandırılmaktadır. Üzerinde durulması gereken tarihi devirlerinden bir tanesi de 16.yy'dır. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu altın çağına girmiş, mimarî işlerin çoğu tamamlanmış ve Saraybosna şehir statüsünü kazanmıştır. Böylelikle başta Bosna Sancağı merkezi, daha sonra Bosna Eyaleti, olan Saraybosna, önemli bir siyaset, ekonomi, kültür ve eğitim merkezi olarak önce Bosna Hersek'in en önemli, sonrasında Balkanlar'daki en büyük şehirlerden bir tanesi haline gelmiştir. II. Beyazıd'ın torunu ve meşhur bir Sancakbeyi olan Gazi Hüsrev Bey muazzam estetik değere sahip işlerin ortaya çıkmasında özel bir rol almıştır. Kendisi yaptığı bağışlarla birlikte Saraybosna'nın kasabadan bir şehir düzeyine gelmesini sağlayan kentsel imar faliyetlerini başlatmıştır. Bu araştırma 15.yy sonu ile 18.yy sonu arasındaki tarihlerde, Osmanlı döneminde, Saraybosna'da Osmanlı Mimarî mirasını oluşturan farklı tiplerde ve üsluplardaki yapıları inceleyen bir çalışmadır. Bu işleri yürüten yerli kişiler vakıfları kurmuşlardır ki bu vakıflar bünyelerindeki kaynakları nesneleri inşa etmekte ve Bosna Hersek'te bulunan Saraybosna'nın kentsel yerleşimlerini geliştirmekte kullanmışlardır. Bazıları Sultan'ın ailesine doğrudan bağlı olan ve Osmanlı İmparatorluğu'ndaki saygı duyulan siyasi kurumlardan olan vakıflar, birinci elden mimari işlerin sorumluğunu finanse edilmesini üstlenmişlerdi. Müteahhitler, yerel sanatkarlardan veya yakında Osmanlı üslubunu yeniden yorumlama isteğindeki çevre bölgelerden gelen sanatkarlardan oluşmaktaydılar. İnşaatlarda kullanılmış malzemelerin tamamı Saraybosna çevresinden çıkarılmıştır ve işlenen malzemeler de Saraybosna'daki atölyelerden sahaya gönderilmiştir.Bu çalışma 15.yy sonu ile 18.yy sonu arasındaki dönemde Saraybosna'daki Osmanlı mimarisini 25 ayrı dini ve kamusal yapı üzerinden estetik, sanatsal ve tarihi açıdan incelemektir. İncelenen camilerin seçimiyle ilgili göz önüne alınmış olan ana unsur günümüze ulaşmış olması ve tek kubbeli örtü sistemine sahip olmasıdır. Tarihi ve mimari bilgiler ile nesnelerin süslemeleri ile ilgili bilgilerin dışında, çoğu nesnenin 1992-1995 yılları arasındaki savaşta yok olması veya geri dönülemez bir biçimde zarar görmesi nedeniyle, her nesnenin geçirdiği değişim ve güncel durumlarının üzerinde özellikle durulmuştur.
Özet (Çeviri)
The city of Sarajevo is one of the rare cities in the world with such a rich past and such intertwining of different cultures, religions and historical periods and because of that it is also known as the European Jerusalem. One of those historical periods is the Ottoman period, especially the 16th century when the Ottoman Empire entered its golden age, when majority of architectural works were constructed and Sarajevo was granted city status. As the seat of the Bosnian Sanjak, and later of the Bosnian Eyalet, and an important political, economic, cultural and educational centre, Sarajevo grew to become the most important town in Bosnia and Herzegovina and one of the biggest towns in the Balkans. Gazi Husrev-bey, Beyazid II's grandson and the most well-known sanjak-bey, had a special role in appearance of works of great aesthetic value. With his endowments he initiated urban development of Sarajevo that developed from a small town (kasaba) to a city (şeher). This research paper analyses buildings of different types and different styles accomplished during the Ottoman period that form part of the Ottoman architectural legacy in Sarajevo from the end of the 15th century until the end of the 18th century. Comissioners of these works were locals that established vakifs, i.e. foundations that used their resources to build objects and had a huge role in the development of urban settlements in Bosnia and Herzegovina and in Sarajevo. Vakifs as respected political figures within the Ottoman empire were comissioners and financiers of architectural works and some of them were related to the sultan's family. Contractors were local artisans or artisans from the nearby surroundings who were up to the task of recreating the Ottoman style; the materials they used were from the immediate surroundings of Sarajevo or a result of artistic treatment in workshops in Sarajevo. The work analyses Ottoman architecture in Sarajevo from the end of the 15th until the end of the 18th century on 25 most prominent public and religious objects in the art history of the Ottoman period in Sarajevo, chosen according to aesthetic, artistic and historic criteria. Regarding mosques, using the aforementioned criteria domed mosques were chosen for analysis. Besides historical and architectural data and the data regarding decorations of objects, a special emphasis was given to changes that each of the objects underwent and to description of their present state, especially if we take into account that many objects vanished in the 1992-1995 war and that a large portion of them suffered irreparable damage.
Benzer Tezler
- Osmanlı cilt sanatında Saray Bosna'daki Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi'ndeki nadir eserlerin yeri, önemi ve korunması
The Importance of the precious books of Gazi Hüsrev Bey Library collection in Ottoman book binding art and their concervation
KAZIM HACIMEYLİÇ
Doktora
Türkçe
1997
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEKİ SÖNMEZ
- Saraybosna Ulusal Müzesi koleksiyonundaki Osmanlı halk takıları (XVIII-XIX yüzyıl)
Ottoman jewellery collection at National Museum of Sarajevo (18th-19th century)
EDİSA CİSİC
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA BANU MAHİR
- Bosna Krallığı: Bağımsızlıktan Osmanlı fethine kadar Bosna
The Bonian Kingdom: Bosnia from independence to the Ottoman Conquest
ALİ OSMAN DEMİRAL
- Saraybosna Şer'iyye Sicilleri'ne göre Osmanlı ailesi (1783-1786)
According to Ottoman family Sarajevo Şer'iyye Registers (1783-1786)
ALİ METLİ
- Sırbistan Novi Pazar'daki geleneksel konutların mimariözellikleri ve koruma sorunları üzerine bir araştırma
The study of architectural characteristics of traditional house and it's conservation problems in Novi Pazar Serbia
SAMRA UGLJANIN KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYNUR ÇİFCİ