Le supporterisme comme une identite contre culturelle : etude des modes de construction identitaire dans et autour des stades de football a istanbul
Karşı kültürel bir kimlik olarak taraftarlık: istanbul futbol tribünlerinde kimliksel yapılanış biçimleri çalışması
- Tez No: 375048
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. FEYZA AK AKYOL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Spor, Sociology, Sports
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2014
- Dil: Fransızca
- Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 142
Özet
Bu çalıĢma, Türkiye endüstriyel futbol dünyasında mevcut olan iktidar ve özneler arasındaki hegemonya iliĢkilerine odaklanmaktadır. Endüstriyel futbolun, taraftar gruplarının topluluksal davranıĢlarını nasıl etkilediğini ve bireylerin bir grup içerisinde olup bir karĢı takıma, imtiyazlı resmi kiĢiliklere veya politik iktidar kesimlerine karĢı nasıl toplumsal olarak davranıĢ kalıpları geliĢtirdiği, bizim merak konumuzdu. ÇalıĢma boyunca, modern futbol dünyasında gerçekleĢen ekonomik durumları, kültürel yapıları ve politik geliĢmeleri inceledik. Futbolun kolektivizm potansiyellerini kavramak için ise tarihsel bir perspektif geliĢtirmek gerekiyordu. Dahası futbolu, bireylerin kolektif kimliklerini içinde kurdukları bir toplumsal oyun olarak irdeledik. Ġstanbul‟un üç büyük kulübünün (BeĢiktaĢ JK, Fenerbahçe SK, Galatasaray SK) taraftarları arasındaki kimliksel yapılanma süreçleri, bu çalıĢmanın temel bahsi olarak analize tabi tutuldu. Kimliksel tanınmaları ve cemaatsel pratikleri baĢta olmak üzere, taraftarların kendini ifade etme biçimleri incelendi. Daha doğru ifadeyle bu çalıĢmada asıl amacımız, taraftarların futbol iktidarını ele geçirmek için nasıl mücadele ettiklerini araĢtırmaktı. Bu bağlamda taraftarların, nasıl eyledikleri, motivasyon kaynaklarının neler olduğu, kime karĢı birleĢtikleri, hangi koĢullarda politikleĢtikleri ve Ģiddete niçin baĢvurduklarına yönelik birtakım soruları yanıtlamaya çalıĢtık. AraĢtırmamızın sorunsalını Ģu Ģekilde ifade edebiliriz: Endüstriyel futbol mantığı, futbol oyununu bir ticari ürün ve bir eğlence sektörü aktivitesi olarak yönetmektedir. Kamuyu ise müĢteri olarak görmektedir. Fakat taraftarlar, gösterinin steril ve elit yönelimini, kendi özgün toplumsallaĢma yöntemleri aracılığıyla bertaraf ederler. Sonuç olarak, taraftarlar futbol kapitalizmi içerisinde bir toplumsal aktör olarak yer edinmeyi mümkün hale getirirler. Hipotezlerimizi ise Ģu Ģekilde sıralayabiliriz: a. Futbolun oyun mekânının 20. yüzyıl boyunca soylulaĢtırılması, futbolu bir büyük kapitalist faaliyete dönüĢtürmüĢtür. Futbol artık bir gösteri kültürü oluĢturma amacındadır ve endüstriyel futbol olarak adlandırılmaktadır, b. Futbol endüstriyelleĢtikçe, içinde iktidar mücadelelerinin gerçekleĢtiği bir politik oyun haline gelmiĢtir. Taraftarlar, oyuncular ve yöneticiler arasındaki mesafe git gide açılmıĢtır, c. Bir takımı destekleme üslupları arasında farklılıklar söz konusudur. Bu, aidiyetin boyutunu ve taraftarlık kültürünün seviyesini de belirleyen Ģeydir, d. Ġstanbul‟un üç büyük kulübünün (FB, BJK, GS) taraftar grupları arasındaki tabakalaĢma, grupların karakteri ve politik adanmıĢlığına göre farklılaĢır. Tribün grupları fazlasıyla bölünmüĢ durumdadır, e. Ġstanbul taraftarlarının tribün kültürleri ve sembolik eylemsellikleri ayrıcalıklıdır. Onlar, tüm ülke için bir hayali cemaat yaratırlar, f. Ultra taraftar grupları mini-toplumsal yapılar etrafında örgütlendikçe, semtçi ve xiv mikro-milliyetçi tutumlara daha çok uyum sağlar hale gelirler, g. Taraftar eylemsellikleri, rakiplerine, resmi ve politik iktidarlara karĢı bir Ģiddet içerir. Bu bahiste Ģiddet, kendini ifade etme ve kimliksel kurulum yöntemidir, h. Bir aĢırılık örneği olarak ultra taraftarlık, adına ultra-politik taraftarlık diyeceğimiz bir yeni tarza doğru dönüĢüm geçirmektedir. Bu kimliksel dönüĢüm endüstriyel futbolun sonucudur, i. Birbirinden farklı takımları destekleseler de, ultra-politik taraftarlar kendi öz ifade biçimlerini geliĢtirirler. Alt-kimlik addedilen taraftarlıklarını, bir üstkimliksel formata dönüĢtürürler ve bir amaç birliği etrafında birleĢirler. Taraftarları, endüstriyel futbol rejiminin merkezindeki unsurlar olarak ele aldık. Ġstanbul‟un üç büyük kulübünü destekleyen 30 taraftarla derinlemesine görüĢmeler yaptık. GörüĢmecilerin bir profesyonel kulübü tutma nedenlerini anlamayı amaçlayan sorular yönelttik. Ağustos 2013 ve Ocak 2014 tarihleri arasında kadar saha çalıĢmamızı gerçekleĢtirdik. 26 görüĢme planlı, 4 görüĢme tesadüfî gerçekleĢti. GörüĢmecilerin ortalama yaĢı 30‟du ve yaĢ aralıkları 18‟den 54‟e kadardı. Ek olarak, her takımdan bir kadın taraftarla görüĢme gerçekleĢtirdik. Örneklemimizin diğer karakteristik özelliklerini ve bilgilerini edinebilmek için, yaĢ, cinsiyet ve meslek gibi kategoriler oluĢturduk. Fakat bunlar çalıĢmamızın sonuçlarını değiĢtiren faktörler değildi. Bu bağımsız değiĢkenler, her ne kadar niteliksel çalıĢma sonuçlarımızı etkilemese de, taraftar popülasyonlarının demografik özelliklerini anlamamızda bize yardımcı oldu. GörüĢmecilere olan sorularımız dört ana hat üzerinden Ģekillendi: Ġlkin bireysel durumları ve futbola dair görüĢleri hakkında konuĢtuk. Ardından bir topluluk içinde olmanın ne anlama geldiği üzerine sorular sorduk. Buradaki amacımız, taraftarlığın toplumsal eylem niteliğini kavramaktı. Sonrasında, politik görüĢ ve deneyimleri üzerine konuĢtuk. Son olarak, futbolun endüstriyel koĢulları üzerine fikirlerini sorduk. Kendimizi yalnızca görüĢmelerle sınırlamamak adına, taraftarların gündelik yaĢamına tanıklık ettiğimiz katılımcı gözlemlerde de bulunduk. Maçlara gitmenin yanında çeĢitli taraftar organizasyonlarına da katıldık. Amacımız aynı zamanda, taraftarların kendilerini hangi saiklerle tanımladıklarını anlamak olduğundan, bir tipoloji oluĢturduk. Buna göre üç tip taraftar kültürü mevcuttur: seyirci, ultra taraftar ve politik taraftar. Seyirci, baĢarılı bir seyirlik aktivite peĢinde olan, maç takibi bir tür konfora dayanan kimsedir. Ultra taraftar, tuttuğu takımı destekleyiĢinde sergilediği aĢırılıklarla ve otonom yapısıyla tanımlanabilir. KarĢı-iktidarsal örgütleniĢleriyle destekledikleri takımı etki altına almayı amaçlarlar. Takımlarına tamamen sadıktırlar. Politik taraftar ise, futbol ile ideolojik gerekçelerle ilgilenen kimsedir. Futbol otoritelerinin direkt karĢısında konumlanırlar. Onlar için futbol alanı, direniĢ alanıdır. Bu üç tür taraftarlık arasında geçiĢlilikler de mevcuttur: Örneğin bir taraftar hem ultra hem de politik bir kiĢilik sergileyebilir. Futbolda mevcut olan dikey ve yatay iktidar hiyerarĢilerini ve taraftarların kimliksel kuruluĢlarını anlayabilmek için bu üç taraftar tipolojisini kullandık. ÇalıĢmamızın neticesinde Ģu sonuçlara vardık: xv Ġlk bulgumuz, taraftarlığın her-şeye karşı kimliksel yapılanıĢı idi: Bir taraftar olmak ve bir seyirci olmak, taraftarlığın aidiyet grupları için ilk ayrımı iĢaret etmektedir. Buna göre taraftar olmak, futbol dünyasında oyuncu/aktör olmaya tekabül ederken, seyircinin müĢteri/nesne oluĢuna karĢı bir tepkidir de. Bir taraftar, futbol oyununda on ikinci adam olarak düĢünülmektedir. Bir diğer farklılaĢma ise, farklı takım taraftarlarının ultra taraftar grupları arasındaki ayrımdır. Buradaki farklılık, rakip taraftar grupların hasmane iliĢkilerinden ileri gelir. Ġkinci sonucumuz, tribün topluluklarının, içinde birleĢtikleri, mücadele verdikleri ve kendilerini gerçekleĢtirdikleri mini-toplumsal düzeneği inĢa etmiĢ olduğuydu. Bununla birlikte, tribün gruplarının fazlasıyla bölünmüĢ olduklarını tespit ettik. Fakat heterojen yapılarına rağmen taraftar grupları bir bütünlük içinde tasavvur edilmektedirler. Kolektif davranıĢ kodları mikro milliyetçi ve semtçi dinamiklerle Ģekillenmektedir. Son bulgumuz, taraftar pratiklerinin politik eğilimleri üzerineydi: Ġki tür protesto kültürü keĢfettik. Ġlki, futbol dünyasında sözü geçen resmi kuruluĢlara ve desteklenen takım yönetimlerine karĢı olanıydı. Bu tür eylemler ultra taraftar gruplarına aitti. Bununla birlikte, bir politik sorumlulukla iliĢkilendirilebilecek, ikinci tür bir eylemcilik de vardı. Bu taraftarlar, politik iktidarlara karĢı politik gerekçelerle protestolarda bulunmaktaydı. Politik kiĢilikleri, siyaseten güncel olayları ve sosyal adaletsizliğe özgü durumları eleĢtirmekteydiler. Bunlar, binlerce kiĢinin katıldığı kitlesel yürüyüĢler ve tribün aktiviteleri ile bir karĢı iktidar dinamiği yaratmaktadırlar. Özetle futbolun, toplumumuzun bir mikro-kozmosu olduğunu tespit ettik. Ayrıca, baĢlangıcında kitlelere özgü toplumsal bir oyun olan futbolun, kapitalist rasyonalite tarafından niteliksel olarak nasıl dönüĢtürüldüğü ve buna karĢın insanların hala nasıl bu oyunu desteklediklerini gördük.
Özet (Çeviri)
This research focuses on the dominating relations between the powers and subjects of industrial football in Turkey. We were curious about how industrial football affect community behaviors of groups of supporters and how individuals behave socially in a group against an opponent as a team, as privileged officers and a representative of the political power class. During the research we addressed the economical conditions, cultural structures, and political developments in the world of modern football. In order to understand the collective potential of football it was necessary to develop a historical perspective. After that we theorized football as a social game in which individuals construct their collective identities. The process of identity construction among supporters of the three big clubs in Ġstanbul (BeĢiktaĢ JK Fenerbahçe SK Galatasaray SK) is analyzed as the basis of this study. Recognition of identity and community practice comes first, the way that they express themselves. Actually, our real aim in this study was to find out how the supporters fight for the power of football. We tried to answer several questions such as; how they act, what their motivations are, to whom they unite against, which conditions they politicize under, the reasons why they resort to violence. Therefore we put the problematic of our research this way: the industrial football runs the game as a commercial product and a show-business. It considers the public as clients. However, supporters develop their own socialization method by which they change sterile and elite orientation of the show. As a result they make it possible to become actors in the world of football capitalism. We specified our hypothesis as follows: a. During the 20th century, football has become a big capitalist business, by the gentrification space of the game. Football is called industrial football as it establishes a show culture, b. During history, the more football became industrialized, the more it became a political game in which the war of domination is achieved. Triangular distances between the supporters, administrators and players have enlarged, c. There is a differentiation in the ways of supporting a team. It determines the level of supporter culture and the dimension of the membership, d. Stratification between groups of supporters of the three big clubs in Istanbul (FB, BJK, GS) is differentiated to the extent of the character and political commitment. The tribunes groups are so divided, e. Local Ġstanbul supporters' tribune culture and symbolic practices are privileged. They create an imaginary community for the whole country, f. The more ultras supporters are organized within frameworks of mini societies, the more they are adapted to regionalist and micro-nationalist behaviors, g. Supporter actions involve violence that is directed against their opponent, officers and political power. Violence is a way of expression; it affirms the identity construction, h. Ultras supporterism, which is a form of extremism, transforms into a new format: the ultras-political supporterism. xi This identity change is a result of industrial football, i. Ultras-political supporters, although they support the different teams, create their own language by which they transform their being sub-identity to a supra-identification and reassemble in the same order of unity. We accepted supporters as they are the center of this new industrial football regime. We made semi-structured interviews with 30 supporters of three big clubs in Ġstanbul. We have asked questions to understand their choices in their way of belonging to a professional team. We conducted our fieldwork during August 2013 until January 2014. Our 26 interviewees were scheduled and 4 were random. The average age was 30, and all interviewers are aged between 18 and 54 years. In addition, we interviewed a woman supporter from each team. In order to see other data and the characteristics of our sample, we have made categories of age, sex and occupation; but they did not change the overall results of our work. Although these independent variables did not affect our qualitative research results, they helped us to understand the fundamental dynamics of the supporter populations. Our questions were shaped around four main headings general ideas about football: First we talked about individual conditions and their general ideas about football. Then we asked questions about individual actions in a community. Our aim was to understand how the act of being a supporter transforms into a social action. After that, we talked about their political views and practices. Finally, we asked the interviewees' opinions about the industrial conditions of world football of today. Furthermore, as we did not want to limit ourselves with the interviews only, we made participatory observations whereby we have been in the daily lives of supporters. We also participated in matches to the stadium and various events of supporters. As our objective was therefore to examine how to identify supporters themselves, we made a typology. There are three types in supporter culture: the spectator, the ultras supporter, and political supporter. The spectator looks to meet a good show, the way to follow matches of them depends to a need for comfort. Ultras supporter is someone who can be defined by extremism of their support and their autonomy. They seek to influence the club supported by forming in counter-power structure. They are extremely loyal to their club. Political supporter is an individual who interested with football by ideological motivations. They are built directly against the football authorities. The space of football is a space of resistance for them. There are also interpenetration identities in these three types of supporterism: for example, a supporter can be defined as ultras and at the same time as a political figure. To understand the construction of identity of supporters and then vertical and horizontal domination in the world of football, we used these three types of supporterism. At the end of the research, we achieved these results:xii The first result was the all-against identity construction of the supporterism: To be a supporter and to be a spectator is the first division of belonging communities in football. It is to say that being a fan is a sort of being a player/actor in this world, and it is against by being client/object as a spectator. A supporter is considered as the twelfth man of the game of football; that is to say it is a kind of being player/actor in football. There is also another differentiation concerning the practice of different clubs‟ ultras supporters. Rather, it is an adversarial relationship of opponents groups. Our second result was that the tribune communities build their mini-societal structure in which they unite, fight and realize themselves. We also found out that, the tribune communities are mainly split. Despite their heterogeneity, they are conceived as a whole. Their collective behavior codes are shaped under the micronationalist and quartieriste dynamics. Our final result is about the political tendency of the practice of supporters: we discovered two different protest types of the supporters. The first was the demonstration against leaders of supported clubs and official institutions in the world of football. Rather, it was owned by the type of ultras supporters. However, the second way of manifestation depended on political commitment. The supporters here made protests against the political powers with the political reasons. They criticized political figures, actual events in political circus and present social injustices. They realized a counter-power centre by their massive march and tribune activities in which thousands of people participate. Briefly, we came to the conclusion that football is seen as a microcosm of society. We have also seen how a common game in the beginning has changed qualitatively by capitalist rationality and how people still supported the game.
Benzer Tezler
- Le Processus et les techniques de recrutement
İşe alma süreci ve teknikleri
BİLGE SAĞUN
Yüksek Lisans
Fransızca
1998
Siyasal BilimlerMarmara ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞEGÜL YARAMAN
- Türkiye'de elektrik enerjisi ve tüketimi
Production et consommation d'energie electrique
SEMRA KAYABAŞI
- Heykel'de anlam
Le sens en sculpture
ÖMER EMRE YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Güzel SanatlarMarmara ÜniversitesiHeykel Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. NİLAY TEZONAR
- Reconciliation of the irreconcilable: contradictory language of Le corbusiers architecture
Uzlaşılamazın uzlaşımı: Le corbusier'in mimarlığının çelişkili dili
SİNEM ÇINAR
Yüksek Lisans
İngilizce
1999
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VACİT İMAMOĞLU